Δίνει όμως και τον δικό του ορισμό για τη σχέση θάλασσας και ανθρώπου: «Η έξοδος προς την θάλασσα ήταν απαραίτητη διότι αποτελεί μέρος της ανθρώπινης φύσης. Γιατί οι άνθρωποι ζουν για να ανακαλύπτουν. Γιατί σε έναν πλήρως εξερευνημένο, κατακτημένο και αποσαφηνισμένο κόσμο, η ζωή του χάνει μέρος του νοήματος και του σκοπού της».

Αν ο αναγνώστης έχει τη συνήθεια να υπογραμμίζει τις παραγράφους που, κατά την κρίση του έχουν ξεχωριστό ενδιαφέρον ή ο συγγραφέας έχει διατυπώσει κάτι με ιδιαίτερα εύστροφο τρόπο, μέχρι κάποιο σημείο της ανάγνωσης λίγες παράγραφοι θα μείνουν χωρίς υπογράμμιση. Αλλά από εκείνο το σημείο και μετά θα πάψει να μαρκάρει λόγω …κόπωσης.

Και αυτό διότι ο Ρ.S. καταπιάνεται με πολλά πράγματα, έχει το χάρισμα να παρέχει πλήθος πληροφοριών, να κρατά το συναίσθημα του αναγνώστη σε μόνιμα υψηλές τιμές και να περνά με άνεση από ενότητα σε ενότητα που φαινομενικά δεν έχουν σχέση, αλλά να τις παντρεύει με χάρη και άνεση.

Πολύ παλαιά το μαγαζί ήταν κραταιό, κυρίαρχο. Πάρα πολύ παλιά όμως. Ο χρόνος κυλούσε και όλα άλλαζαν. Μοιραία οι φλόγες του χαμήλωσαν, κάποια στιγμή έσβησαν. Βαθιά μέσα στη χόβολη όμως, κρυμμένες μέσα στην πυκνή στάχτη, φαίνεται θα είχαν μείνει κάποιες σπίθες και από καιρό σε καιρό η φωτιά φούντωνε και το μαγαζί γνώριζε μέρες κερδοφορίας και ευζωίας Μέρες κρασιού και λουλουδιών, τις οποίες διαδέχονταν εποχές γκρίζες και λυπηρές, απέλπιδες σχεδόν.

Αλλά έτσι είναι τα μαγαζιά όλου του κόσμου. Του προηγμένου τουλάχιστον. Η κάθε είδους επιτυχία δεν είναι ούτε εξασφαλισμένη, ούτε μόνιμη. Αν έλθει, κρατά λίγο ή περισσότερο και την διαδέχεται αυτό που μας μάθανε ως περίοδο ισχνών αγελάδων, ενδεχομένως δε, ακόμα και να κλείσει, να εξαφανιστεί από την αγορά. Έχει συμβεί σε πολλά μαγαζιά. Το δικό μας όμως, άντεξε. Συρρικνώθηκε, κατέβασε και ρολά για μεγάλα χρονικά διαστήματα, αλλά ξανάνοιξε χωρίς πολλά - πολλά βέβαια, αλλά ξαναβγήκε στην αγορά. Ως εκ τούτου έκτοτε αναζητεί ερείσματα, βοήθειες από μεγαλύτερα, ισχυρότερα, επιβλητικότερα καταστήματα.

Στο κρύο πρωινό ανέβαιναν το στήθωμα με αργά με σταθερά βήματα. Η μάνα κρατούσε το παιδί από το χέρι. Τυλιγμένοι με τα παλτά τους για να αποφύγουν την ψυχρή υγρασία που δεν είχε προλάβει ακόμα ο ήλιος να απομακρύνει. Έφθασαν στο εικονοστάσι.

Εκεί έκαναν ότι γίνεται σε αυτές τις περιπτώσεις. Με τη σεμνότητα που επιβάλλουν τούτα τα επίπονα μνημόσυνα. Το λαδάκι στο καντήλι, λίγο λιβάνι, ένα σταυρό, κάτι από συγκίνηση. Με όλη την ταπεινότητα που διακρίνει την αγνή πίστη, με εκείνη τη θρησκευτικότητα που απομακρύνεται από το όποιο εκκλησιαστικό σύστημα.

Ο θάνατος του πρώην πρωθυπουργού, νικητή δις σε εθνικές εκλογές και κυβερνήτη του τόπου επί οκταετία μοιραία ενεργοποίησε μνήμες για τα πεπραγμένα του, ενώ οδήγησε την κυβέρνηση στην απόφαση να κηρύξει τετραήμερο εθνικό πένθος.

Η κουβέντα της αποτίμησης του έργου του εκλιπόντος είναι μεγάλη αν όχι αχανής. Διότι άλλα καταθέτουν οι μεν, άλλα υποστηρίζουν οι δε και κυρίως άλλα θα λέγονταν αν είναι είχε εγκαταλείψει τα εγκόσμια νωρίτερα, π.χ. το 2005, και πιθανότατα άλλα θα διατυπωθούν μετά από 20 έτη, ιδιαίτερα αν προστεθούν χρήσιμα στοιχεία που τώρα είναι άγνωστα ή υπο-υπερτιμημένα.

Το τέλος του ημερολογιακού έτους συχνά λειτουργεί απολογιστικά, ενίοτε και απολογητικά. Αναλογιζόμαστε τα πεπραγμένα. Σαν να έρχεται η αριθμητική να επιβάλει τη λογική της. Κάποιοι προσθέτουν κέρδη, άλλοι αφαιρούν πρόσωπα, κάποιοι πολλαπλασιάζουν εμπειρίες και άλλοι διαιρούν και βασιλεύουν.

Το άγνωστο του μέλλοντος περιμένει πάντα μπροστά μας. Άλλοι το ντύνουν με φωτεινή αισιοδοξία, ενώ για κάποιους παραμένει βαρύ και σκοτεινό. Συχνά εξαρτάται από το πόσο γεμάτη είναι η τσέπη ή πόσο άδεια είναι η ψυχή, πόσο βαριές είναι οι αποσκευές της μνήμης, ή πόσο ελαφρύ είναι το ρετιρέ του κορμιού μας.

Ο Κάρολος Ντίκενς και ο Κάρολος Μαρξ ήταν σχεδόν σύγχρονοι. Έζησαν 52 κοινά έτη, από το 1818, έτος γέννησης του Μαρξ έως το 1870, έτος θανάτου του Ντίκενς. Ταυτόχρονα για αρκετά χρόνια, μετά το 1849 βρέθηκαν και οι δυο στην Μ. Βρετανία. Ένα άλλο κοινό στοιχείο τους ήταν πως διακόνησαν το λειτούργημα της δημοσιογραφίας, ενώ άφησαν πίσω τους και τεράστιο συγγραφικό έργο. Τέλος, ο μεν Ντίκενς απέκτησε δέκα παιδιά, ο δε Μαρξ μόνον επτά.

Βρισκόμαστε στην κορύφωση της πρώτης βιομηχανικής επανάστασης, πρωτοπόρο το νησί στην οικονομική αυτή έκρηξη και όλα όσα την συνοδεύουν. Με πολύ λίγες λέξεις είναι η άνοδος της αστικής σε κυρίαρχη, ο υπέρμετρος πλουτισμός λίγων και η εξαθλίωση κάθε μέλους, κάθε φύλου, κάθε ηλικίας της εργατικής τάξης. Παρόντες, παρατηρητικοί, πληροφορημένοι, καλλιεργημένοι και ενδιαφερόμενοι οι δυο Κάρολοι αντέδρασαν στα φαινόμενα της εποχής τους.

Η επιμονή απογόνων, των οποίων οι πρόγονοι κατείχαν ύπατα αξιώματα στο παρελθόν, να αποκτήσουν ελληνική ιθαγένεια είναι ενοχλητική. Μολοντούτο το κόμμα που κυβερνά τον τόπο, έκανε αποδεκτή την κίνηση, κλείνοντας το δεξιό οφθαλμό στους ηλικιωμένους ψηφοφόρους του, προσπαθώντας ταυτόχρονα να σφραγίσει και κάποιες διαρροές προς τα δεξιότερα κλιμάκια της συντήρησης. Αναμενόμενο, κάπως.

Μισόν αιώνα μετά την ανεπίστροφη απαλλαγή από τους αλλοδαπούς, ελκόντων την καταγωγή εκ Γερμανίας, Ρωσίας, Δανίας, γαλαζοαίματους, υφίσταται αυτή η φορτική, εκνευριστική και αδικαιολόγητη προσκόλληση των απογόνων τους. Το θέμα έγινε έτι ενοχλητικότερο από την επιλογή επωνύμου. Χάθηκε κάτι σε Γλυξβούργος, σε Δεγρεσίδης ώστε να τιμήσουν τους ξεριζωμένοι αδελφούς, ή σε Βασιλόπουλος ή Βασιλάκος, κάτι σαν ζουμερό υβρίδιο ανάμεσα στην παλαιά Ελλάδα και τις ανακτορικές ρίζες; Το unfair της ο ονοματοδοσίας το έθεσε και ο καθηγητής Ν. Αλιβιζάτος αρκετά διακριτικά στη τέταρτη σελίδα του σημερινού φύλλου της «Καθημερινής”. Αντιθέτως ο όμορος με το μονόστηλο του συνταγματολόγου συντάκτης, περιέφερε υπερηφάνως το λιβανιστήρι των κυβερνητικών επιλογών τε και τας αγαθάς προθέσεις των απογόνων.

Ένα από επιχειρήματα που προτάσσουν οι υπερασπιζόμενοι το τρέχον κυβερνητικό έργο, είναι το φαινόμενο πως τα εορταστικά τριήμερα δεν υπάρχει διαθέσιμο κατάλυμα σχεδόν σε όλη την επικράτεια, γεγονός που αποδεικνύει έμμεσα έστω την οικονομική ανάπτυξη του τόπου. Το αυτό και για τη διαθεσιμότητα στα δρομολόγια των βαποριών, αεροπλάνων κλπ.  Θεωρητικά η υπόθεση αυτή έχει ισχυρά ερείσματα, καθότι  μας αφηγείται ότι ένα μεγάλο τμήμα του πληθυσμού έχει την δυνατότητα να ξοδέψει κάποιο σοβαρό ποσό για ταξίδια, διακοπές, διασκέδαση κλπ, συνεπώς τα οικονομικά μας γενικώς οδεύουν αισιόδοξα.

Στην πράξη όμως, τι συμβαίνει; Μια πρώτη απάντηση έρχεται από τον ιστότοπο της κρατικής ραδιοφωνίας και τηλεόρασης ο οποίος ανάρτησε την έκθεση του Γραφείου Προϋπολογισμού του Κράτους στη Βουλή. Τι μας είπε λοιπόν, η εν λόγω έκθεση χθες;

Την προηγούμενη φορά που είχα παρακολουθήσει «Παλάδιο» ήταν το 1987. Νυχτερινός αγώνας με εννέα ε.δ. συνολικού μήκους 81 χλμ. Από δυο φορές οι Αγ. Μερκούρης, Στεφάνη, Σκούρτα, Ριτσώνα, και μια η Αλίαρτος. Συγκέντρωσε 84 συμμετοχές, 79 πληρώματα πήραν εκκίνηση το τελευταίο βράδυ του Οκτωβρίου, 55 αντίκρισαν την καρώ σημαία, την πρώτη μέρα του Νοεμβρίου.

^{Σαββάτο 31 Οκτωβρίου 1987. Άγιος Μερκούρης. πράσινος, ακόμα με 037.}

Έκτοτε πέρασαν 36 χρόνια και το φετινό, 43^ο «Παλάδιο» είναι, σε όλα περίπου, στην μέση. Δήλωσαν συμμετοχή 40 πληρώματα, εκκίνησαν 38, τερμάτισαν 28. Αν μάλιστα αφαιρεθούν και οι 9 συμμετοχές - τερματισμοί των ιστορικών οχημάτων, το νούμερο φτωχαίνει έτι περαιτέρω. Όλα τούτα σε έναν αγώνα με δυο ε.δ. και μια ημιαστική που επαναλαμβάνονται τρείς φορές, συνολικού μήκους 52 χλμ. Στα ενημερωτικά ψηφιακά φυλλάδια εντοπίζονται δυο δεκάδες υποστηρικτές. Μα πουθενά «Π.Α.Λ.Α.Σ.», πουθενά «Ε.Λ.Π.Α.». Αντιθέτως Ο.Μ.Α.Ε., «Start Line» παρούσες. Στο καίριο ερώτημα: Καλύτερα; Μια πρώτη, ευθεία απάντηση, είναι: Διαφορετικά.

^{Σαββάτο 14 Δεκεμβρίου 2024. Μέγαρα, & Stratos.}

Αυτό το τελευταίο GP του 2024 στο Abu Dhabi, έβγαλε πολύ συναίσθημα. Από την μια, το καθαρά αγωνιστικό τμήμα όπου η διεκδίκηση του πρωταθλήματος κατασκευαστών έγινε rollercoaster με την ποινή του Μονεγάσκου, την επαφή του Αυστραλού με τον πρωταθλητή και ένα παιχνίδι που ισορρόπησε στην κόψη της λεπίδας. Οι 21 πόντοι – προίκα της διαφοράς και η καθαρή οδήγηση νίκη του Noris έφεραν τον τίτλο στην McLaren ένα τέταρτο του αιώνα και ένα χρόνο μετά το Ιαπωνικό GP και το 1 - 3 των Mika Häkkinen και D.C. Αν υπήρχε «πάνω», ο Bruce θα είχε ένα  χαμόγελο και δυο δάκρυα.

Από την άλλη, το μεγαλύτερο μοτίβο συγκίνησης. Ο τελευταίος αγώνας του Lewis με το αστέρι στη φόρμα. Ζυμωμένος με το πιο σκληρό τρόπο ο οδηγός με τις περισσότερες διακρίσεις, αφήνει μια 12ετία ασήκωτων αναμνήσεων για να περάσει στην ιστορικότερη ομάδα του θεσμού. Συνέβη μάλιστα στην ίδια πίστα που το ’21, εκείνος ο απίθανος Masi του στέρησε έναν τίτλο. Αν θα του ταιριάξουν τα κόκκινα, θα φανεί στους επόμενους 12 μήνες. Μπροστά του θα βρει τον φιλόδοξο, ικανό, διψασμένο και κάπως μουτρωμένο Μονεγάσκο, που ίσως να μην είναι τόσο καλό παιδί όσο δείχνει το ευγενές πρόσωπο και η πριγκιπική καταγωγή του.

Πληθωρικός, ενημερωμένος, ερευνητής και έμπειρος πια, θα ήταν περίεργο να ασχοληθεί με ένα θέμα και το αποτέλεσμα να μην άρτιο, πλούσιο και καλογραμμένο. Έτσι συνέβη και με το βιβλίο «Η μαφία των βομβαρδιστικών».

O λόγος για τον Malcolm Gladwell που επιμελείται αυτής της μικρής, σε έκταση, έκδοσης, αλλά τόσο πυκνής καταγραφής όσο και πλήρης στοιχείων, λεπτομερειών που έρχονται να προσφέρουν νέες διαστάσεις σε γεγονότα που καθόρισαν την πορεία του Β΄Π.Π.

Όπως, καταστροφές που θα άλλαζαν ροή του πολέμου, αλλά δεν συνέβησαν από ένα παιχνίδι της τύχης, ή την μη επίτευξη ενός στόχου που θα είχε σοβαρές συνέπειες στο αντίπαλο και ενώ η κατάρρευση ήταν πλέον αναπόφευκτη, εγκαταλείφθηκε η προσπάθεια.

Για την πρώτη περίπτωση ας αναφερθεί η τυχαία αναβολή της επιδρομής 119 βομβαρδιστικών Β-29 με 1039 εξειδικευμένους, εκπαιδευμένους αεροπόρους, με πλήρες φορτίο καυσίμων, με ζεστούς κινητήρες καθόλα έτοιμα να απογειωθούν από τις Μαριάνες νήσους για να πλήξουν την μητροπολιτική Ιαπωνία.

Λίγες στιγμές αργότερα ξέσπασε σφοδρή καταιγίδα που κράτησε έξι ολόκληρες μέρες. Αν τα Β-29 είχαν απογειωθεί δεν θα μπορούσε κανένα να επιστρέψει. Όλη η μοίρα και τα πληρώματα θα είχαν χαθεί κάπου στο Ειρηνικό ωκεανό.

Στην δεύτερη περίπτωση οι συμμαχικές επιδρομές επικεντρώθηκαν στην

Ο σύνδεσμος, κατέφθασε με ηλεκτρονικό ταχυδρομείο. Ο αποστολεύς ήταν και παραμένει πρόσωπο έμπιστο, κάτι πολυτιμότερο από τον χαρακτηρισμό «φίλος». Στο διαρκείας 8΄:21΄΄ ντοκυμαντέρ προβάλλεται ένα ιστορικό γεγονός που αγνοούσα παντελώς. Αφορά το «μπλόκο των νοσοκομείων» που έλαβε χώρα σαν σήμερα πριν 80 χρόνια. Περιγράφεται ως η συντονισμένη επίθεση της Ελληνικής Βασιλικής Χωροφυλακής, των Ταγμάτων Ασφαλείας και του Μηχανοκίνητου τμήματος της Αστυνομίας Πόλεων ενάντια στους Έλληνες αναπήρους των πολέμων ’40 - ΄41.

Είναι μια σπαραξικάρδια αφήγηση, μια από τις άγνωστες ή έστω λιγότερες γνωστές πτυχές της Ιστορίας που σαν φωτιστεί, αλλάζει πολλά διότι από τα αντίστοιχα γιατί.