Ο Παναγιώτης Κανελλάκης διακρίθηκε για διάφορα πράγματα τη ζωή του.

Σπούδασε νομικά, φέρει τον τίτλο του δόκτωρα, άσκησε  την δικηγορία, το καθεστώς των συνταγματαρχών ιδιαιτέρως τον «περιποιήθηκε»  στην Γενική Ασφάλεια και στα κρατητήρια της Ε.Σ.Α.

Yπήρξε επιπλοποιός, στα νιάτα του μετείχε επιτυχώς στους αγώνες αυτοκινήτου, ήταν πρόεδρος της Ελληνοευρωπαϊκής Κίνησης Νέων, πρόεδρος του Ελληνικού τμήματος της Greenpeace  και σίγουρα ξεχνώ κάτι. Περισσότερα όμως για αυτόν εδώ: Λίγα λόγια για τον Παναγιώτη

Ανάμεσα στα τόσα όμως, έγραφε κιόλας. Το 1996 εξέδωσε την πρώτη του δουλειά, μια αυτογραφικού περιεχομένου έκδοση (Ομβρός) με τίτλο Μαρτυρία και 18 χρόνια αργότερα, το 2004, επανέρχεται με: Το κεφάλι του Τούρκου.

Στο οπισθόφυλλο γίνεται γίνεται λόγος για «δώδεκα πυκνογραμμένα διηγήματα  (μυθογραφήματα) ανόμοια μεταξύ τους εντελώς κι απρόβλεπτα, αινιγματικά, περιπαιχτικά και περιπετειώδη, με συχνές ανατροπές και χωρίς ίχνος μελοδραματισμού.»

Κι έτσι ακριβώς είναι. Ο συγγραφέας πλανάται περί την Ελλάδα σε τοπωνύμια γνωστά ή άγνωστα, ταξιδεύει στο χρόνο και στήνει τις ιστορίες του ακροπατώντας ανάμεσα στην πραγματικότητα και το φανταστικό. Μεταξύ του υπαρκτού και του απίθανου.

Η αφήγηση του έρχεται κοντά στο μέτρο ενός Λατινοαμερικάνικου ρυθμού, θυμίζει  την κινηματογραφική γραφή του Tommy Lee Jones στο «Οι τρεις ταφές του Μελκιάδες Εστράδα».  Καθόλου δεν εννοώ ότι ο Παναγιώτης αντέγραψε το στυλ, καθώς η έκδοση του προηγήθηκε χρονικά της ταινίας.

Με υπότιτλο Η Ευρώπη μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο ο Βρετανός ιστορικός συγγραφέας, καταπιάνεται με αυτό ακριβώς το αντικείμενο. Κι΄αν κάποιοι γνωρίζουν ή νομίζουν ότι γνωρίζουν τα στοιχειώδη για το 2ο Π.Π., τα πρώτα μεταπολεμικά χρονιά για τους περισσότερους παραμένουν στη σκιά. 

Είναι μια εξαιρετικά εμπεριστατωμένη εργασία, με πλήθος από εικόνες, χάρτες, ομολογίες και πάρα πολύ έρευνα από το δημιουργό της.
Χωρίζεται σε τέσσερα μέρη, Την κληρονομιά του Πολέμου, την Εκδίκηση, την Εθνοκάθαρση, τον Εμφύλιο Πόλεμο και το κάθε μέρος φιλοξενεί αρκετά κεφάλαια στο σύνολο της έκδοσης 28.

Ο Συγγραφέας ευθύς εξ’ αρχής (σ.21), κάνει μια σημαντική τοποθέτηση. «… η ιστορία της Ευρώπης στην αμέσως μετά τον πόλεμο περίοδο δεν αφορά τόσο την ανοικοδόμηση και την αποκατάσταση: είναι καταρχάς μια ιστορία διολίσθησης στην αναρχία.»

Συνεχίζοντας δε, στην επόμενη σελίδα καταθέτει ως στόχο της έκδοσης: «Από μια άποψη θα επιχειρήσει το ακατόρθωτο – να περιγράψει το χάος»

Μας δίνει μερικά σχετικά γνωστά στους πολλούς στοιχεία που έχουν να κάνουν με άλλα μικρότερης έκτασης ολοκαυτώματα, τους λιμούς, τους εκτοπισμούς, την μαύρη αγορά, τις λεηλασίες και την ηθική καταστροφή που προέκυψε που εύστοχα το περιγράφει ως «το ρήμαγμα της ανθρώπινης ψυχής».

(του και Β' αποκαλούμενου, ή τέως, ή Γλύξμπουργκ, ή Constantine de Crecia)

Από τον Δημοσιογραφικό Οργανισμό Λαμπράκη (που από το τέλος του Δεκέμβρη του 2009 και τον θάνατο του Χρήστου δεν έχει τίποτα από Λαμπράκη και θα έπρεπε να ονομαζόταν Δ.Ο.Ψ.) κυκλοφόρησε προσφάτως, μια σειρά από τρεις εκδόσεις, κάτι σαν ιστορική καταγραφή, ή σαν εκπλήρωση ευθύνης του πρώην ανώτατου πολιτειακού άρχοντα του Ελληνικού κράτους.

Φροντισμένες, σε καλό χαρτί  με την συγγραφική αρωγή του Γεωργίου Π. Μαλούχου, με πλούσιο και σπάνιο φωτογραφικό υλικό, με μεγάλα στοιχεία, ώστε να μπορούν να διαβάσουν και οι υπερήλικες, μα και για να δώσουν τον απαιτούμενο όγκο, ώστε να βγουν οι τρεις τόμοι και να τραβήξει η προσφορά του «Βήματος», εβδομάδες τρεις.

Ξεκινά με το «Βλέμμα στους προγόνους», όπως τιτλοφορείται το πρώτο κεφάλαιο, του πρώτου τόμου, όπου κάνει τη γέφυρα με το παρελθόν, περιγράφει τις συνθήκες της εποχής.

Mας λέει, πως όταν ο Κάιζερ πίεσε τον παππού του, στον πρώτο Μεγάλο πόλεμο,  να πάρει το μέρος των Κεντρικών Δυνάμεων, διότι διαφορετικά θα του αφαιρούσε τη ράβδο του Στρατάρχη, ο Κωνσταντίνος του απάντησε εις άπταιστον αγγλικήν: «You can stuff it up your ass» όπερ μεθερμηνευόμενον «βάλτη στον κώλο σου».

Προσεκτικός, αναλυτικός, νηφάλιος και με θέσεις, ο συγγραφέας έχει το χάρισμα να κρατά το ενδιαφέρον του αναγνώστη. Αναφέρεται σε ένα πολύ ενδιαφέρον, ταυτόχρονα δημοφιλές τμήμα της ιστορίας και ακόμα αρκετά ανεξερεύνητο.

Με κεντρικό πρόσωπο τον πρώην γ.γ. του Κ.Κ.Ε. Νίκο Ζαχαριάδη, ξεδιπλώνει το κουβάρι της Ιστορίας από το περίφημο «ανοιχτό γράμμα» και φτάνει ως την αυτοκτονία του. Ο άξονας της αφήγησης του έχει να κάνει με την τροχιά του Κ.Κ.Ε. και με τις χιλιάδες των  πιστών αγωνιστών του, που βρέθηκαν εκτός Ελλάδας μετά την ήττα στον Εμφύλιο.

Το μαρτυρά και ο μακρύς υπότιτλος: Ο Ν. Ζαχαριάδης, η Σοβιετική Ένωση και οι κομμουνιστές της Τασκένδης.

Παρακολουθεί από κοντά όλες τις εσωκομματικές συγκρούσεις, τις αντιπαραθέσεις και το πως ξοδεύτηκαν, για την ακρίβεια πως περιθωριοποιήθηκαν ακόμα και εκκαθαρίστηκαν  πλήθος άδολων πιστών στην σοσιαλιστική ιδέα, στο βωμό του Μαρξισμού – Λενινισμού και στο κομματικό σωστό.

Το Μπούλκες και πολύ περισσότερο η Τασκένδη είναι οι χώροι που ερευνά ο συγγραφέας. Κι αν ο Μιχάλης Πεταχτσίδης και οι συν αυτώ μαρκάρουν με πολύ βία και ωμότητα τα σχεδόν πέντε χρόνια και τις 6.000 ψυχές που βίωσαν την περιπέτεια του πειράματος στην πρώην γερμανόφωνη Μαγκλίτς, έρχεται η Τασκένδη, πάντα η Τασκένδη όπως υπογραμμίζεται, ώστε να μας δώσει το μέτρο της σύγκρουσης, της εσωκομματικής πάλης.

Ο Mitch Albom, είναι Αμερικανός συγγραφέας, δημοσιογράφος, ραδιοφωνικός παραγωγός, τηλεοπτικός αστέρας και μουσικός. Τα βιβλία του έχουν πουλήσει περισσότερα από 35 εκατομμύρια αντίτυπα και αυτό, είναι ένα δείγμα επιτυχίας.

Στην αντιπέρα όχθη του Ατλαντικού, και ειδικά στη δυτική ακτή, είναι ιδιαιτέρως αναγνωρίσιμος, μα στην ταπεινότητα μου ήταν παντελώς άγνωστος. Η ευγενική χειρονομία του Γιατρού, ο οποίος μου ενεχείρισε  ένα βιβλίο του, μου τον «σύστησε».

To story έχει ως εξής. Αγαπημένος καθηγητής του Albom στο κολέγιο, είναι ο Morrie Schwartz. Άνθρωπος δραστήριος, ζωντανός, ανοιχτόκαρδος. Τα αισθήματα είναι αμοιβαία. Στην τελετή αποφοίτησης ξετυλίγεται ανάμεσα στον μαθητή και τον δάσκαλο μια συγκινητική στιγμή. Ανταλλάσσουν υποσχέσεις για να διατηρήσουν την επαφή.

Όπως πολλά πράγματα έτσι κι΄ αυτή η υπόσχεση αναιρείται από την πραγματικότητα. Το αποκαλύπτει ο ίδιος συγγραφέας με μεγάλη δόση φιλαλήθειας.

Ομολογεί ότι τα χρόνια τον σκλήρυναν, γράφει για τις πρώτες προσπάθειες του να ασχοληθεί με την μουσική που δεν τελεσφόρησαν, την πρώτη απώλεια της ζωής του, ένας αγαπημένος θείος του που πέθανε, μα και το δρόμο προς την επιτυχία, που σημαδεύτηκε από φρενήρεις ρυθμούς και πολύ δουλειά. Πολύ αμερικάνικο.

Ήρθε από πρόσωπο αγαπημένο, τον «Κιού». Μέσα στον Αύγουστο. Σε αυτό που θεωρείται πιά, σαν το πιο ανέμελο κομμάτι του χρόνου. Μα και του Χρόνου, επίσης.

Οφείλω να ομολογήσω ότι παντελώς αγνοούσα τον συγγραφέα, ο οποίος στην πατρίδα του, στην άλλη άκρη του Ατλαντικού θεωρείται διακεκριμένος. Δεν χρειάστηκαν πολλές σελίδες, ώστε, να τον γνωρίσω και να τον εκτιμήσω.

Ο Paul Auster γράφει για την απώλεια του πατέρα του, την οποία αξιοποιεί ως αφορμή για να περιγράψει το παρελθόν της οικογένειας, μα και του τόπου, της ίδιας της Αμερικής.

Τεχνίτης στο να κρατά το ενδιαφέρον του αναγνώστη, παρουσιάζει τα γεγονότα, προχωρεί σε διαπιστώσεις και ερμηνείες. Το κάνει με τρόπο όμορφο με λόγο ζωντανό και λεπτό.

Μια από τις πολλές πράξεις συνειδητοποίησης, είναι και αυτή της αξιολόγησης, της σχέσης με τους γονείς μας. Το τι και πως σου έδωσαν, το τι χαρακτήρας διαμορφώθηκε μέσα από αυτή τη σχέση του πόσο και πως επηρέασε η παρουσία τους και οι πράξεις τους την ζωή των επίγονων. Το τι ιδιαιτερότητες προέκυψαν.

Διότι δεν μπορεί να υπάρξει ισχυρός αντίλογος για το πόσο η οικογένεια χτίζει τον χαρακτήρα του παιδιού. Το «σπίτι» που λέμε στην Ελλάδα.

Ο Αuster μας φέρνει ένα μοντέλο πατέρα μάλλον αταίριαστο με αυτό που υπάρχει, σε μεγάλο βαθμό, στον τόπο μας.

Αντί κάποιας συνηθισμένης αναφοράς σε εκδοτικές προσπάθειες, παραθέτω αυτούσιο το σημείωμα που απέστειλα, μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, στην συγγραφέα. Είχε προηγηθεί η, ευγενική, από μεριά της, προσφορά του βιβλίου της: «Ιστορίες Γάμου».

Αγαπητή:

Προσφέροντας μου, με φιλοφροσύνη, το βιβλίο σου, εσημείωσες (ανάμεσα σε άλλα):

«...Ευχαριστώ που πάντα με διαβάζεις
Εύχομαι να γελάσεις.»

Σου απαντώ: Αυτή τη λέξη (πάντα), όταν δεν πρόκειται περί Ζώου μην την χρησιμοποιείς, έτσι αλόγιστα. Όπως και τη λέξη ποτέ. (αυτό το τελευταίο, καταλαβαίνεις, φαντάζομαι, γιατί το γράφω...)

Επί του προκείμενου, τώρα: Δεν μπορώ να θυμηθώ ότι γέλασα κάπου. Μπορώ όμως να σε διαβεβαιώσω, ότι χαμογελούσα αδιαλείπτως από την έβδομη έως την 124η σελίδα, δηλαδή σε όλη την έκταση του βιβλίου.

Έτσι οφείλω να σου γράψω, παραποιώντας άλλη μια φορά, κατά βούληση, όνομα κι' επώνυμο: «Μπράβο Τασούλα».

Σου καταθέτω, δε, τα συχαρίκια μου δια τους εξής λόγους:

Είναι σχεδόν μια δεκαετία που «γνώρισα»  τον Guy de Maupassant. Μου τον «σύστησε» ο Alfonso den Portago, μέσα από μια συνάντησή που είχε  με τον Κen W. Purdy.

Η συζήτηση έγινε ανάμεσα στον δημοσιογράφο και τον ευγενή, λίγους μόνο μήνες πριν ο Μαρκήσιος χάσει  τη ζωή του, σε εκείνο το φοβερό δυστύχημα στο Guidizzolo τον Μάιο του ΄57 στο Mille Miglia. Κάποια στιγμή λοιπόν, ο Ισπανός λέει στον δημοσιογράφο:

«το πιο σημαντικό πράγμα στην ύπαρξή μας είναι μια καλοζυγισμένη σεξουαλική ζωή. Ο καθένας ξέρει ότι έτσι είναι αλλά κανένας δεν είναι πρόθυμος να το παραδεχτεί. Αλλά αν δεν έχεις ικανοποιητική ερωτική ζωή δεν έχεις τίποτα.»

Ο Purdy θα παρατηρήσει:«Είναι το πρώτο πράγμα που οι ιστορικοί σιωπούν όταν αναφέρονται στα βιογραφικά των σπουδαίων, και συχνά είναι ο μεγάλος παράγοντας στη ζωή τους». «Ασφαλώς» θα ανταπαντήσει ο Ισπανός, «Κοίτα τον Ναπολέοντα, τον Νέλσον»

Σε αυτό το σημείο ο Ken είχε και τον αντίλογο:
«Υπάρχει βέβαια και το παράδειγμα του George Bernard Shaw, που παντρεύτηκε μια γυναίκα που ερωτικά δεν του είπε ποτέ τίποτα.»

Για να απαντήσει ο Ισπανός:
«Είναι ένα τέρας, ένας πολύ ανορθόδοξος συγγραφεύς. Κοίτα όμως τον Guy de Maupassant. Ένα θαύμα για πολλούς λόγους και εν πάση περιπτώσει,σε ότι αφορά εμένα το να κάνω έρωτα είναι το πιο σημαντικό πράγμα της καθημερινότητας μου.»

Συγκράτησα το όνομα, πέρασαν λίγα χρόνια και να  ο Bell Ami, ο «Φιλαράκος» του de Maupassant, που ήρθε επιτέλους, ώστε να μου συστήσει τον δημιουργό του.

Τον μόνον Μπελαμή που γνώριζα έως τότε,  ήταν εκείνος από τους στίχους του Κώστα Βίρβου, που ερμήνευε από το ’70 με τη γνωστή του τέχνη ο sir Μπιθί:  «Στου Μπελαμή το ουζερί, Λόγια πικρά, κορμιά νεκρά, Βλέμμα σβησμένο...»

Aπό το 1970, πάμε πίσω 85  χρόνια, όπου ο de Maupassant  καταπιάνεται με την ιστορία της επαγγελματικής, κοινωνικής, οικονομικής αναρρίχησης, ενός ασήμαντου ανθρώπου με ελάχιστα εφόδια, αν εξαιρεθεί η δεξιότητά του να γοητεύει, να κυριεύει τις γυναίκες.

Βρισκόμαστε στα μέσα της προτελευταίας δεκαετίας του 19ου αιώνα. Ο συγγραφέας ακτινοσκοπεί την εποχή του χρησιμοποιώντας προφανώς στοιχεία που καθημερινά έβλεπε, αντιμετώπιζε.

Δεν θυμάμαι τι ήρθε πρώτα στη ζωή μου. Ο Huxley ή οι Doors. Υποθέτω ότι η χρονική διαφορά ήταν μικρή. Το brave new world π.χ., υπάρχει ακόμα στη βιβλιοθήκη από μια ταπεινή αλλά τόσο χρήσιμη έκδοση «Βίπερ» της Πάπυρος Laruche από το μακρινό 1970. Τότε, με ένα αντίτιμο 10 μόλις δραχμών μπορούσες να εξερευνήσεις  το θαυμαστό  καινούργιο κόσμο που εμπνεύστηκε ο Βρετανός συγγραφέας τον μεσοπόλεμο (1931).

Το να αγοράσεις, την ίδια εποχή, μεσούσης της δικτατορίας, ένα single των Doors ήταν ακριβότερο και πιο περίπλοκο. Έφτανες πιο δύσκολα στην πληροφορία και ακολούθως στην εξερεύνησή της.

Το βέβαιο είναι ότι η μουσική των Doors έγινε αντικείμενο επεξεργασίας (μου) μετά το θάνατο του Morisson και την ταφή του στο Παρίσι. Υπάρχει και θέμα ηλικίας. Στα 13 δυσκολεύεσαι να ακουμπήσεις σε υποθέσεις που συνειδητοποιείς μετά την εφηβεία.

Όπως και να έχει, το '65 που συστάθηκαν σαν συγκρότημα οι Doors, εμπνεύστηκαν το όνομά τους από ένα μεταπολεμικό βιβλίο του Huxley, το γνωστό, πλέον, Doors of perception. Γράφτηκε το '54 και ο συγγραφέας του, εγκατέλειψε τον μάταιο κόσμο, εννέα χρόνια αργότερα και δύο χρόνια πριν γεννηθούν οι Doors.

Στις σελίδες του περιγράφεται η εμπειρία του συγγραφέα από τη χρήση μεσκαλίνης, αλλά και η ευρύτερη τοποθέτησή του στο θέμα των ναρκωτικών, η οποία βεβαίως απηχεί στην εποχή του.

Εκφράζει απόψεις οι οποίες στις μέρες μας μετά από το όργιο παραγωγής, διακίνησης και πώλησης των ναρκωτικών φαντάζουν παράλογες.
Αλλά δεν είναι απαραίτητα έτσι.
Αντιλαμβανόμαστε όλοι, ότι το θέμα είναι λεπτό, διότι εύκολα ένα