Το έχει πεί η Πίτσα Παπαδοπούλου, τριάντα χρόνια πριν, ερμηνεύοντας τους στίχους της Βάσως Αλαγιάννη  σε ένα εξαίσιο ερωτικό τραγούδι. Είναι το χασάπικο «που πάει η αγάπη όταν όταν φεύγει». Στην τελευταία αράδα της πρώτης παραγράφου λοιπόν, η στιχουργός, βάζει και άλλο ένα επίκαιρο θέμα γράφοντας:  «σαν να ’χει χάσει πια η λέξη την ουσία».

Αυτό σκέφτηκα, αντικρίζοντας τον Έλληνα πρωθυπουργό, να επισκέπτεται τον Λευκό Οίκο, να χαιρετά  τον Αμερικανό πρόεδρο, ενώπιον της ατσαλάκωτης φρουράς των κεκαρμένων εν χρω (jearhead στα αμερικάνικα - σύρριζα στην καθομιλουμένη νεοελληνική) πεζοναυτών και ακολούθως να συζητά επί δίωρο μαζί του. Αντιλαμβάνομαι, ασφαλώς, ότι πολιτική και διπλωματία είναι η Τέχνη του εφικτού. Καταλαβαίνω, επίσης, ότι πιο ξελογιάστρα συνθήκη από την εξουσία δεν υφίσταται.
Αλλά:

Στην πρόσφατη σύναξη των δικυκλιστών στην Φιλοθέη με κλασσικές μοτοσυκλέτες, ο Γιάννης Τόγελος, ανέβηκε στην Horex Regina 400 του Γιώργου Ραπτόπουλου και γύρισε την διαδρομή.

Δυο χρόνια χωρίς τον Γιώργο, η εικόνα του Τ. Αρωνίτη, από την εκδήλωση δίνει μια εξαίσια ευκαιρία να μνημονεύσουμε, λίγο, το παρελθόν.
Εγγύτερο και απώτερο.

Για να το ξεκινήσουμε από την πολύ αρχή, τον πιο υψηλό βαθμό στο απολυτήριο του Γυμνασίου, τον είχα στα Νέα Ελληνικά. Ήταν το αστρονομικό, για μένα, 15 (δεκαπέντε), αφού τέσσερα μαθήματα ήταν στη βάση και τα υπόλοιπα έξι όχι πάνω από το δεκατρίο (13.) Το αυτό και για την βαθμολογία στο αποκαλούμενο και ακαδημαϊκό, όπου το μάθημα το οποίο απέσπασε τον πιο καλό βαθμό ήταν η έκθεση, που συγκέντρωσε 50% περισσότερες μονάδες από το επόμενο καλύτερο μάθημα. Γίνεται, λοιπόν, σαφές ότι ανάμεσα στο γράψιμο και στην ταπεινότητά μου, υπήρχε ένα είδος έλξης. Η οποία στο μέλλον ολοένα και θα ενισχυόταν.

Όσο κοντά κι αν ήρθαμε όμως, η έλξη δεν επισημοποιήθηκε. Διότι ήταν αυτοσκοπός. Δεν ήταν ένα σκαλοπάτι, για να ανέβεις στο επόμενο. Για να γίνεις π.χ. επιχειρηματίας, τηλεπερσόνα, πολιτικός, ομιλάρχης. Έτσι δεν έγινε γάμος, οικογένεια και κοινόχρηστα, μήτε σύμφωνο ζωής. Καθόλου τυχαίο βέβαια, αφού το δοκιμάσαμε σχεδόν δέκα φορές, φθάσαμε κοντά, αλλά Δεν. Έγινε όμως κάτι ουσιαστικότερο. Eρωμένη. Διατήρησε μέσα της, το φτερούγισμα στο στήθος, τη φούντωση που νιώθεις αλλαχού, το πνευματικό κέντρισμα, την έντονη συγκίνηση, αλλά και το βαθύ έρεβος που χωρίζει τους εραστές όταν το κλίμα αντιστρέφεται.

Και το κλίμα αντιστρεφόταν συχνά. Αυτό ήταν που καθόριζε και το πλαίσιο της σχέσης. Το κλίμα, ο περιβάλλον χώρος. Δεν κάνω απόπειρα να αποποιηθώ τις ευθύνες μου. Τα αντιμετώπιζα πριν 41 χρόνια με την πρώτη μας επαφή, μα τα αντιμετωπίζω και σήμερα, τούτα τα θέματα, με την αφέλεια εφήβου. Δεν βλέπω αυτό που υπάρχει. Βλέπω αυτό που θα ήθελα να υπάρχει. Ολέθριο σφάλμα και αθεράπευτη τακτική. Μα όποιος πιστεύει ότι οι σχέσεις με τις ερωμένες κινούνται σε  διαφορετικό επίπεδο, λανθάνει. Δεν κατέχει το άθλημα. Βεβαιότατον, τούτο. Ο έρως, δεν είναι επάγγελμα.

Τέσσερα τραγούδια που δημιουργήθηκαν  πολλά χρόνια νωρίτερα, και τέσσερις εικόνες που γεννήθηκαν πρόσφατα και τυχαία, έρχονται σήμερα να ταιριάξουν με ένα είδος καλλιτεχνικής άδειας και αντίστοιχης αυθαιρεσίας.

Με σειρά χρονικής εμφάνισης,  οι στιχουργοί των τραγουδιών ήταν, ο Βασίλης Τσιτσάνης στον μεσοπόλεμο, ο Γιάννης Παπαϊωάνννου το 1946, ο Τάσος Λειβαδίτης το 1960, και ο  Γιώργος Παπαστεφάνου γτο 1969. Όλες οι εικόνες τραβήχτηκαν τον επόμενο αιώνα, τον Μάιο του 2000 στα Φοιρά, τον Απρίλιο του 2001 στην Αίγινα, τον Σεπτέμβριο του 2002 στην Πάτμο και τον Ιούλιο του 2008 στην Ανάφη. Κι όμως παρά τα χρόνια που πέρασαν, τα τραγούδιακάθε άλλο παρά μαράθηκαν. Δείγμα καλής τέχνης, δίχως άλλο.

Την δεύτερη Κυριακή του φετινού Οκτώβρη διοργανώθηκε αγώνας ταχύτητας στο στρατιωτικό αεροδρόμιο της Δεκέλειας,γνωστότερο ως Τατόι. Ο προμότερ (ελληνηστί: χρηματοδότης, υποστηρικτής, προωθητής) του αγώνα, φιλοδοξεί επίσης να αναβιώσει το street circuit της Ρόδου και να διοργανώσει αγώνα F1 στην Ελλάδα.

Ο προμότερ λοιπόν, ονοματοδότησε τον αγώνα «Γιώργος Μοσχούς». Ο εκλιπών Μαρουσιώτης οδηγός δεν είναι πολυνίκης της συγκεκριμένης διοργάνωση, αλλά αποτέλεσε δίχως άλλο, το πλέον θεαματικό και ακολούθως το πιο δημοφιλές πρόσωπο που έστριψε εκεί μέσα. Στον βωμό της δημοσιότητας και της άντλησης φήμης εκ του παρελθόντος, δόθηκε το όνομά του στην συγκεκριμένη εκδήλωση. Δεν γνωρίζω αν ερωτήθηκε, έστω αν ενημερώθηκε, περί τούτου η σύζυγος Δέσποινα και τα τέκνα Εμμανουήλ και Παύλος. Έχω την εντύπωση ότι από εκεί οφείλει να ξεκινά ο κάθε προμότερ σε τέτοιες περιπτώσεις. Τούτο ορίζουν οι κανόνες.

Επί του αγωνιστικού καμιά σχέση, βέβαια, με το Τατόι του παρελθόντος. Όλο εκείνο το πίσω κομμάτι, το άγριο φλέρτ με τα κωνοφόρα, τα υπόστεγα, τα πεζοδρόμια και τα γεφύρια δεν υπήρχε. Σχεδιάστηκε μια διαδρομή αξιοποιώντας τις ευθείες μπροστά και ο αγώνας έγινε εκεί. Συνεπώς, Τατόι, κατ' όνομα μόνον ήταν. Διοργανωτικά, πήγε καλά, κατά πως λένε.

Για να θυμηθούμε το παρελθόν, ας  σημειιιωθεί, ότι το Τατόι υπήρξε από το ’57 η τροφός των Ελληνικών αγώνων ταχύτητας ενώ από τις αρχές του ’72 έως τον Σεπτέμβρη του ’77, ήταν ο μοναδικός χώρος τέλεσης των Ελληνικών σιρκουί. Μια σειρά από εικόνες θα μας το υπενθυμίσει.

Αναγνώστης, φίλος και πρόσωπο ακέραιο, σχολίασε για το χθεσινό σημείωμα που αναφερόταν στην απελευθέρωση από τον Γερμανικό ζυγό πριν 74 χρόνια: «Τίποτα δεν παραγράφεται, δεν ξεχνιέται, δεν συγχωρείται. Γαμώ τους Γερμανούς. Και μετά τους Άγγλους, που εκείνη τη μέρα μειδιούσαν ακονίζοντας τις ξιφολόγχες». Λίγες ώρες αργότερα ήρθε μια ενδιαφέρουσα είδηση, προς επίρρωση των απόψεων του αθυροστώμως μεν, ευλόγως δε θερμόαιμου φίλου - αναγνώστη:

«Σοκ στην κοινωνία των Χανίων έχει προκαλέσει η απόφαση της Ryanair να κόψει τα δρομολόγια από το αεροδρόμιο «Ι. Δασκαλογιάννης» των Χανίων, στη διάρκεια του χειμώνα». Ως αιτία της διακοπής των δρομολογίων η αεροπορική εταιρεία πρόβαλε την αύξηση των τελών από την γερμανική Fraport

Στο ερώτημα ποια είναι η Rynair την απάντηση έχει δώσει ο Economist, δημοσιεύοντας ότι: « η υπεροπτική αντιμετώπιση των επιβατών της Ryanair την έχει κάνει επάξια και διαβόητη για την αθλιότητα» και ότι «έχει γίνει συνώνυμο της φρικτής εξυπηρέτησης πελατών και της αγένειας απέναντι σε οποιονδήποτε ή οτιδήποτε μπαίνει στο δρόμο της.»

Στο ερώτημα ποια είναι η FRAPORT AG - SLENTEL Ltd. μπορούμε να απαντήσουμε πως είναι η Γερμανική εταιρεία που φέτος τον Απρίλιο της παραχωρήθηκαν από το Ελληνικό Δημόσιο για σαράντα (40) χρόνια, δεκατέσσερα (14) περιφερειακά αεροδρόμια. Κύριος μέτοχος της, είναι το γερμανικό ομόσπονδο κρατίδιο της Έσσης (31,35%), ενώ ακολουθούν το Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο του κρατιδίου (20,2%), η αεροπορική εταιρεία Lufthansa (8,45%), η αυστραλιανή επενδυτική εταιρεία Rare Infrastructure Limited (5,27%) και οι λοιποί μέτοχοι (34,91%).

Λίγες λέξεις για εκείνη την μέρα που οι Γερμανικές δυνάμεις Κατοχής, εγκατέλειψαν την Ελληνική πρωτεύουσα. Πέμπτη ήταν, όπως και σήμερα, 12 Οκτωβρίου του ’44. Από τότε έχουν κυλήσει, άλλοι 74 Οκτώβρηδες.

Στους σημερινούς έφηβους, η μέρα, η εποχή εκείνη, θα φαίνεται τόσο περασμένη, όσο φαίνονταν στη δική μας γενιά οι Βαλκανικοί πόλεμοι. Αλλά δεν είναι έτσι, όπως δεν ήταν τότε, τα αντίστοιχα γεγονότα, τόσο μακρινά.

Η ακολουθία των ιστορικών δεδομένων έχει μια βαρύτητα δύσκολα εκτιμούμενη επακριβώς και τα σημάδια της δεν είναι εύκολα αναγνώσιμα. Είναι όμως παντού.

Μισός αιώνας πέρασε από την μέρα που ο Che πέρασε στην αιωνιότητα. Η μορφή του απολαμβάνει μια άνευ προηγουμένου φήμης. Είναι πια ένα σύμβολο. Ο Che που δεν σαραντάρισε. Ο θάνατος τον βρήκε τρεις μήνες μετά την συμπλήρωση των 39 του χρόνων, στο Βαγιεγκράντε της Βολιβίας, στην προσπάθειά του να φουντώσει το παγκόσμιο επαναστατικό κίνημα.

Το παιδί από το Ροζάριο της Αργεντινής, που ταλαιπωρήθηκε από άσθμα, που σπούδασε γιατρός και πριν πάρει τις αποφάσεις του, περιόδευσε την Λατινική Αμερική, αντίκρισε τη φτώχια, συνειδητοποίησε τα αδιέξοδα και τάχθηκε.

Αντικρίζοντας σήμερα αυτό που πήγε να κάνει πρώτα στην Κογκό και κατόπιν στη Βολιβία, να συστήσει δηλαδή επαναστατικούς πυρήνες και να πυροδοτήσει την παγκόσμια επανάσταση, πιστός στην διεθνιστική αλληλεγγύη, φαίνεται παλαβομάρα.

Αν και στον μεσοπόλεμο σε μια από τις πρώτες εφαρμογές της, η διεθνής αλληλεγγύη, υπέκυψε στις δυνάμεις του Καουντίγιο Φράνκο στον Ισπανικό εμφύλιο, είκοσι χρόνια αργότερα, τον Γενάρη του ’59, μετά πό διαρκή αγώνα και ατελειώτες κακουχίες, ο Αργεντίνος γιατρός, έμπαινε ως μαχητής στην Αβάνα, διοικητής στρατιωτικών δυνάμεων που ανέτρεψαν τον Μπατίστα. Κι αυτό έδωσε το απαραίτητο καύσιμο στην ψυχή του, το πρακτικό παράδειγμα, να θεωρήσει δυνατή την εξάπλωση της επανάστασης

O Τζώνυς Πεσμαζόγλου, αποτέλεσε ένα ξεχωριστό πρόσωπο μα και ένα ιδιαίτερο φαινόμενο, στο χώρο των Ελληνικών αγώνων αυτοκινήτου. Χαρακτήρας ιδιόμορφος και σπόρτσμαν.  Έκαμε όμως σπορ, περισσότερο για να επικρατεί και λιγότερο για το ευ αγωνίζεσθαι.  Με τον αέρα της τάξης που εκπροσωπούσε, την άνεση μιας μεγάλης οικογένειας και μιας πολύ μεγάλης περιουσίας. Πείσμων και σκληρός. Ευγενέστατος, χαμογελαστός και τζέντλεμαν όταν τα πράγματα πήγαιναν καλά, το πολύ αντίθετο όταν το αποτέλεσμα δεν ήταν το επιθυμητό.

^{Δυο εικόνες, δυο εποχές. Αριστερά πρωταγωνιστής ετοιμάζεται να εκκινήσει το νικηφόρο για αυτόν, Γ' Δ.Ρ.Α. το '55, μπροστά από το θέατρο του Ηρώδου του Αττικού. Δεξιά, 37 χρόνια αργότερα, το '92 στο 33ο Δ.Ρ.Α., ο ίδιος άνθρωπος, στα 78 του πια, στον ίδιο χώρο, κάτω από την ακρόπολη των Αθηνών στο αγωνιστικό περιθώριο, πίσω από τα διαβόητα κίτρινα κάγκελα της Λέσχης, πιθνότατα γεμάτος νοσταλγίες.}

Ήταν παρών από την πρώτη μεταπολεμική αγωνιστική Ελληνική δραστηριότητα και για τα επόμενα 35 χρόνια. Στα πρώτα του βήματα δεν ήταν τόσο νέος. Το ΄52 π.χ. στο ράλυ Shell που θεωρείται η πρώτη μεταπολεμική εκδήλωση, την οποία μάλιστα κέρδισε με συνοδηγό τον Νίκο Παπαμιχαήλ, ήταν ήδη 38 χρονών.  Ακολούθως, το ΄87 στο 34ο Δ.Ρ.Α., στην τελευταία του συμμετοχή, όπου σημειώνει ένα τιμητικό τερματισμό στην 22η θέση και όγδοη μεταξύ των Ελλήνων, είναι 73 ετών. Πάνω από το μέσο όρο προσδόκιμης ζωής των ανδρών εκείνης της εποχής.

Τέσσερις εικόνες του, ανά δεκαετία, από το ’57, το ’67, το ’77 και το ’87, όλες στο πλαίσιο του Δ.Ρ.Α. μας δίνουν μια ιδέα των εποχών, και την ευκαιρία για λίγα σχόλια, για τον άνθρωπο, τον αγώνα, το χώρο.

Λόγω επαγγέλματος, τα τελευταία 20κάτι χρόνια, έτυχε να ταξιδέψω αρκετές φορές στην Ισπανία. Στο Αλικάντε, στην Ανδαλουσία, αλλά και στη χώρα των Βάσκων, μα και στη Μαδρίτη, στη Μάλαγα , στην τουριστική Μαρμπέγια, και ασφαλώς στην Καταλωνία.

Δεν παρουσιάζομαι ως ειδικός Ισπανολόγος, αλλά πολλά χρόνια πριν την πρώτη επίσκεψή μου εκεί, είχα διαβάσει με τεράστια προσοχή και αντίστοιχο δέος την περιγραφή του Ισπανικού εμφύλιου από τον Ζωρζ Ρου (Georges Roux – La Guerre civile d’ Espagne ), σε εκδόσεις Βίπερ (μετάφραση Γιάννη Λάμψα), με μόλις 40 δραχμές για τις 400 σελίδες της δίτομης έκδοσης. Ήταν βέβαια, 1974.

Εξήντα χρόνια νωρίτερα, μεσούσης της σφοδρότητας αλλά και των απειλών του ψυχρού πολέμου, η Σοβιετική Ένωση εκτόξευσε τον πρώτο τεχνητό δορυφόρο.  Στις 19:28:34 ώρα Greenwich της 4ης Οκτωβρίου 1957, στο κοσμοδρόμιο Μπαϊκονούρ, πυροδοτήθηκε ο πύραυλος φορέας R – 7, ο πρώτος με αποσπόμενα στάδια, πνευματικό έργο του σπουδαίου Ρώσου Σεργκέι Πάβλοβιτς Κορολιόφ.

Στην κορφή του φορέα, βρισκόταν ο Спутник-1 ή Σπούτνικ 1, και στα Ελληνικά «Συνοδός». Δεν ήταν παρά μια αλουμινένια σφαίρα διαμέτρου 58 εκατοστών, όχι βαρύτερη από 84 κιλά. Αποστολή της ήταν η καταγραφή στοιχείων του περιβάλλοντος πέρα από την ατμόσφαιρα. Το εσωτερικό της είχε γεμίσει από άζωτο.

Υπάρχουν ισχυρά επιχειρήματα για όσους υποστηρίζουν την αναγκαιότητα, την ομορφιά, ή την χρησιμότητα των επετείων. Εξ’ ίσου δυναμικά, μπορούν να υποστηριχτούν και οι διαμετρικά αντίθετες θέσεις.

Έπειτα είναι και το είδος των επετείων. Άλλη βαρύτητα μιας ημερομηνίας ορόσημο, που έχει να κάνει με μάζα ανθρώπων, άλλη σημασία κάποια προσωπική ή διαπροσωπική. Επίσης είναι και το ύφος του εορτασμού των επετείων. Άλλο στυλάκι το τζουμ ταρατατζούμ, κι’ άλλο επίπεδο κάποια διακριτική, βαθιά  ή σοφιστικέ προσέγγιση.

Τέλος, υπάρχει και το θέμα της γνησιότητας, της ειλικρινούς πίστης για την οποιαδήποτε επέτειο ή την αδράνεια του εορτασμού ως κάτι αδιάφορο ή επιβεβλημένο.