Ψάχνοντας τα λίγα, που μπόρεσα να εντοπίσω στο διαδίκτυο διάβασα το: «Ταινία σχεδόν άγνωστη στο ευρύ κοινό», πράγμα που με έκανε να αισθανθώ ελαφρώς μειονεκτικά διότι καθώς δεν την γνώριζα, ανήκα στο «ευρύ κοινό». Την είχε χθες στο πρόγραμμά της η ΕΤ3.

Ερευνώντας στην εγκυκλοπαίδεια Κινηματογράφου του Ζωρζ Σαρανσόλ (Πάπυρος Λαρούς ελληνική έκδοση 1968 Ε.Ε.Ε. ) στο κεφάλαιο του μεταπολεμικού Ελληνικού κινηματογράφου, αναφέρεται με όλους τους συντελεστές της, στις εβδομήντα περίπου ταινίες του γυρίστηκαν το 1960.

Τα εξωτερικά γυρίσματα έγιναν κυρίως στην Πάρο και στην Αθήνα. Η μεγαλύτερη ροή όμως εξελίσσεται σε στουντιακούς χώρους γενονός που προσδίσει στην παραγωγή μια θεατρικότητα. Η ταινία έλαβε μέρος στο στο πρώτο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης, όπου η αριστουργηματική ερμηνεία του Δ. Χορν, του χάρισε το πρώτο βραβείο ανδρικού ρόλου.

Από ένα παιχνίδι της τύχης εκείνη τη χρονιά τόσο το βραβείο καλύτερου σεναρίου (Γ. Ρούσσος), του β΄ανδρικού ρόλου (Παν. Ζερβός) και του α΄γυναικείου ρόλου (Αλ. Βουγιουγλάκη) κέρδισε η «Μανταλένα», που είχε γυριστεί στην Αντίπαρο.

Oι κινηματογραφικές μεταφορές αληθινών γεγονότων, έχουν ένα πρόσθετο ενδιαφέρον καθώς φέρνουν στο προσκήνιο ιστορίες πραγματικές, πάθη εκδηλωμένα, δράματα παιγμένα. Συχνά, είναι ακόμα πιο ενδιαφέρουσες όταν δεν αναφέρονται σε ευρύτερα γνωστές προσωπικότητες, αλλά σε άτομα που οι πράξεις τους ή η τύχη τους ήταν ξεχωριστές.

Μια τέτοια ιστορία είναι και αυτή που διηγούνται οι σκηνοθέτες Olivier Nakache, Eric Toledano. Πρόκειται για την περιπέτεια του Κορσικανής καταγωγής Philippe Pozzo di Borgo, ενός οικονομικά εύρωστου Γάλλου αστού, ο οποίος στα 42 του έμεινε τετραπληγικός από ατύχημα με αλεξίπτωτο πλαγιάς. Τρία χρόνια αργότερα το δράμα ολοκληρώνεται καθώς πεθαίνει η σύζυγός του και ούτε η μεγάλη περιουσία του μπορεί να τον απομακρύνει από το πηγάδι της βαθιάς κατάθλιψης .

Ο άνθρωπος, η ταινία, η ιστορία.

Τον Ιούλιο του 1990, η Αγγλία έχει ηττηθεί στα ημιτελικά του παγκοσμίου κυπέλλου ποδοσφαίρου, στο στάδιο Delle Alpi του Τορίνο, από τη Δυτική Γερμανία η οποία, τρεις μήνες αργότερα επέπρωτο να ενωθεί με την Ανατολική.

Σύμφωνα με τον μύθο, ο καγκελάριος Helmut Kohl απευθυνόμενος με υπερηφάνεια στην Βρετανίδα πρωθυπουργό Margaret Thatcher, είπε:

- “Πρέπει να παραδεχτείτε ότι οι Άγγλοι έχασαν στο εθνικό τους σπορ, από τους Γερμανούς.”

-“Ναι, αλλά και εσείς στον τρέχοντα αιώνα, έχετε ηττηθεί δύο φορές στο εθνικό σας σπορ, από εμάς”

απάντησε η πρωθυπουργός.

Αυτή ήταν η Thatcher, η αποκαλούμενη και “Σιδηρά Κυρία” που όρισε τις τύχες του”νησιού” για κάτι περισσότερο από έντεκα χρόνια. Το παρανόμι της, οφείλεται σε σοβιετική εφημερίδα, για την κριτική που ίδια ασκούσε στην τότε υπερδύναμη. Άλλη μια ιστορική ειρωνεία, καθώς ο όρος “σιδηρούν παραπέτασμα” που χαρακτήρισε την Σ.Ε. αποδίδεται στον W. Churchill ο οποίος, τον χρησιμοποίησε για πρώτη φορά σε ομιλία του τον Μάρτιο του '46.

Η πρόσφατη

κινηματογραφική παραγωγή σε σκηνοθεσία της Phyllida Lloyd (αρκετά γνωστή σε εμάς από την “ελληνική” Mamma Mia) έφερε ξανά στο προσκήνιο την Σιδηρά Κυρία.

Στην αντίπερα όχθη του Ατλαντικού, κάποιος κριτικός σημείωσε πως: “αυτή η ταινία θα είχε νόημα αν γυριζόταν το ’70”.

Χωρίς να υπάρχει η επιθυμία κριτικής των απόψεων του κριτικού, ας σημειωθεί ότι μάλλον βρίσκονται εκτός κλίματος. Εκτός κινηματογραφικού κλίματος και Ευρωπαϊκής κουλτούρας.

«Ο Αμερικανός» παρά το γεγονός ότι είναι μια Αμερικανική ταινία με έναν αμερικάνο πρωταγωνιστή σαφώς διακρίνεται από μια Ευρωπαϊκή κατεύθυνση. Δεν είναι μόνο το γεγονός ότι γυρίστηκε αποκλειστικά στο έδαφος της γηραιάς Ηπείρου, είναι και ο ρυθμός της.

Στην παραγωγή συναντώνται μερικές συνιστώσες που της δίνουν εξαιρετικά εύσημα.

Σπάνιο, αν όχι μοναδικό φαινόμενο, σε παγκόσμια κλίμακα οι θερινοί κινηματογράφοι. Μετρώντας, στην πατρίδα μας, ήδη έναν αιώνα ζωής, έχουν αρκετά να διηγηθούν. Ιδού μερικά.

Ο κινηματογράφος σε αρκετές συνοικίες της Αθήνας έγινε γνωστός στις ευρύτερες μάζες από τις προβολές των μεταφερόμενων συνεργείων. Απλή η συνταγή. Ευρύχωρο όχημα, ώστε να μεταφέρει την μηχανή προβολής, αλάνα με λευκό τοίχο, ή τελάρο με πανί, «μαρίδα», πρεσβύτεροι με την καρέκλα ή το σκαμνί τους υπό μάλης και φύγαμε. Τα δημοτικά φώτα ήταν μια πολυτέλεια άρα το σκοτάδι εξασφαλισμένο. Ο κακός, συνήθως ήχος, ενίοτε κάποιες διακοπες λόγω της ταλαιπωρημένης κόπιας, δεν ήταν πρόβλημα και η επαφή με την τέχνη γινόταν.

Γεννημένος στο μεσοπόλεμο, ο Θανάσης Βέγγος, ένιωσε από μικρός το ζόρι της φτώχιας, της αδικίας, της πίεσης, το δράμα της ίδιας της Ελλάδας με λίγες λέξεις. Στα 26 του, ο Νίκος Κούνδουρος, γνωριμία από τα χρόνια της "αναμόρφωσης" στη Μακρόνησο, θα του εμπιστευθεί ένα ρόλο στην «Μαγική πόλη». Έτσι ξεκίνησε να ρολάρει στο χώρο της τέχνης. Όχι μόνον ως ηθοποιός, αλλά κάνοντας κάθε δουλειά υποστήριξης στα συνεργεία των πλατό.

Έτσι ήρθε ο "Δράκος", οι "Διακοπές στην Αίγινα", η "Μανταλένα", η "Συννεφιασμένη Κυριακή", ο "Ηλίας του 16ου", το "Ποτέ την Κυριακή". Έτσι ήρθε όλη του η ζωή, ο γάμος με την Ασημίνα, τα δυο τους  αγόρια, η οικογένεια τουs δηλαδή, και η σπουδαία πορεία του, σαν καλλιτέχνης, σύζυγος, πατέρας, πάνω από όλα όμως σαν Άνθρωπος.

Ο Θανάσης Βέγγος αφήνει ένα τεράστιο καλλιτεχνικό κληροδότημα, που κάποιοι ενδεχομένως να ξεπεράσουν. Αυτό όμως που θα μείνει αξεπέραστο, ίσως και απροσπέλαστο, πια στις μέρες μας, είναι η στάση της ζωής του.

Την ταινία αυτή, του Φίλιππου Κουτσαυτή, πρόβαλε την Παρασκευή που μας πέρασε (11.3^ου) το πρώτο κρατικό κανάλι.

Η ιστορία της πόλης της Ελευσίνας είναι η ιστορία του κόσμου και η δουλειά του κινηματογραφιστή είναι αριστουργηματική.

Μια από τις πέντε ιερές πόλεις της αρχαιότητας, μαζί με την Αθήνα, τους Δελφούς, την Ολυμπία και τη Δήλο, η Ελευσίνα συγκέντρωνε επί μακρόν τα βλέμματα του πολιτισμένου αρχαίου κόσμου, με τα Ελευσίνια μυστήρια.

Όπως καταθέτει και ο δημιουργός της ταινίας:

«Στα χρόνια της αρχαιότητας, χιλιάδες άνθρωποι επισκέφτηκαν την Ελευσίνα επιζητώντας την ευτυχία που τους προσέφερε η συμμετοχή στα Ελευσίνια Μυστήρια. Σε αυτά οι μύστες μάθαιναν πως μπορούσαν να ξεπεράσουν το φόβο τους για το θάνατο. Σήμερα, η ανθρωπότητα δίχως να γνωρίζει τίποτα περισσότερο για τον θάνατο, αναζητά την ευτυχία αλλού. Όσο για αυτό τον τόπο όσοι περνούν από εδώ, αποστρέφουν το βλέμμα τους.»

Η Ελευσίνα από ιερή πόλη, κύλησε στο περιεχόμενο της περιφρόνησης:

«έκανε και η Ελευσίνα στάρι», λένε όταν θέλουν να δείξουν το χαμηλό της εκτίμησης συνοδευόμενο με ειρωνεία.

Το πρώτο κρατικό τηλεοπτικό κανάλι προέβαλε χθες (Σάββατο 11/12ου), την ταινία του Paul Thomas Anderson, «There will be blood» (ελληνικός τίτλος: «θα χυθεί αίμα»).

Δεν είναι εύκολο να αντισταθείς και να μην γράψεις λίγα λόγια.

Η παραγωγή δεν αποτελεί την ιστορία κάποιου ασύδοτα φιλόδοξου, που εξελίσσεται πριν από 100 χρόνια, στο λυκαυγές του 20ού αιώνα. Δεν θέτει απλώς τα ερωτήματα.

Φλερτάρει ανοικτά με την ιδέα ότι δίνει απαντήσεις σε ότι βασανίζει τη σύγχρονη Αμερική και η πρότασή της, τα περιλαμβάνει όλα.

Από τους λόγους που ωθείται ο άνθρωπος στη σκληρότητα, τις αιτίες της βίας, τους ρόλους της εκκλησίας, την επιβίωση, την μεταμόρφωση σε αδίστακτο πλάσμα, την κυρίαρχη θέση της οικονομικής ισχύος ακόμα και την εξάρτηση από το αλκοόλ.

H  ταινία είναι μια Γαλλική παραγωγή σε σκηνοθεσία του γεννημένου στην Ολλανδία αλλά με γαλλική κουλτούρα Jan Kounen και αποτελεί άλλο ένα παράδειγμα ενδιαφέρουσας Ευρωπαϊκής κινηματογραφίας.

Αναφέρεται στην ερωτική σχέση του μουσουργού Igor Stravinsky και της σχεδιάστριας μόδας Coco Chanel.

Δεν είναι γνωστό πόσο ακέραια αποδίδει τα γεγονότα η παραγωγή, που σύμφωνα τουλάχιστονμε τους δημιουργούς της υπάρχουν σημεία υπερβολής, αλλά αυτό αφορά ίσως μόνον τους ιστορικούς. Σε καθαρά καλλιτεχνικό πλαίσιο η ταινία