Μισό αιώνα νωρίτερα, στις 19 Οκτωβρίου του '69, διεξάγεται ο τρίωρος αγώνας ταχύτητας στο στρατιωτικό αεροδρόμιο της Δεκέλειας. Ο μεγαλύτερος σε διάρκεια αγώνας του πρωταθλήματος, διπλάσιος από όλους τους άλλους, φέρει και τον άτυπο τίτλο Ελληνικό Γκραν Πρί. Είναι ο δέκατος αγώνας, τρίωρης διάρκειας, που διεξάγεται στην ιστορία του ελληνικού μότορσπορ, από τους 14 συνολικά που θα διεξάγονταν. Και ήταν εκείνος που  ανέδειξε νικητή ένα αουτσάιντερ. Σαφώς η μεγαλύτερη αγωνιστική έκπληξη εκείνης της δεκαετίας.

Ο νικητής όμως, ήταν ευρύτατα γνωστός, κοινωνικά αποδεκτός και ιδιαίτερα επιτυχημένος ως καλλιτέχνης. Ο λόγος για τον Σταμάτη Κόκκοτα, τον ερμηνευτή με τις μεταξένιες φαβορίτες, όπως σημείωνε ο Τύπος της εποχής. Έτσι σε εκείνο το τρίωρο τα φαβορί χάθηκαν και οι φαβορίτες επικράτησαν, κατά πως εύστοχα γράφτηκε. Ήταν ένας αγώνας με ανατροπές και με μια μικρή, αλλά ως εκρίθη εσφαλμένη, κριτική για την ακρίβεια των αποτελεσμάτων.

Η είδηση της παραμονής του Δ.Ρ.Α. έξω από το καλεντάρι του Ευρωπαϊκού πρωταθλήματος και για το 2020, θορύβησε το χώρο. Μοιραία τα βέλη θα στραφούν κατά της Ομοσπονδίας και η κριτική θα κορυφωθεί. Στο ερώτημα αν είναι υπεύθυνη, η απάντηση είναι καταφατική. Όχι γιατί το έχασε. Αλλά γιατί το προσπάθησε. Ας γίνει πιο σαφές το νόημα με το παρακάτω κείμενο, μαζί με μια μικρή συλλογή από εικόνες του παρελθόντος.

Μάιος ’76. Διονυσίου Αρεοπαγίτου. Εκκίνηση 23ου Δ.Ρ.Α. Ο πληρέστερος Έλλην ράλυμαν, Τάσος «Σιρόκο» Λιβιεράτος, με το αγαπημένο αγωνιστικό του outifit, μπεζ κοτλέ πανταλόνι, γαλάζιο υποκάμισο, συνομιλεί με τον J. Jaubert, συνοδηγό του J. Ragniotti. Στο πλάνο δεσπόζει η επιβλητική μορφή της Α310, στα χρώματα της τσιγγάνας.

Προηγήθηκε το γαλλικό πλήρωμα, μετά την εγκατάλειψη των τριών Stratos, εκείνη τη χρονιά, αλλά το Ακρόπολις φάνηκε σκληρότερο από το ντελικάτο κουπέ. Αντίθετα, ο «Σιρόκο», σε ακόμα μια λαμπρή εμφάνιση, τερμάτισε, όπως και την προηγούμενη χρονιά στην εξόχως τιμητική δεύτερη θέση, υποτασσόμενος  στο πελώριο ταλέντο ενός πρωταθλητή Ευρώπης, με ένα άθραυστο αυτοκίνητο. Στο συνδυασμό Harry -Sputnik- Kallstrom - 160 J. (φωτό αρχείο Φ.Φ./Γ.Κ.)

Ξεκινούμε από το εκπονηθέν δελτίου Τύπου που μας κάνει γνωστή την είδηση. Αν, αν λέμε, είχε πληκτρολογηθεί από κάποιον, τάχα γνώστη, σύμβουλο του γ.γ.α. θα ήταν λιγότερο κολακευτικό για την κυβέρνηση. Ο Σάββας Κωνσταντόπουλος του «Ελ. Κόσμου», έγραφε, επί επταετίας πιο αυστηρά για τον πρόεδρο της «εθνικής κυβερνήσεως».

Tι είναι τούτο το πράγμα; Αδικαιολόγητος λιβανωτός, απέναντι σε μια Πολιτεία, που στην καλύτερη των περιπτώσεων είναι αδιάφορη και οικονομικώς τουλάχιστον αφερέγγυα, για το συγκεκριμένο θέμα. Γίνεται αντιληπτή η απόπειρα της Ομοσπονδίας να κρατήσει ισορροπίες. όπως:

Καθώς συμπληρώνονται χρόνια τέσσερα από την φυσική απώλεια του Γιώργου Ραπττόπουλου, να μια ιστορία, σχεδόν εξήντα χρόνων, άγνωστη στο ευρύ κοινό. Τον Δεκέμβριο του '61, ο Γιώργος είναι 31 ετών και απασχολείται ως μηχανικός, στην «Βιαμάξ», εισαγωγική εταιρεία των Auto Union και των Mercedes, .

Σε ότι αφορά την εμπλοκή του με το ελληνικό μότορσπορ, έχει αποτραβηχτεί από τους δυο τροχούς, όπου υπήρξε πρωταγωνιστής και έχει στρέψει το ενδιαφέρον του αποκλειστικά στους αγώνες αυτοκινήτων.

To στρατιωτικό αεροδρόμιο της Δεκέλειας αποτέλεσε την τροφό των Ελληνικών αγώνων ταχύτητας. Από το ΄57 έως το '82, οπότε και τελείται ο τελευταίος αγώνας στο Τατόι, στην κλασσική διαδρομή, με τους όρους και τους κανονισμούς ενός αληθινού αγώνα ταχύτητας, τον Οκτώβριο του '82. Έκτοτε συνέβησαν και άλλες εκδηλώσεις εκεί, αλλά το πνεύμα του Τατοΐου ήταν νεκρό. Άντεξε ένα τέταρτο του αιώνα. Εξυπηρέτησε τα πρώτα βήματα του μεταπολεμικού ελληνικού μότορσπορ. Ξεκίνησε με ΧΚ 120, Goggomobil και Auto Union και τερμάτισε με Escort αλλά και πρωτότυπα ABM & Lola.

Τατόι, Κυριακή 10 Οκτωβρίου 1982. Με το «Δελφοί» φίλτρο κασετίνα σφηνωμένο στη ζώνη του, ο Γιώργος Μοσχούς και το γνώριμο ηφαιστειώδες στυλ του, μαζί με τον Μάκη Σαλιάρη σε μια από τις πολλές διαπραγματεύσεις για την τύχη εκείνου του αγώνα. Πίσω αριστερά διακρίνεται η φυσιογνωμία του Διονύση Αρβανιτάκη. (φωτό. Τ. Αρωνίτης)

Εκείνος λοιπόν ο αγώνας, που δεν προσμετρούσε σε κάποιο πρωτάθλημα, ήταν ο τελευταίος. Τελευταίος και ταραχώδης, αφού ανάμεσα στον Σύνδεσμό Οδηγών και την Εθνική Επιτροπή της Λέσχης,  υπήρξαν σημαντικές διαστάσεις απόψεων. Ακόμα και την Κυριακή το πρωί οι οδηγοί σύσσωμοι, ενημέρωσαν τους οργανωτές, δια μέσου του προέδρου του Συνδέσμου, Γιάννη Λέκκα, ότι αν δεν χωριστούν σε κατηγορίες σύμφωνα με τις δικές τους επιθυμίες δεν θα αγωνιστούν.

Ο Γιώργος ο Q. ήταν ο πρώτος από την τριμελή, ανδρική, θερινή παρέα η οποία φιλοσοφούσε, υποτίθεται άνευ μαλακίας, ιπποποταμίζοντας στα αβαθή της ίδιας παραλίας, τα τελευταία σαράντα χρόνια, ήταν λοιπόν ο πρώτος, που απώλεσε το σύνολο των γονέων του. Ντάμπλ που λένε. Ο κ. Κώστας προ οκτώ ετών, η κ. Έλλη, πριν έξι μέρες. Οι υπόλοιποι έχουμε από έναν. Ο Σπ. τον ντάντυ του που έχει συντρίψει κάθε ιατρική πρόβλεψη, ανατρέποντας όλα τα προγνωστικά, πηγαίνοντας κόντρα σχεδόν σε κάθε οδηγία, μα  και η ταπεινότητά μου, την χαλκέντερη Μάνα μου.

Η Έλλη, η μήτηρ του Γ.Q., εγκατέλειψε τα εγκόσμια την Κυριακή (6/10ου) και φτερούγισε προς τα πάνω, γλυτώνοντας τα χειρότερα, τα νοσοκομεία, τις ακτινοβολίες και τα ρέστα. Έζησε ήρεμα το μεγαλύτερο, καλύτερο τμήμα της ζωής και λυτρώθηκε από το χειρότερο κομμάτι, τα προβληματικά γεράματα. Είδε πολλά στη ζωή της. Παιδιά, εγγόνια, χαρές, απώλειες. Είδε και τον βαρκάρη που ήσυχα την πέρασε απέναντι. Εκεί που δεν θα ξαναδεί τίποτα και εκεί που δεν θα την ξαναδεί κανείς.

Ίσως το πιο δυνατό και συνάμα το πιο απειλητικό πλάνο της ταινίας, είναι η στιγμή που το περιπολικό με τον joker έγκλειστο, μέσα στις λαμαρίνες του, στρίβει από μια αριστερή στροφή και βρίσκεται σε λεωφόρο της πόλης που φλέγεται από ταραχές. Ταυτόχρονα ακούγεται η φωνή του Pete Brown τα τύμπανα του Ginger Baker, η κιθάρα του Eric Clapton, το μπάσο του Jack Bruce να ερμηνεύουν το White Room.

To σκοτεινό, καταθλιπτικό αυτό κομμάτι των Cream, από το ΄68, που περιγράφει με έναν πρωτοφανή μουσικό ρυθμό την απελπισία. Αυτή είναι και η δομή, η ατμόσφαιρα στην πόλη Gotham. Απελπιστική. Μέσα εκεί ζει και ο Arthur. Ο ήρωας της φετινής ταινίας του Todd Phillips, Joker.

Το κοινό βρίσκεται μπροστά σε μια διαφορετική εκδοχή, από εκείνη του κλασικού καρτούν. Η  εγκληματική φύση του Joker, δεν πηγάζει από κάποιο ατύχημα, ή από τα χημικά που τον παραμορφώνουν, αλλά στο παθολογικό γέλιο και ασφαλώς από την καθημερινότητα που ζει.

Η ρήση πως μια κανονική μέρα είναι αρκετή για να σπρώξει έναν άνθρωπο στην τρέλα, βρίσκει την εφαρμογή της στον Joker που ζει στην  Gotham. Ο χώρος είναι ασφυκτικός, η πόλη βρώμικη, η φτώχεια βασιλεύει, η βία κυριαρχεί, η ελπίδα απουσιάζει, η κοινωνική πρόνοια είναι άγνωστη. Σκότος παντού.

Μαζί με τα σοβαρά προσωπικά προβλήματα που κουβαλάει, μαζί με την συνολική απόρριψη που βιώνει, και τα βαριά τραύματα που δέχεται από την συχνή κακοποίηση, η βία, είναι μονόδρομος. Ο μοναδικός τρόπος να αντιδράσει.

Και αυτό συμβαίνει. Ο Joker νιώθει την αδικία μέσα από το ταξικό μίσος και εκτελεί, μετά από άλλη μια αναίτια κακοποίησή του τρεις εκπροσώπους της απέναντι τάξης, που τυγχάνουν να είναι, άμεσα ή έμμεσα, οι γεννήτορες των προβλημάτων του.

H σφοδρή κριτική που δέχτηκε, γιγάντωσε την επιθυμία μου να την δω. Διότι υπέστη ανηλεείς επιθέσεις πριν καν να προβληθεί.

Τμήμα της κοινωνίας, διατηρούσε ένα είδος αποστροφής, αν όχι μίσους για τον κεντρικό πρωταγωνιστή, τον υπουργό οικονομικών των πρώτων μηνών της διακυβέρνησης Συ.Ριζ.Α. Και αυτό εκδηλώθηκε με τον ερχομό της ταινίας του Γαβρά.

Στα 86 του χρόνια ο σκηνοθέτης, κουβαλά ένα βαρύ και αξιόλογο έργο, σε παγκόσμιο επίπεδο, γεγονός που τον καθιστά προσωπικότητα σεβάσμια. Με αυτά τα εφόδια καταπιάνεται με ένα φλέγον θέμα που ταλαιπωρεί, διχάζει και δοκιμάζει εκατομμύρια Ελλήνων σχεδόν δέκα χρόνια.

Το κάνει μεσούσης της κρίσης, όχι με την πολυτέλεια της ύστερης κρίσης, της χρονικής απόστασης των είκοσι ή εβδομήντα χρόνων, όπου τα θέματα έχουν ωριμάσει και επικρατεί μια σχετική ιστορική ψυχραιμία για την ερμηνεία των γεγονότων, ενώ ταυτόχρονα ο πλούτος των παρεχομένων στοιχείων που συγκεντρώνονται στην πορεία του χρόνου κάνει τη δουλειά λιγότερο δύσκολη.

Και ναι, το κάνει βασισμένος απόλυτα στην αφήγηση ενός πρωταγωνιστή των συμβάντων, καθώς το σενάριο πρoέρχεται από το ομώνυμο βιβλίο του Γιάνη Βαρουφάκη, που έχει δεχτεί και δέχεται αντίστοιχη ανελέητη κριτική από την ημεδαπή και την αλλοδαπή.

Συνεπώς, προϋπάρχουν οι σπίθες της έντονης αντίδρασης, που μοιραία μετεξελλίχτηκαν σε φωτιά.

Ας δούμε το θέμα, της προηγούμενης ανάρτησης, λίγο πιο οικουμενικά προκειμένου να παρατηρήσουμε τις ρίζες του. Να σταθούμε, λοιπόν, σε λίγα στοιχεία που τις δυο τελευταίες δεκαετίας άλλαξαν,  την εικόνα, ανατρέποντας πάσα ισχύουσα τάξη, αταξία, νοοτροπία.

Λίγο μετά τα μέσα της δεκαετίας του ’90 απελευθερώνεται η τραπεζική πίστη. Αυτό σημαίνει ότι υπάρχει η δυνατότητα στον καθένα να έχει πρόσβαση σε δανικό χρήμα. Μοιραία, δημιουργείται μια καλπάζουσα κατανάλωση. Σε ένα παραγωγικό τοπίο, όπου ένα πελώριο ποσοστό αγαθών είναι εισαγόμενο. Τα αγαθά της αποταμίευσης είχαν γίνει πια, ένας ξεχασμένος τίτλος έκθεσης του Δημοτικού.

Στη δική μας σύγχρονη εκδοχή, δεν υπήρχε προσβολή και, ως εκ τούτου, θεϊκή τιμωρία, όπως συνέβη στην γεμάτη, πάθη και αίμα, μυθολογία με την κόρη του Αγαμέμνονα. Στην δική μας ιστορία δεν υπήρχε αγανακτισμένη θεά, ούτε  Αχαιοί που περίμεναν ούριους άνεμους στην Αυλίδα.  Ωστόσο υπήρχε, το ίδιο ισχυρό, το θέμα της θυσίας.

Ότι, δηλαδή, έπρεπε να θυσιαστεί ένα τμήμα ώστε να επιζήσει το υπόλοιπο. Μια απαισιόδοξη ανάγνωση έλεγε, λέει, πως δεν θα δοθεί παρά μια παράταση στο υπόλοιπο όλον, καθώς το μέλλον είναι τόσο ασαφές, άδηλο και σκληρό. Και φυσικά δεν περιμέναμε καμιά Άρτεμη να αντικαταστήσει, την τελευταία στιγμή, πάνω στο βωμό την άσπιλη κορασίδα, με ένα ελάφι.

Με τον εύστοχο υπότιτλο, Προσωπική μυθιστορία, ο Α.Δ. μας προσφέρει μια ογκωδέστατη τοποθέτηση για τη σχέση του με την πολιτική, την αριστερά, τις ιδεολογίες σε μια δύσκολη και κρίσιμη καμπή της νεοελληνικής ιστορίας.

Γεννημένος το '53, το στρατιωτικό πραξικόπημα τον βρίσκει λίγες εβδομάδες πριν τα 14 του χρόνια. Η νέα κατάσταση καθώς και η περιπέτεια της αδελφής του με το καθεστώς, ενεργοποίησαν αισθητήρια και ένστικτα, τα οποία τον έφεραν κατ' αρχάς σε μια πρόωρη πολιτική συνειδητοποίηση, και ακολούθως σε μια ενεργή αντιστασιακή στάση.

Ο αναγνώστης, καλό θα είναι να αποβάλει ότι ξέρει για τον συγγραφέα και οφείλει να διαβάσει τις 1056 πυκνογραμμένες σελίδες, λησμονώντας κάθε πληροφορία που μπορεί να έχει για αυτόν.

Και τούτο διότι ο Α.Δ. είναι ένα άτομο, με έντονη παρουσία, έχοντας απασχολήσει ακόμα και με ιδιαιτέρως προσωπικά θέματα την δημοσιότητα. Πολλοί, συνεπώς, που έχουν διαμορφώσει μιαν ιδέα για την προσωπικότητα του, θα κρίνουν την έκδοση μέσα από αυτήν την αντίληψή τους και ίσως κρίνουν λάθος.

Τελευταίο, προς το παρόν, ίχνος, αυτής της δημόσιας εικόνας είναι η τοποθέτησή του, για το ψήφισμα  του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου περί της «Ευρωπαϊκής Ημέρας Μνήμης για τα θύματα όλων των ολοκληρωτικών και αυταρχικών καθεστώτων».

Τοποθετήθηκε δημόσια, ωσαύτως και αυτόκλητα, υποστηρίζοντας φανατικά τους έλληνες ευρωβουλευτές, (δυο στο σύνολο των 21) που ψήφισαν υπέρ και επιτέθηκε με ιδιαίτερη σφοδρότητα σε όσους καταψήφισαν και σε όσους απείχαν ή ψήφισαν λευκό.

Λίγες εικόνες και μερικά λόγια για τις μέρες που μικραίνουν, τις νύχτες που ψυχραίνουν.

Για το καλοκαίρι που φεύγει.

Στα 78του χρόνια ο Γαλλόφωνος Καναδός Denys Arcand αξιοποιεί μια ληστεία, ένα συχνό, βίαιο περιστατικό του δυτικού κόσμου, προκειμένου να προβεί σε μια αντίστοιχη κριτική, για όλα όσα μας περιβάλλουν.

Ένας ευφυής, πονόψυχος, καλλιεργημένος αλλά ταυτόχρονα αφελής και με ισχυρούς ηθικούς κανόνες νέος, γίνεται μάρτυς μιας αιματηρής αρπαγής ενός πολύ μεγάλου ποσού, το οποίο η θεά τύχη του προσφέρει κυριολεκτικά στα πόδια του.

Εκεί αρχίζουν τα προβλήματά του και από εκεί ο D.A., χτίζει την ιστορία της κριτικής του αφήγησης.

Ακροπατώντας ανάμεσα στη στέρεη ηθική του, που δέχεται σφοδρά χτυπήματα από την καθημερινότητα, ο πρωταγωνιστής, αποφασίζει να κρατήσει τα χρήματα, γνωρίζοντας ότι είναι ανίκανος να διαχειριστεί μια τόσο σοβαρή και δύσκολη κατάσταση.

Μοιραία ζητά βοήθειες από ολότελα απρόβλεπτες και ασύμβατες περιπτώσεις. Ένας δυσπρόσιτος, αποφυλακισμένος οικονομικός απατεώνας και μια καλλονή, συνοδός πολυτελείας, θα αποτελέσουν τα απαραίτητα ερείσματά του.

Ο κεντρικός ήρωας ο Πιέρ-Πολ (Alexandre Landry), μπορεί να είναι ένας ταπεινός υπάλληλος εταιρείας διανομής, αλλά με πτυχίο φιλοσοφίας και μια σημαντική απογοήτευση για τον κόσμο που ζεί, ανασταίνεται ως αρσενικό από την «Ασπασία» (Maripier Morin), που έχει και αυτή το δικό της μαύρο παρόν.