Η είδηση έλεγε ότι, κατ’ εντολήν του προέδρου της κυβερνήσεως, η γαλανόλευκη στην Ακρόπολη των Αθηνών, την επομένη του θανάτου του Μανώλη Γλέζου, κυμάτισε μεσίστια. Ακολούθησαν οι δηλώσεις του τέως Π.τ.Δ. καθώς και του υπουργού επί των εξωτερικών, για την προσωπικότητα του εκλιπόντος.

Τιμητικά όλα τούτα για έναν πολιτικό αντίπαλο, αν υποτεθεί βεβαίως ότι εξέφρασαν άποψη και δεν έκαναν πολιτική. Βεβαίως κάποιοι θα σκεφτούν, για το κυβερνόν κόμμα και πολύ περισσότερο για τον τόπο πως θα ήταν καλύτερα, αν περιορίζονταν σε μια λέξη που εννοούσαν, όπως συλλυπητήρια στους οικείους του, και να είχαν άλλη κυβερνητική δομή, όπως π.χ. άλλους υπουργούς στο Ανάπτυξης και Επενδύσεων ή στο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων.

Ο θάνατος του Μανώλη Γλέζου, μοιραία ενεργοποιεί  συναισθήματα και σκέψεις, ειδικά τέτοια εποχή. Κατ’ αρχάς να συνειδητοποιήσουμε ότι, ο εκλιπών ανήκει σε αυτές τις περιπτώσεις όπου η ζωή του φέρθηκε γενναιόδωρα. Όχι διότι σχεδόν ακούμπησε τα εκατό, αλλά γιατί φλερτάρισε αναιδώς με τον θάνατο, επί μακρώ.

Με τρείς θανατικές καταδίκες, με μια δωδεκαετία  σε φυλακές,  έξη χρόνια σε εξορίες και με δεκάδες χαμένους, με το χειρότερο τρόπο φίλους και συντρόφους, ο βίος του ξέφυγε, κατά πολύ, από το σύνηθες πλαίσιο, ακόμα και για τη χρονική περίοδο της γενιάς του.

Έτσι ένας φυσικός θάνατος, όπως τον περίεγραψε ο Ν. Καββαδίας: «θα ‘χω ένα θάνατο κοινό και θλιβερό πολύ και μια κηδεία σαν των πολλών ανθρώπων τις κηδείες», έμοιαζε στην δική του περίπτωση με κάτι πολύ απίθανο, όσο και καθόλου ηρωικό.

Όπως έλεγε και ο ίδιος όμως, ήρωας ήταν ο μικρός του αδελφός, ο Νίκος  ο οποίος αποχαιρέτησε τη ζωή τον Μάιο του ’44 στην Καισαριανή, στα 19 του χρόνια, έχοντας για τελευταία εικόνα τις κάνες γερμανικού εκτελεστικού αποσπάσματος. Δίπλα του τουφεκίστηκαν και Ελληνίδες, άλλο ένα δείγμα συμπεριφοράς του κατακτητή.

Κάτω από αυτές τις εμπειρίες,  η Γερμανική Κατοχή τον σημάδεψε βαθιά και ποικιλότροπα. Αλλά είναι και κάτι άλλο που  οδήγησε τη ζωή του. Τα ανεπίστροφα ταξίδια.

Ας πούμε λοιπόν, ότι είσαι Έλληνας 35άρης ιδιωτικός υπάλληλος έχεις ένα παιδάκι, η κυρία σου εργάζεται πάρτ τάιμ, που λένε και οι σύμμαχοι, είχες κάτι οικονομίες, σου έδωσε και κάτι ψιλά ο πενθερούλης σου και το 2007 επήρες δάνειο και μπήκες σε ένα διαμερισματάκι 95 τετραγωνικά, στην Ν. Σμύρνη ας πούμε, για να μην στα παίρνουν τα νοίκια, αλλά και για να αφήσεις ένα κεραμίδι στο βλαστάρι σου. Νορμάλ δηλαδή. Ούτε εξτραβαγκάντσα, ούτε παλαβομάρες.

^{... να το γυρίσουμε το ματσάκι, πριν μας περάσει απέναντι ο βαρκάρης.}

Έρχεται όμως ο Απρίλης του ’10 βγαίνει ο πρώτος μινίστρος στο γυαλί με την μωβ γραβάτα από την εσχατιά της Ελλάδας, καταφέρνει να βάλει 400 Ελληνικές λέξεις στη σειρά και μας λέει το ποίημα για κάτι Δ.Ν.Τ. κάτι Ε.Κ.Τ. κάτι Ε.Ε. και τα ρέστα και  ανατρέπεται η καθημερινότητά σου. Περνούν οι μήνες, η σύζυξ δεν έχει πια πάρτ τάιμ, ο μισθός σου  έχει κοπεί στην μέση αλλά όλα  τα άλλα, όχι. Αρχίζεις  λοιπόν τις περικοπές, τις ρυθμίσεις, τις αγωνίες, τα ξενύχτια, το άγχος.

Τον είχα χάσει από το Φθινόπωρο. Το θέρος τον έβλεπα σχεδόν καθημερινώς. Είχε συγκεκριμένα σημεία που προσγειωνόταν, που έχωνε τη μουσούδα του βαθιά στο χώμα της αυλής. Αεικίνητος και εντυπωσιακός. Μου είχε δημιουργήσει την εντύπωση ότι είχαμε κάποια σχέση, ένα είδος αμοιβαίας συμπάθειας, μια οικειότητα.

Που όσο κυλούσαν οι ζεστές μέρες, τόσο πιο άνετος γινόταν και τόσο πιο πολύ χαιρόμουν με τα περάσματά του. Κάποια στιγμή χάθηκε. Αν και η ζέστη κρατούσε, οι μέρες μίκραιναν, το φως άλλαζε. Φθινοπώριαζε. Εμείς οι δίποδοι αρνούμαστε να το αποδεχτούμε. Οι φτερωτοί και δη οι μεταναστευτικοί δεν ξεγελιούνται από τα μικρά καλοκαιράκια του φθινοπώρου.

Τους φετινούς εορτασμούς τους ξεχνούμε. Υπάρχουν θέματα επιβίωσης. Τι να γιορτάσουμε περί παλιγγενεσίας; Τι να θυμηθούμε για το αθάνατο κρασί του ’21, όταν ο θάνατος παραμονεύει παντού, αόρατος και ύπουλος; Έτσι λένε χείλη, υπεύθυνα κυβερνητικά. Από κοντά και οι επιστήμονες.

Το πράγμα ζορίζει πολύ και δεν αφήνει περιθώρια για τίποτα άλλο παρά για ανελέητη άμυνα να ξεφύγουμε από αυτόν τον κλοιό που σπέρνει πτώματα και θεριζει οδύνη. Κι όταν όλο αυτό κάποια στιγμή τελειώσει, διότι κάποτε και κάπως θα τελειώσει,  δεν μπορεί να μας τελειώσει  ένας υιός, θα είναι πελώρια αδικία, δεν μπορεί να συμβεί αυτό, όταν λοιπόν θα πάει στον αγύριστο και το ημερολόγιο θα έχει προχωρήσει στον επόμενο χρόνο, τότε που θα συμπληρωθούν αιώνες δυο από  την επανάσταση τι θα δούμε άραγε;

Εικοσίεξι χρόνια διαμένω στην ίδια κατοικία. Πολύ  τυχερός καθότι  νέμομαι αυλής και κήπου, μα και ολίγον άτυχος που όλα τούτα βρίσκονται πάνω σε λεωφόρο. Το ΄77 βέβαια που εγκατασταθήκαμε ενθάδε, η κυκλοφορία ήταν ελάχιστη, ενώ  τα οχήματα που περνούσαν ήταν κάτι 127 με 145 ελαστικά και εξάτμιση φυσοκάλαμο. Πόσο θόρυβο να κάμανε; Εγκατέλειψα όμως  το πατρικό, στα μέσα της δεκαετίας  του ’80,  διότι έρως ανίκατε τα πάντα και επέστρεψα στις αρχές του 21ου αιώνα, ύπανδρος, του έρωτος δεσμώτης και δέσμιος και με πολυμελή φαμίλια.

Ο πρώτος ήχος που με ξύπνησε το πρώτο πρωινό της επιστροφής, ήταν εκείνος του αστικού λεωφορείου, που αγκομαχούσε να νικήσει το στήθωμα. Από κοντά όλη η γαρνιτούρα, αποτελούμενη από δίτροχα, τρίτροχα, τετράτροχα και άλλα πολύτροχα.  Στο μεσοδιάστημα, ένα ευρύ τμήμα της περιοχής είχε εποικιστεί.

Η ανάγνωση του πονήματος του Κ. Κορνέτη κατέστη αναπόφευκτη μετά το «Όλη νύχτα εδώ» του Ιάσονα Χανδρινού. Οι συνεχείς αναφορές του Ι.Χ. στα «παιδιά της δικτατορίας», σχεδόν υποχρέωσαν την ταπεινότητά μου στην απόκτηση και μελέτη, για ένα κομμάτι του παρελθόντος που αφενός με ενδιαφέρει πάρα πολύ, αφετέρου από ένα χρονικό σημείο και μετά, έχω προσωπικές εκτιμήσεις, καθότι το βίωσα.

Κρίση πρώτη. Η έκδοση είναι πλήρης. Απολύτως. Έχει πέραν από το ρέον κείμενο, τις επεξηγήσεις των ακρωνυμίων, εκατοντάδες σημειώσεις που απορρέουν από το κείμενο, βιβλιογραφία, πηγές και ευρετήριο. Γίνεται άμεσα σαφές ότι ο συγγραφέας έχει κοπιάσει και μάλιστα επι μακρώ. Οι συνεντεύξεις με τους 51 πρωταγωνιστές εκείνης της περιόδου, οι περισσότεροι των οποίων ανήκουν στις γραμμές  φοιτητικού κινήματος ξεκινούν από το 2001, ενδεικτικό του χρονικού βάθους της εργασίας.

Κρίση δεύτερη. Ο συγγραφέας είναι εξονυχιστικά ερευνητικός. Σε βαθμό που τον, όχι ιδιαίτερα εκπαιδευμένο, αναγνώστη μπορεί να τον κουράσει. Οι σημειώσεις του είναι λεπτομερέστατες και πολύ συχνά καταφεύγει σε άλλα συγγράμματα  πλειάδας ερευνητών και διανοητών για να ενισχύσει τις απόψεις του.

Κρίση Τρίτη και τελευταία. Για όποιον ενδιαφέρεται για την «φοιτητική αντίσταση, πολιτισμικές πολιτικές και την μακρά δεκαετία του εξήντα στην Ελλάδα», όπως είναι και ο υπότιτλος της έκδοσης, οφείλει να το διαβάσει. Το βιβλίο έχει μια πολιτική άποψη. Την οποία δικαιολογεί και αποδεικνύει. Θα είναι δε, πιο χρήσιμο σε αυτούς που περισσότερο διαφωνούν, παρά συμφωνούν με αυτή, να το μελετήσουν. Για αυτούς δε, που διαφωνούν ολοκληρωτικά και κάθετα, υπάρχει η αμφιβολία αν μπορούν να το διαβάσουν.

Είναι τρεις δεκαετίες και δυο χρόνια που διάβασα τον έρωτα στα χρόνια της χολέρας του Gabriel García Márquez. Εννοείται ότι με συνάρπασε, χωρίς μάλιστα να είμαι  λάτρης της λατινοαμερικάνικης  λογοτεχνίας. Έκτοτε έπλαθα σενάρια για έρωτες στα χρόνια, γενικώς. Της χούντας, της μεταπολίτευσης, της Αλλαγής, του Τάμπυ, του Λάγιος ο θεός Λάγιος ο ισχυρός, του Ανδριανόπουλου, του ενιαίου νομίσματος, των Ολυμπιακών αγώνων και βέβαια των Μνημονίων και ασφαλώς της Πρώτης φοράς.

Έρωτες για χρονικές περιόδους που είχα ζήσει. Τα πιο παλιά χρόνια και τα σεβόμουν και τα φοβόμουν. Τι να πω για τους πολέμους, την Κατοχή και τον Εμφύλιο; Τι να φανταστώ για έρωτες του μεσοπολέμου ή και παλαιότερους; Έρωτες που είχαν πρωταγωνιστές τύπους σαν την Πηνελόπη, τον Ίωνα, την Μαρίκα σε ένα αγκυλωμένο περιβάλλον ανάμεσα σε ανατολή και δύση, βαπτισμένο σε δεισιδαιμονίες και σφοδρές ανισότητες.  Πως να μπω σε εκείνους στους ρόλους;

Μια ψυχή πλασμένη από καλό υλικό, που όπως οι περισσότερες παρόμοιες καλές ψυχές δεν έχει αποφύγει τα λάθη, τυχαίνει να ανήκει στην μικρή χωρία εκείνων  που πονάω και με πονάνε. Φίλος, με μια λέξη. Τα τελευταία σαράντα χρόνια τουλάχιστον. Σε αυτό το χρονικό διάστημα δεν ήμουν πάντα παρών στα λάθη του. Μπορώ να θυμηθώ όμως, ότι και τις φορές που ήμουν παρών, κανένα από αυτά απέτρεψα. Ουδέν.

^{...μπορεί να το ΄χουν πλανέψει...}

Όχι δηλαδή ότι η ταπεινότητά μου είναι καμιά ιδιοφυία και έβλεπε πράγματα που η καλή ψυχή δεν έβλεπε. Όχι. Ούτε ότι είμαι ο τύπος του αλάνθαστου τύπου. Τουναντίον μάλιστα. Τίποτα απ’ όλα αυτά. Αλλά, να, ως ουδέτερος και ανεπηρέαστος από τα δικά του πάθη, έβλεπα όσα δεν μπορούσε εκείνος να δει καθαρά, όντας βουτηγμένος στη δύνη των δικών του παρορμήσεων, ερώτων και λοιπών ξεμυαλισμάτων.

Αυτή η ιστορία με την πανδημία που πλήττει τον πλανήτη, έχει διαστάσεις που δεν συλλαμβάνονται άμεσα, γιατί στην εξίσωση υπάρχουν τρείς, τουλάχιστον, μεγάλοι άγνωστοι. Ο ένας είναι πόσο βαθιά, σε παγκόσμιο επίπεδο, θα προχωρήσει στο χρόνο.  Αν κρατήσει μήνες πριν συμμαζευτεί ή εβδομάδες ή κάποιο άλλο απρόβλεπτο χρονικό διάστημα. Ο άλλος άγνωστος είναι τι πλήθος απωλειών θα θρηνήσουμε. Θα 'ναι, δεκάδες χιλιάδων ή μεγαλύτερος. Ο τρίτος είναι τι θα μας μάθει.  Τι θα αφήσει πίσω του, ως αλλαγές στη συμπεριφορά των ανθρώπων.

^{θα γυρίσει, κάποτε θα γυρίσει κι ύστερα θα επιστρέψουμε κι εμείς.}

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι δοκιμάζονται οι δομές, οι αντοχές του ανθρώπινου πολιτισμού. Ενέσκηψε θυελλωδώς το άγνωστο και μπροστά του, η επιστήμη στέκει ακόμα ανήμπορη, οι κυβερνήσεις αιφνιδιασμένες, ενώ σε κοινωνικό επίπεδο οι δοκιμασίες είναι ήδη μεγάλες. Αφήνω την οικονομία τελευταία εσκεμμένως.

Το πασιφανές είναι ότι έχει κολλήσει το σύμπαν. Τα χρηματιστήρια, αυτές οι σύγχρονες ρυθμιστικές θεότητες καταδύονται στην άβυσσο, δισεκατομμύρια κάθε νομίσματος χάνονται  σε έναν απρόβλεπτο κατήφορο, χωρίς να σημαίνει ότι είχαν απαραίτητα κερδηθεί, ότι είχαν περάσει στην τσέπη του και επενδυτή αποκαλούμενου. Το πότε, το πως και κατά το πόσο θα επανέλθουν είναι προς το παρόν άδηλο.

Η μετάβαση από την Ε.Λ.Π.Α στην Ο.Μ.Α.Ε. μετονόμασε τους οδηγούς αγώνων σε αθλητές. Η Ομοσπονδία εντάχθηκε στην γενική γραμματεία αθλητισμού και οι ασχολούμενοι με το αγωνιστικό αυτοκίνητο υποχρεώθηκαν, προκειμένου να συμμετάσχουν σε αγώνες, να εγγραφούν σε αθλητικό σωματείο.

^{Φεβρουάριος 1977. Εκκίνηση 10ου ράλυ Αττικοβοιωτίας, με 71 συμμετοχές. Με το #4 ο Άλκης Κορρές με τον Ανδρέα Αρκέντη σε μια GS. Δίπλα στον οδηγό ο Γιώργος Ραπτόπουλος.  Θα τερματίσουν 12 γενικής. Άλλες εποχές.}

Αυτό συνιστά από μόνο του μια αλλαγή μεγάλου μεγέθους όχι απαραίτητα εύπεπτη σε κάποιο υποσύνολο των οδηγών, ιδιαίτερα των παλαιότερων. Κατ’ ουσίαν άλλαξε όλη δομή του σπορ. Αυτό καθόλου δεν απορρίπτει την αναγκαιότητα των αλλαγών που έπρεπε να γίνουν, οι οποίες (αλλαγές), ήταν εκ των ων ουκ άνευ ειδικά μετά τη κατακόρυφη φθορά της Λέσχης.

Χθες, Δευτέρα 9 Μαρτίου 2020, ο μοναδικός δορυφόρος του πλανήτη μας, η Σελήνη, ήτo πασιφαής. Το σύνολο του στραμμένου προς την Γη ημισφαίριού της (θα) το αντικρίζαμε  ως έναν πλήρη φωτεινό κυκλικό δίσκο. Είναι αυτό που οι λογοτέχνες αναφέρουν ως ολόγιομο φεγγάρι. Εκείνο το ψυχρό αλλά γοητευτικό ασημένιο φως που όταν ανακλάται πάνω στις θαλάσσιες επιφάνειες, δημιουργεί το μονοπάτι του έρωτα. Η χθεσινή μάλιστα βαπτίστηκε υπερ - πανσέληνος, καθώς στην ελλειπτική τροχιά της η Σελήνη βρίσκεται λίγες χιλιάδες χιλιόμετρα πιο κοντά στην γη, συνεπώς η εικόνα  και η λαμπρότητά της θα είναι εντονότερη.

Το βράδυ όμως, η νέφωση που κάλυπτε την Αττική και οι βροχές που έπεφταν  πριν καν  ξημερώσει η Δευτέρα δεν μας έδωσαν την χαρά να αντικρίσουμε απ΄ευθείας το χλωμό, φεγγαρόφωτο. Μερικές ανταύγειες μέσα από τα νέφη μόνον. Ήταν μια νύχτα σκοτεινή. Ωστόσο, ακόμα πιο σκοτεινά ήταν κάποια άλλα, σοβαρά θέματα.