Βρέθηκαν τυχαία στα χέρια μου, χωρίς να το προκαλέσω ή να το ζητήσω, πριν από περίπου τριάντα χρόνια. Τις κόμισε άνθρωπος που πίστευε ότι θα έβρισκαν ασφαλές καταφύγιο και ενδεχομένως την τύχη που τους άξιζε. Το πρώτο αποδείχτηκε. Το δεύτερο επίσης. Ήταν μια σειρά από διαφάνειες που χρονολογικά ξεκινούσαν από τα τέλη της δεκαετίας του ‘50 και έφθαναν στις αρχές της δεκαετίας του ’60. Πολύ τακτικά αρχειοθετημένες, μέσα σε μεταλλικές κασετίνες, με το ονοματεπώνυμο του καλλιτέχνη στη χειρολαβή, χτυπημένο σε γραφομηχανή.

Στις δεκαετίες που μεσολάβησαν, μέχρι να έρθουν στην κατοχή μου, τις είχαν πλήξει οι υγρασίες του χώρου που ήταν αποθηκευμένες. Οι μεταλλικές κασετίνες είχαν σκουριάσει, αλλοιώνοντας τμήμα του περιεχομένου. Κάποιες διαφάνειες μπορούσαν να επανέλθουν, άλλες όχι. H θεματολογία τους ξεκινούσε  από το θέρος του ’59 με το «φεστιβάλ ταχύτητας» όπως περιγραφόταν τότε, στη Ρόδο. Είναι απορίας άξιο πως ένα παιδί 14 χρονών βρέθηκε εκεί με καλό φωτογραφικό εξοπλισμό, φορτωμένο με έγχρωμο, θετικό φιλμ κάτι εξαιρετικά σπάνιο και ακριβό για την εποχή. Παρών τόσο στη Φιλέρημο για την ανάβαση, όσο και στον αγώνα ταχύτητας μέσα στην πόλη φωτογραφίζοντας τα δρώμενα.

Αυτό το πράγμα με την ολοκληρωτική θεαματοποίηση κάθε αθλητικής διοργάνωσης, αγγίζει πλέον ακραίες τιμές. Αφορμή για τούτο το μικρό σχόλιο, διότι οι αιτίες υπάρχουν από τότε που η τιβί εισέβαλε σε ότι παίζεται, αποτέλεσε το σόου διοργάνωσαν οι Αμερικανοί στο GP που διοργανώθηκε στη ηλιόλουστη πολιτεία τους. Στο Miami.

Ανάμεσα από σκάφη που κάθονταν σε ζωγραφισμένη θάλασσα, την A capella απόδοση  του εθνικού ύμνου από την Πορτορικάνα Gale, την πολυμελή ορχήστρα, την παρουσία Κροίσων άσχετων με το αντικείμενο που είχαν όμως άποψη και προτάσεις, την αψίδα στην τελετή έναρξης με τις χαμογελαστές cheer leaders, τον Αφροαμερικανό ράπερ LL Cool J ως παρουσιαστή και  τους θεατές που πανηγύριζαν λες και κάρφωνε ο Lebron James, έλαβε χώρα και ο πέμπτος φετινός αγώνας του θεσμού.

Η σημειολογία εμφανής. Προβάλλουμε τις μειονότητες, διοργανώνουμε μια φαντεζί εκδήλωση γύρω από γήπεδο των Dolphins, συγκροτούμε ένα πλήρες πακέτο διασκέδασης, το τυλίγουμε με γκλαμ ενίοτε κίτς αμπαλάζ και μετατρέπουμε την F1 σε έναν πολυχώρο ψυχαγωγίας. Κάπως έτσι θα νοσταλγήσουμε ακόμα και τις μέρες του Bernie.

Ήταν μια λαμπερή βιτρίνα, τόσο ως απόπειρα προβολής της όποιας ισότητας που δεν υφίσταται στην άλλη όχθη του Ατλαντικού, όσο και μια αχαλίνωτη προσπάθεια να φθάσει το προϊόν σε κάθε σπίτι. Είναι όμως τόσο σύνθετη υπόθεση η f1, που εκ των πραγμάτων δεν μπορεί να αποκτήσει τόσο πλατιά βάση. Οι ζωντανές, εμπεριστατωμένες, βαθιές αναλύσεις των παρουσιαστών του f1.com το πιστοποιούν.

Είδε αυτό που δεν έβλεπαν όλοι οι υπόλοιποι και το πραγμάτωσε. Δεν ήταν ούτε εύκολο, ούτε σύντομο. Ήταν, τρόπον τινά, ένα είδος πολιτιστικής αντιστροφής του Revolution Will Not Be Televised του Gill Scott - Heron.

Οκτώ επεισόδια, από 45΄ το κάθε ένα, μέσα από μια υποδειγματικά στημένη δουλειά, αλλά συχνά με εκνευριστικά ανειδίκευτη μετάφραση, έρχονται για να καλύψουν τα έργα και τις ημέρες του Bernie Ecclestone. Πρόκειται, επί της ουσίας, για μια τηλεοπτική αυτοβιογραφία. Τούτο σημαίνει ότι ο αφηγούμενος λέει ότι και όπως θέλει. Με τίτλο LUCKY!, ξεδιπλώνονται ο βίος και πολιτεία του, μέχρι πρότινος, f1 supremo. Είναι η ιστορία ενός ανθρώπου, που δεν μπορεί να υπερηφανευτεί ούτε για τις σπουδές του καθώς παράτησε το σχολείο στα 16, ούτε για το μπόι του αφού έβλεπε τον κόσμο από τα 159 εκατοστά του, ούτε για την ομορφιά του, ούτε για τον παράδοση ή τον πλούτο των γονέων του. Πλην όμως, ξεκινώντας από το καθαρό ζερό, δημιούργησε μια προσωπική περιουσία δισεκατομμυρίων.

Το Τριώδιο, ως γνωστόν, ανοίγει την Κυριακή του Τελώνου και του Φαρισαίου. Φέτος, καθότι κινητή εορτή, άνοιξε την 5η Φεβρουαρίου. Ακολούθως η Τσικνοπέμπτη, πέφτει την πέμπτη μέρα της δεύτερης εβδομάδας του τριωδίου. Φέτος μας έλαχε την Πέμπτη 16 Φεβρουαρίου οπότε αναβίωσαν και πάλιν τα έθιμα του τόπου μας. Την ίδια, αυτή, Πέμπτη, το υφυπουργείο περί των αθλητικών διοργάνωσε εκδήλωση όπου ο πολιτικός προϊστάμενος κήρυξε την έναρξη των εορτασμών για τα 70χρονα του Δ.Ρ.Α.

Λίγα 24ωρα νωρίτερα, μέρα επίσης γιορτινή, καθότι παγκόσμια μέρα ραδιοφώνου, ο ίδιος, παρέθεσε δείπνο σε άτομα «που συνέδεσαν το όνομά τους με την πορεία του Ράλλυ Ακρόπολις στο χρόνο», όπως συντάχθηκε σε δ.Τ. Την τιμητική τους είχαν ο πρόεδρος της Λέσχης που την οδήγησε στο γκρεμό, ο αντιπρόεδρος που όταν σταμάτησε να χορηγεί γενικώς τον λησμόνησαν όλοι και λοιπές παρουσίες που με τον τρόπο τους λάμπρυναν την βραδιά.

Επιτυχημένα υποστηρίχτηκε ότι τέτοια ανιδιοτελή σύμπνοια έπρεπε να εορταστεί την επομένη, πού ήταν η 14^η του Φεβρουαρίου. Βεβαίως, οι κακοήθεις ουδέποτε εξέλειπαν του τόπου τούτου και κάτι ψέλλισαν κάτι περί κομματικών εορτών με κρατικό χρήμα. Ασφαλώς και κάτι τέτοιο δεν ισχύει, διότι όπως όλοι γνωρίζουμε free launch δεν υφίσταται. Συνεπώς, οι παριστάμενοι κράτησαν τους ρόλους τους ευσυνείδητα.

Ας το προβάλουμε στο ποδόσφαιρο. Στη «μπάλα» που έχει κληρονομήσει τον πολιτισμό μας με ένα Χέιζελ, ένα Χίλσμπορο, τόσα άλλα, ενώ δεν ξεχνάμε και τους 21 νεκρούς του «Καραϊσκάκης» τον Φλεβάρη του ‘81.  Στο ποδόσφαιρο της βίας, των χούλιγκανς και των αιματηρών επεισοδίων.  Ποτέ, μα ποτέ όμως, σε αυτό το δυναμικό, πλήρους επαφής λαϊκό άθλημα που παίζεται παντού δεν έχει πανηγυρίσει μια ολόκληρη κερκίδα επειδή ο αντίπαλος ποδοσφαιριστής τραυματίστηκε. Όταν μάζεψαν, στο Euro του ’20, τον Leonardo Spinazzola από το χορτάρι με τον αχίλλειο του τένοντα δυο κομμάτια κανείς Βέλγος δεν διανοήθηκε να πανηγυρίσει. Στο ίδιο τουρνουά, όταν γύρισε ο Christian Eriksen ξανά στη ζωή, Φινλανδοί, Δανοί και όλη η εξέδρα χειροκροτούσαν.

Κι όμως, την Παρασκευή 8 Ιουλίου, όταν ο Lewis έχασε την W13 στο Q3 του Αυαστριακού G.P.και προσέκρουσε με βία στα προστατευτικά σύσσωμη η πορτοκαλί εξέδρα το πανηγύρισε λες και είχε ξανακερδίσει ο J. Cruijff το πέναλτυ στο χαμένο τελικό του ’74, στο Μόναχο. Λίγες μέρες νωρίτερα ο sir Lewis Hamilton είχε προσπαθήσει να νουθετήσει τους συμπατριώτες του, ώστε να μην αποδοκιμάζουν τον Ολλανδό αντίπαλό του. Να μην τον αποδοκιμάζουν. Σε πέντε μέρες οι οπαδοί του Ολλανδού το πήγαν ακόμα μακρύτερα. Το πανηγύριζαν επειδή ο «αντίπαλος» βγήκε, χωρίς να είναι, μάλιστα, άμεσα γνωστό, αν είχε τραυματιστεί. Στην F1, αυτό. Αδιανόητο. Εικόνα ευτελούς παρακμής.

Τα πρώτα βήματα στον κόσμο του αλλοδαπού motorsport τα έκανα διαβάζοντας ή έστω ξεφυλλίζοντας ξενόγλωσσες εκδόσεις πετρελαϊκών εταιρειών. Εύπεπτα βιβλία, ότι έπρεπε τότε, στα μέσα της δεκαετίας του ’60 για τον προθάλαμο του σπορ.

Αργότερα κατέφθασε σπίτι και μια δίτομη μνημειώδης έκδοση. The Grand Prix Car, του Laurence Henry Pomeroy. Ο συγγράψας δεν ήταν συγγραφέας. Μηχανολόγος ήταν που εκπαιδεύτηκε ως μηχανικός ατμομηχανών, αλλά ενδιαφέρθηκε ιδιαίτερα για την εισαγωγή ελαφρών κραμάτων στους κινητήρες αυτοκινήτων. Το 1914 ήταν τεχνικός διευθυντής στην Vauxhall, αργότερα βρέθηκε στην Αμερική εργαζόμενος για για την Aluminium Company of America, ακολούθως ανέλαβε διευθυντική θέση στην Daimler και το 1938, εντάχθηκε στην εταιρεία De Havilland Aircraft ως γενικός διευθυντής του τμήματος κινητήρων.

Αν διατυπωνόταν το ερώτημα: Ποια είναι η χώρα που φιλοξενεί αγώνα παγκοσμίου πρωταθλήματος, χωρίς να διοργανώνει εθνικούς  αγώνες;  θα υπάρξει τουλάχιστον μια ακριβής απάντηση: Η αιωνία Ελλάς. Να προστεθεί ότι ο αγώνας του παγκοσμίου που φιλοξενεί  ο τόπος χρηματοδοτείται από το Δημόσιο, το οποίο την παρούσα χρονική περίοδο ελέγχεται από μια κυβέρνηση που ενθαρρύνει, ωθεί και πιστεύει όσο καμιά άλλη στο παρελθόν τον ιδιωτικό τομέα. Τέλος αν σημειωθεί, πως οι ελληνικές συμμετοχές σε αυτόν είναι λίγες και ισχνές, ε, τότε το ελληνικό φαινόμενο αποκτά, με βεβαιότητα, παγκόσμια πρωτοτυπία.

Αφορμή για την προηγούμενη παράγραφο, έδωσε η αναβολή και της ανάβασης Ριτσώνας η οποία είναι κάτι σαν το ιερό γκράαλ των εν Ελλάδι σύγχρονων αναβασάκηδων. Δεν έχει το μήκος της κλασικής Πάρνηθας ούτε έχει προσμετρήσει ποτέ στο ευρωπαϊκό πρωτάθλημα και δεν διαθέτει κάτι το εξωτικό όπως η Φιλέρημος ή η Τρομπέτα.  Ωστόσο οργανώνεται  από τον Ιούλιο του 1956, ενώ λειτουργεί και ως τονωτική οικονομική ένεση στην εκάστοτε Λέσχη που την διοργανώνει. Ταυτόχρονα συγκεντρώνει πλήθη θεατών, ενώ πριν τη γραμμή της εκκίνησης πακτώνονται πολλές εκατοντάδες χιλιάδων ευρώ σε οχήματα, εξοπλισμούς και υλικά.

Κι όμως φέτος, η προγραμματισμένη για την Κυριακή 8 Μαΐου Ριτσώνα δεν θα γίνει. Είναι μια αναβολή απότοκη των διαφορών που έχουν προκύψει ανάμεσα σε μεγάλη μερίδα οδηγών και της ηγεσίας της Ομοσπονδίας. Περνώντας στον πέμπτο μήνα του 2022, η ημεδαπή αγωνιστική κίνηση έχει παγώσει πάνω σε μια διαμάχη, τα αίτια και οι αφορμές της οποίας σε τίποτα δεν προοικονομούσαν τέτοιες εξελίξεις. Από ένα σημείο και μετά γινόταν σαφές ότι όχι μόνον δεν απουσιάζουν οι προσωπικές διαφορές, αλλά ενδεχομένως να οδηγούν και τη ρήξη.

Από την πλευρά της η Ομοσπονδία υπό την ίδια διοίκηση που έχασε το Δ.Ρ.Α. προσφέροντάς το στο Δημόσιο ⁽¹⁾, χάνει τον έλεγχο και στις εθνικές διοργανώσεις. Μικρή παρηγοριά για όσους, από ένα χρονικό σημείο και εντεύθεν εκτίμησαν πως χειρότερα από την Ε.Λ.Π.Α. δεν μπορούσε να υπάρξει. Το τοπίο  στο ελληνικό μότορσπορ είναι θολό και φλου όσο ποτέ. Τα χρόνια των Μνημονίων αποδείχτηκαν βαριά, η Πανδημία σε συνδυασμό με ένα κομματικό κράτος που πέρασε σαν σταματημένο το αντίστοιχο του παραδοσιακού Πα.Σο,Κ., αλλά με άνευ προηγουμένου νεοφιλελεύθερες νόρμες, ευθυγράμμισε δυνάμεις που είχαν προσεκτικά προετοιμάσει το σκηνικό και προς το παρόν κανείς δεν είναι βέβαιος ποιος, δουλεύει για ποιόν. Είναι ένα χαώδες και άγονο σκηνικό.

Πάμε σε μια πραγματικότητα όπου θα διεξαχθούν το Δ.Ρ.Α., το Ι.Ρ.Α. που φιλοδοξεί να γίνει διεθνές, και τίποτα άλλο. Ζούμε κάτι σαν το μνημειώδες «ο Ολυμπιακός και το Αιγάλεω να κερδάνε κι οι άλλοι να πάνε να...». Διανύουμε ένα απόν παρόν.

Καθώς λοιπόν δεν υπάρχει παρόν, ας θυμηθούμε τι ήταν η Ριτσώνα πριν από εξήκοντα παρά ένα χρόνια, μαζί με μια ανέκδοτη φωτογραφία του νικητή ο οποίος ήταν ο Τζώνυς με την λευκή two ten, γνωστότερη με το παρανόμι «γουρούνα». Αναμενόμενο να κερδίσει και το εξώφυλλο στο «Βολάν», καθώς κατέρριψε με χρόνο 3΄:09΄΄:4  και το υφιστάμενο δικό του ρεκόρ του από το 1961 με 3΄:13΄΄:8 .

Ο Vic Elford άφησε τα εγκόσμια για τα όποια επέκεινα, και μαζί του αναχώρησε άλλο ένα κομμάτι μιας εποχής της οποίας η γοητεία έχει περάσει ανεπιστρεπτί.

Γεννημένος τον Ιούνιο του ’35 στο Peckham του νότιου Λονδίνου, ο V.E. αποτέλεσε ένα λαμπρό παράδειγμα εκείνου που μέχρι τη δεκαετία του ΄70 αποκαλούσαν all rounder.

Γιατί την ακρίβεια ήταν ο ορισμός του all rounder.

Mε νίκες στο rallye Monte Carlo, στα 1.000 χλμ του Nürburgring, στο Targa Florio, στην κατηγορία του στις 24 ώρες του Le Mans και τέταρτη θέση στο ντεμπούτο του στην F1, δεν θα μπορούσε να περιγραφεί πιο πετυχημένα.

Ασφαλώς να μην εξαιρεθεί και η επίσκεψή του στον τόπο μας στο ΙΔ΄ Δ.Ρ.Α. τον Μάιο του 1966.

Ακολουθούν, λίγες στιγμές της εποχής του.

Εξομολογητικά γράφοντας οφείλω να πω ότι στεναχωρήθηκα και μάλιστα αρκετά από ότι συνέβη στο Abu Dhabi. Εξ ίσου ειλικρινά πρέπει να καταθέσω, πως, αν είχε συμβεί το ίδιο πράγμα με τους πρωταγωνιστές σε αντίθετες θέσεις δεν θα είχα στεναχωρηθεί.

Ήθελα περισσότερο το όγδοο του Lewis παρά το πρώτο του Max. Χωρίς να είμαι βέβαιος αν περιγράφω σωστά τα πράγματα, στη συνείδησή μου ο Lewis ήταν ένας πρωταγωνιστής που έδειχνε μεγαλειώδη σημάδια ωρίμανσης στην κορφή της καριέρας του, ενώ ο Max πέρα από το ταλέντο, το θάρρος και το θράσος που καταφανώς περισσεύουν, είχε εκείνη τη δίψα και τη συχνά ανεξέλεγκτη φούρια του διεκδικητή που τον έφερνε στο κάδρο, εκνευρισμένο, κακομαθημένο, αντιπαθή.