Ας το προβάλουμε στο ποδόσφαιρο. Στη «μπάλα» που έχει κληρονομήσει τον πολιτισμό μας με ένα Χέιζελ, ένα Χίλσμπορο, τόσα άλλα, ενώ δεν ξεχνάμε και τους 21 νεκρούς του «Καραϊσκάκης» τον Φλεβάρη του ‘81.  Στο ποδόσφαιρο της βίας, των χούλιγκανς και των αιματηρών επεισοδίων.  Ποτέ, μα ποτέ όμως, σε αυτό το δυναμικό, πλήρους επαφής λαϊκό άθλημα που παίζεται παντού δεν έχει πανηγυρίσει μια ολόκληρη κερκίδα επειδή ο αντίπαλος ποδοσφαιριστής τραυματίστηκε. Όταν μάζεψαν, στο Euro του ’20, τον Leonardo Spinazzola από το χορτάρι με τον αχίλλειο του τένοντα δυο κομμάτια κανείς Βέλγος δεν διανοήθηκε να πανηγυρίσει. Στο ίδιο τουρνουά, όταν γύρισε ο Christian Eriksen ξανά στη ζωή, Φινλανδοί, Δανοί και όλη η εξέδρα χειροκροτούσαν.

Κι όμως, την Παρασκευή 8 Ιουλίου, όταν ο Lewis έχασε την W13 στο Q3 του Αυαστριακού G.P.και προσέκρουσε με βία στα προστατευτικά σύσσωμη η πορτοκαλί εξέδρα το πανηγύρισε λες και είχε ξανακερδίσει ο J. Cruijff το πέναλτυ στο χαμένο τελικό του ’74, στο Μόναχο. Λίγες μέρες νωρίτερα ο sir Lewis Hamilton είχε προσπαθήσει να νουθετήσει τους συμπατριώτες του, ώστε να μην αποδοκιμάζουν τον Ολλανδό αντίπαλό του. Να μην τον αποδοκιμάζουν. Σε πέντε μέρες οι οπαδοί του Ολλανδού το πήγαν ακόμα μακρύτερα. Το πανηγύριζαν επειδή ο «αντίπαλος» βγήκε, χωρίς να είναι, μάλιστα, άμεσα γνωστό, αν είχε τραυματιστεί. Στην F1, αυτό. Αδιανόητο. Εικόνα ευτελούς παρακμής.

Τα πρώτα βήματα στον κόσμο του αλλοδαπού motorsport τα έκανα διαβάζοντας ή έστω ξεφυλλίζοντας ξενόγλωσσες εκδόσεις πετρελαϊκών εταιρειών. Εύπεπτα βιβλία, ότι έπρεπε τότε, στα μέσα της δεκαετίας του ’60 για τον προθάλαμο του σπορ.

Αργότερα κατέφθασε σπίτι και μια δίτομη μνημειώδης έκδοση. The Grand Prix Car, του Laurence Henry Pomeroy. Ο συγγράψας δεν ήταν συγγραφέας. Μηχανολόγος ήταν που εκπαιδεύτηκε ως μηχανικός ατμομηχανών, αλλά ενδιαφέρθηκε ιδιαίτερα για την εισαγωγή ελαφρών κραμάτων στους κινητήρες αυτοκινήτων. Το 1914 ήταν τεχνικός διευθυντής στην Vauxhall, αργότερα βρέθηκε στην Αμερική εργαζόμενος για για την Aluminium Company of America, ακολούθως ανέλαβε διευθυντική θέση στην Daimler και το 1938, εντάχθηκε στην εταιρεία De Havilland Aircraft ως γενικός διευθυντής του τμήματος κινητήρων.

Αν διατυπωνόταν το ερώτημα: Ποια είναι η χώρα που φιλοξενεί αγώνα παγκοσμίου πρωταθλήματος, χωρίς να διοργανώνει εθνικούς  αγώνες;  θα υπάρξει τουλάχιστον μια ακριβής απάντηση: Η αιωνία Ελλάς. Να προστεθεί ότι ο αγώνας του παγκοσμίου που φιλοξενεί  ο τόπος χρηματοδοτείται από το Δημόσιο, το οποίο την παρούσα χρονική περίοδο ελέγχεται από μια κυβέρνηση που ενθαρρύνει, ωθεί και πιστεύει όσο καμιά άλλη στο παρελθόν τον ιδιωτικό τομέα. Τέλος αν σημειωθεί, πως οι ελληνικές συμμετοχές σε αυτόν είναι λίγες και ισχνές, ε, τότε το ελληνικό φαινόμενο αποκτά, με βεβαιότητα, παγκόσμια πρωτοτυπία.

Αφορμή για την προηγούμενη παράγραφο, έδωσε η αναβολή και της ανάβασης Ριτσώνας η οποία είναι κάτι σαν το ιερό γκράαλ των εν Ελλάδι σύγχρονων αναβασάκηδων. Δεν έχει το μήκος της κλασικής Πάρνηθας ούτε έχει προσμετρήσει ποτέ στο ευρωπαϊκό πρωτάθλημα και δεν διαθέτει κάτι το εξωτικό όπως η Φιλέρημος ή η Τρομπέτα.  Ωστόσο οργανώνεται  από τον Ιούλιο του 1956, ενώ λειτουργεί και ως τονωτική οικονομική ένεση στην εκάστοτε Λέσχη που την διοργανώνει. Ταυτόχρονα συγκεντρώνει πλήθη θεατών, ενώ πριν τη γραμμή της εκκίνησης πακτώνονται πολλές εκατοντάδες χιλιάδων ευρώ σε οχήματα, εξοπλισμούς και υλικά.

Κι όμως φέτος, η προγραμματισμένη για την Κυριακή 8 Μαΐου Ριτσώνα δεν θα γίνει. Είναι μια αναβολή απότοκη των διαφορών που έχουν προκύψει ανάμεσα σε μεγάλη μερίδα οδηγών και της ηγεσίας της Ομοσπονδίας. Περνώντας στον πέμπτο μήνα του 2022, η ημεδαπή αγωνιστική κίνηση έχει παγώσει πάνω σε μια διαμάχη, τα αίτια και οι αφορμές της οποίας σε τίποτα δεν προοικονομούσαν τέτοιες εξελίξεις. Από ένα σημείο και μετά γινόταν σαφές ότι όχι μόνον δεν απουσιάζουν οι προσωπικές διαφορές, αλλά ενδεχομένως να οδηγούν και τη ρήξη.

Από την πλευρά της η Ομοσπονδία υπό την ίδια διοίκηση που έχασε το Δ.Ρ.Α. προσφέροντάς το στο Δημόσιο ⁽¹⁾, χάνει τον έλεγχο και στις εθνικές διοργανώσεις. Μικρή παρηγοριά για όσους, από ένα χρονικό σημείο και εντεύθεν εκτίμησαν πως χειρότερα από την Ε.Λ.Π.Α. δεν μπορούσε να υπάρξει. Το τοπίο  στο ελληνικό μότορσπορ είναι θολό και φλου όσο ποτέ. Τα χρόνια των Μνημονίων αποδείχτηκαν βαριά, η Πανδημία σε συνδυασμό με ένα κομματικό κράτος που πέρασε σαν σταματημένο το αντίστοιχο του παραδοσιακού Πα.Σο,Κ., αλλά με άνευ προηγουμένου νεοφιλελεύθερες νόρμες, ευθυγράμμισε δυνάμεις που είχαν προσεκτικά προετοιμάσει το σκηνικό και προς το παρόν κανείς δεν είναι βέβαιος ποιος, δουλεύει για ποιόν. Είναι ένα χαώδες και άγονο σκηνικό.

Πάμε σε μια πραγματικότητα όπου θα διεξαχθούν το Δ.Ρ.Α., το Ι.Ρ.Α. που φιλοδοξεί να γίνει διεθνές, και τίποτα άλλο. Ζούμε κάτι σαν το μνημειώδες «ο Ολυμπιακός και το Αιγάλεω να κερδάνε κι οι άλλοι να πάνε να...». Διανύουμε ένα απόν παρόν.

Καθώς λοιπόν δεν υπάρχει παρόν, ας θυμηθούμε τι ήταν η Ριτσώνα πριν από εξήκοντα παρά ένα χρόνια, μαζί με μια ανέκδοτη φωτογραφία του νικητή ο οποίος ήταν ο Τζώνυς με την λευκή two ten, γνωστότερη με το παρανόμι «γουρούνα». Αναμενόμενο να κερδίσει και το εξώφυλλο στο «Βολάν», καθώς κατέρριψε με χρόνο 3΄:09΄΄:4  και το υφιστάμενο δικό του ρεκόρ του από το 1961 με 3΄:13΄΄:8 .

Ο Vic Elford άφησε τα εγκόσμια για τα όποια επέκεινα, και μαζί του αναχώρησε άλλο ένα κομμάτι μιας εποχής της οποίας η γοητεία έχει περάσει ανεπιστρεπτί.

Γεννημένος τον Ιούνιο του ’35 στο Peckham του νότιου Λονδίνου, ο V.E. αποτέλεσε ένα λαμπρό παράδειγμα εκείνου που μέχρι τη δεκαετία του ΄70 αποκαλούσαν all rounder.

Γιατί την ακρίβεια ήταν ο ορισμός του all rounder.

Mε νίκες στο rallye Monte Carlo, στα 1.000 χλμ του Nürburgring, στο Targa Florio, στην κατηγορία του στις 24 ώρες του Le Mans και τέταρτη θέση στο ντεμπούτο του στην F1, δεν θα μπορούσε να περιγραφεί πιο πετυχημένα.

Ασφαλώς να μην εξαιρεθεί και η επίσκεψή του στον τόπο μας στο ΙΔ΄ Δ.Ρ.Α. τον Μάιο του 1966.

Ακολουθούν, λίγες στιγμές της εποχής του.

Εξομολογητικά γράφοντας οφείλω να πω ότι στεναχωρήθηκα και μάλιστα αρκετά από ότι συνέβη στο Abu Dhabi. Εξ ίσου ειλικρινά πρέπει να καταθέσω, πως, αν είχε συμβεί το ίδιο πράγμα με τους πρωταγωνιστές σε αντίθετες θέσεις δεν θα είχα στεναχωρηθεί.

Ήθελα περισσότερο το όγδοο του Lewis παρά το πρώτο του Max. Χωρίς να είμαι βέβαιος αν περιγράφω σωστά τα πράγματα, στη συνείδησή μου ο Lewis ήταν ένας πρωταγωνιστής που έδειχνε μεγαλειώδη σημάδια ωρίμανσης στην κορφή της καριέρας του, ενώ ο Max πέρα από το ταλέντο, το θάρρος και το θράσος που καταφανώς περισσεύουν, είχε εκείνη τη δίψα και τη συχνά ανεξέλεγκτη φούρια του διεκδικητή που τον έφερνε στο κάδρο, εκνευρισμένο, κακομαθημένο, αντιπαθή.

Μετά από ότι είχε συμβεί, καθώς έβλεπα να ανάβουν τα πυροτεχνήματα και να χρωματίζουν το μαύρο ουρανό της Jeddah, μου πέρασε η ιδέα ότι ταυτόχρονα έσβηνε το motorsport.

Η επιθυμία, η διάθεση για θέαμα με κυριότερο εργαλείο την τεχνολογία αλλάζει την μορφή των πραγμάτων στον πλανήτη και όπως με χαριτωμένη μελαγχολία θα έλεγε και ο Τζιμάκος: «..στην Νέα τάξη πραγμάτων τα πράγματα ήμαστε εμείς». Σε ένα κοινό αδηφάγο, από καιρό έτοιμο να παρακολουθεί μέσα από κλειδαρότρυπες όλα γίνονται θέαμα. Η ενημέρωση, οι εκλογές, τα σπορ, ο έρωτας, τα Χριστούγεννα, τα πάντα.

Το ξημέρωμα της Παρασκευής πρώτης Σεπτεμβρίου του 1939 οι δυνάμεις του Γερμανικού στρατού  προέλαυναν στα Πολωνικά εδάφη, μετά από ένα στημένο επεισόδιο από τα SS, που η Γερμανία χρησιμοποίησε ως αφορμή και άλλοθι για την εισβολή στην γειτονική της Πολωνία.

Έτσι ξεκινούσε η μεγαλύτερη πολεμική εμπλοκή της ανθρωπότητας, ο δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος. Τα σχέδια της εισβολής είχε εγκρίνει ο Ανώτατος Διοικητής του Γερμανικού στρατού, Walther Von Brauhitsch, στρατιωτικός καριέρας, καταγόμενος από πρωσική οικογένεια με μεγάλη στρατιωτική παράδοση. Ο ίδιος θα είχε αργότερα την τελική επιμέλεια  των σχεδίων για την εισβολή στη Βαλκανική χερσόνησο και την καθυπόταξη της Γιουγκοσλαβίας και της Ελλάδας (επιχείρηση Marita).

Walter von Brauhitsh.                                                                                                                          .Manfred von Brauhitsh

Την ώρα που ο Walther ήταν σκυμμένος πάνω στους επιτελικούς του χάρτες, μαθαίνοντας τις εξελίξεις της σύγκρουσης, ο ανιψιός του  Manfred von Brauhitsch, βρισκόταν στο Βελιγράδι για τον έναν και μοναδικό αγώνα Grand Prix που διοργανώθηκε στο τότε βασίλειο της Γιουγκοσλαβίας.

Ας τεθεί, ευθύς εξ αρχής, υπόψη, πως και από τα δυο συμβάντα ήμουν απών. Στο παλαιότερο διότι το ευχάριστο, όσο και ηδονικό για τους συμπράττοντες γεγονός της συλλήψεως μου, θα συνέβαινε εννέα μήνες αργότερα, και  στο νεότερο διότι οι αντοχές μου, μετά 63,7 έτη παρουσίας στα εγκόσμια, δεν ήταν αρκετές ώστε να το βιώσω.

Ωστόσο, οι πηγές για να αρθρώσω το  σχόλιο που ακολουθεί είναι ο Τύπος της εποχής με το αντίστοιχο φωτογραφικό υλικό για το παλιότερο περιστατικό, και οι αφηγήσεις παρόντων, στην ανιδιοτέλεια και την ακρίβεια των οποίων έχω απόλυτη εμπιστοσύνη, μαζί με εικόνες για το νεότερο.

Στους περί μότορσπορ ιστότοπους έκανε την εμφάνιση της η είδηση, για τον θάνατο του David Sutton. Ο Βρετανός με το πολύ  ιδιαίτερο στίγμα στο παγκόσμιο πρωτάθλημα ράλυ  εγκατέλειψε τα εγκόσμια στα 81 του χρόνια. Γράφοντας για αυτή την ιδιαιτερότητα να θυμηθούμε ότι πριν από 40 χρόνια τον τίτλο στο WRC κατέκτησε μια ιδιωτική ομάδα. Ήταν μια μεταβατική εποχή, μια χρονική περίοδος ανάμεσα, όπου με αρκετή προσπάθεια, λίγη τύχη μπορούσε να συμβεί το αναπάντεχο. Και συνέβη.

Η αρχή έγινε εδώ στην Ελλάδα. Νίκη με τον άσο στις πόρτες του RS1800. Δεύτερη σερί μάλιστα, μετά το ΄80, μόλις ο δεύτερος μετά το ’62 –’63 και τον Eugen Böhringer που το κατάφερε αλλά ο πρώτος με τον ίδιο συνοδηγό. Αri Vatanen - David Richards. Η εικόνα του Τ. Αρωνίτη, είναι από την 2η ε.δ. του αγώνα, Λουκίσια.

Το μπλε οβάλ, είχε αποσυρθεί από το τέλος του ’79, τα τετρακίνητα από το Ingolstadt δεν είχαν ακόμα αποκτήσει τα εχέγγυα, το gruppo είχε αποκοιμηθεί, οι Φραντσέζοι με τα Talbot θα έπρεπε να είχαν κάτι πληρέστερο ως πρώτο πλήρωμα και η Datsun είχε αξιοπιστία αλλά δεν αρκούσε. Υπήρχε ένα κενό κορφής. Το οποίο κενό πληρώθηκε με τρόπο απίθανο, με έναν πετυχημένο όπως αποδείχτηκε συνδυασμό. Κάτι σαν full house. Με τους δυο David για δεκάρια (Sutton – Richards) και τρεις άσσους (Vatanen – RS 1800 – Rothmans).