Μετρ της αφήγησης, ιδιαίτερα παρατηρητικός, συχνά προφητικός και τελικά αριστουργηματικός είναι ο John Steinbeck, στο Travels with Charley in search of America.
Ο συγγραφέας πραγματοποίησε την περιπλάνησή του μέσα στο 1960, όταν ήταν 58 ετών, επί προεδρίας D. Eisenhower. Ξεκίνησε μετά την Labor day, που σηματοδοτεί το τέλος της καλοκαιρινής περιόδου από το σπίτι στο Sag Harbor, στο Long Island της Ν. Υόρκης. Επέστρεψε μετά από 80 περίπου μέρες, αφού διέσχισε δυο φορές τον κορμό των Πολιτειών έως τη δυτική ακτή στη γενέτειρά του Salinas στην Καλιφόρνια και πίσω.
Στο ταξίδι του είχε δύο συνοδοιπόρους. Αν ξεκινήσουμε από τον έμψυχο, ήταν τετράποδος. Αφήνω την παρουσίαση στον ίδιο.
“... το όνομά του είναι Charles le Chien, γεννήθηκε στο Μπερσύ, στα περίχωρα του Παρισιού και εκπαιδεύτηκε στη Γαλλία. Παρότι ξέρει λίγα σκυλίσια αγγλικά προστάγματα ανταποκρίνεται γρήγορα μόνον σε γαλλικά προστάγματα. Είναι ένα πολύ μεγαλόσωμο κανίς, σε χρώμα μελανί που το λένε bleu και που πράγματι φαίνεται μπλε αν είναι καθαρό.”
Ο έτερος συνοδοιπόρος ήταν τετράτροχος και σύνθετος. Ήταν από τα πρώτα αυτοκινούμενα τροχόσπιτα. Ένα ημιφορτηγό διαμορφωμένο να κοιμίσει, να σιτίσει, να κρατήσει ζεστό έναν άνθρωπο και ένα σκύλο. Το ονόμασε Ροσινάντε, όπως είχε ονομάσει ο Θερβάντες το άλογο του Δον Κιχώτη.
Από την μεριά του ο Steinbeck δεν κυνηγούσε ανεμόμυλους, αλλά έψαχνε τη δική του ψυχή μέσα στην ψυχή της μεγάλης, της ευρύτερης πατρίδας του. Εννοείται ότι οι δύο συνοδοιπόροι του μπορεί να μην μιλούν, να μην γράφουν αλλά η επικοινωνία τους με τον ταξιδευτή είναι δεδομένη. Ο Αμερικανός συγγραφέας δίνει ζωή στον Ροσινάντε, μιλιά στο Τσάρλυ και πορεύεται μαζί τους.
|
Read more...
|
Η ζωή του συγγραφέα Αντώνη Σουρούνη ήταν περιπετειώδης, ή έστω αντισυμβατική, διαφορετική. Το γράψιμο του αληθινό, ανθρώπινο και από ένα σημείο και μετά γλαφυρά αναμενόμενο.
Λίγα λόγια για το “βιβλίο του “Μισό αιώνα άνθρωπος”.
Ήταν το δεύτερο μετά το “Γκας ο γκάνγκστερ” που διάβασα πράγμα που δεν μου δίνει και πολλά δικαιώματα να χαρακτηριστώ ως ειδικός “Σουρουνολόγος”, μολοντούτο θα προχωρήσω στο μικρό, ακόλουθο σημείωμα. Πρόκειται για μια συλλογή 20 αφηγημάτων αφιερωμένη στους γονείς του συγγραφέα.
Πρωτοεκδόθηκε το 1996, και ήταν σαν ένας μικρός απολογισμός των πενήντα χρόνων της ζωής. Γεννημένος μέσα στην Κατοχή ('42), ο συγγραφέας, αναδεύει κατ' αρχήν τις παιδικές, νεανικές μνήμες, τις εικόνες από την μεταπολεμική, φτωχική Θεσσαλονίκη. Γειτονιά, συνθήκες, άνθρωποι, συγγενείς, έρχονται απρόσκλητοι συνθέτοντας τις πρώτες εμπειρίες της ζωής.
Κι' όταν το παιδί μεγαλώνει και απομακρύνεται έρχονται εξ' ίσου απρόσκλητα τα δύο στοιχεία που κατά πως φαίνεται στοίχειωσαν την ενήλικη ζωή του. Θηλυκά και τα δύο. Η γυναίκα και η ρουλέτα. Φιλτραρισμένα από το στενάχωρο της μετανάστευσης, από το περιπετειώδες των καραβιών, το επικίνδυνο του μπάρκου, αποκτούν άλλες διαστάσεις στην αφηγηματική πλοκή.
|
Read more...
|
Η αυτοβιογραφία είναι ένα εύκολο είδος γραφής. Συχνά γλιστρά και σε ένα είδος αγιογραφίας του αφηγούμενου. Άλλο τόσο συχνά όμως, παρέχει στον αναγνώστη πληθώρα πληροφοριών για πράγματα είτε άγνωστα είτε ξεχασμένα. Η αυτοβιογραφία του Χάρη Κυνηγού με τίτλο: “Σαν μυθιστόρημα” και υπότιτλο: “50 χρόνια ζωής με την ΕΛΙΝΟΙΛ”, δεν κινδυνεύει από το πρώτο, ενώ παρέχει άφθονα το δεύτερο.
Πρόκειται για την πορεία ενός ανθρώπου ο οποίος γεννήθηκε το 1937 και μόλις 21 χρόνια αργότερα προσελήφθη σε μια εταιρεία εισαγωγών. Βρισκόμαστε στο 1958, η Ελλάδα προσπαθεί να επουλώσει τα τραύματα της από τις δοκιμασίες που έχει περάσει και πολλοί νέοι άνθρωποι σκέφτονται την μετανάστευση σαν μονόδρομο για την προκοπή. Ανάμεσα σε αυτούς και ο Χ. Κυνηγός που ένα τέχνασμα της οικογένειάς του τον κράτησε στον τόπο του. Τότε έκανε και τα πρώτα του βήματα στο στίβο της ζωής κερδίζοντας τα πρώτα του χρήματα ως υπάλληλος σε εταιρεία εισαγωγών στην οποία ο πατέρας του διατηρούσε ένα μικρό μερίδιο.
Στην ίδια αυτή εταιρεία, που με το ρίσκο της υποθήκευσης του σπιτιού τους, ο πατέρας του και οι συνεταίροι του, την μετέτρεψαν σιγά – σιγά σε πετρελαϊκή, πέρασε όλα τα επαγγελματικά του χρόνια. Βρέθηκε στην κορφή της, την “έτρεξε”, την έζησε και τον έζησε. Ακριβώς επειδή ξεκίνησε μικρός, χωρίς εμπειρίες, διήλθε όλα τις κλίμακες, γνώρισε κάθε πτυχή, συναλλαγή, κάθε πρόβλημα και με εργατικότητα, επινοητικότητα, προσαρμοστικότητα την είδε να μεγαλώνει, να ισχυροποιείται, κρατώντας όμως κάποιες αρχές.
|
Read more...
|
Με τον υπότιτλο βιωματική βιογραφία, η συγγραφέας δίνει αμέσως το στίγμα της προσπάθειάς της. Είναι μια επιμελημένη έκδοση, στο επίπεδο που μας έχει συνηθίσει η «Εστία». Αν όμως το ένα χαρακτηριστικό της είναι η επιμέλεια, το άλλο είναι ο πλούτος.
Υπάρχει λοιπόν, μια πληθώρα στοιχείων που αναδύονται μέσα από αρχεία και παρατίθενται. Παρομοίως συναντάμε πλήθος ομολογιών από σύγχρονους με τον Π.Κ. ανθρώπους, αλλά και ντοκουμέντα όπως έγγραφα, εικόνες μα και αποσπάσματα από τις σημειώσεις, τα ημερολόγια του Κόκκαλη.
Τo βιβλίο παρακολουθεί την πορεία του ανθρώπου, του ιατρού, του δημόσιου πρόσωπου, από τα πολύ πρώτα του βήματα ως το θάνατό του, αλλά και το αντίκτυπο, το αποτύπωμα που άφησε στην πορεία του χρόνου.Αποκαλύπτει έναν πολυπράγμωνα άνδρα:
Έναν χειρούργο με μαγικές σχεδόν ιδιότητες που χρησιμοποιούσε και τα δύο του χέρια με την ίδια δεξιότητα, ένα σοφό παθολόγο και έναν άριστο ανατόμο. Δεκάδες είναι οι ομολογίες ασθενών, αλλά και συγγενών που καταθέτουν τις εμπειρίες τους για τις ιατρικές γνώσεις και τις πρωτοποριακές του μεθόδους. Το επιστημονικό του προφίλ αποκτά μια μυθική διάσταση διότι πέρα από τις ικανότητές του, αποκαλύπτεται η ανυστεροβουλία του και η διάθεσή του να χειρουργεί κάθε κοινωνικής τάξης ασθενείς, δωρεάν.
Αντίστοιχα στοιχεία, παραθέτονται για το πόσο σημαντική ήταν η προσφορά του ως ακαδημαϊκός. Για το σεβασμό που ενέπνεε στους φοιτητητές του, για το κύρος και για το ουσιαστικό έργο που άφησε στο Πανεπιστήμιο.
|
Read more...
|
Το πόνημα των δυο συγγραφέων φέρνει στη επιφάνεια, μια σειρά από σκέψεις, από διαπιστώσεις για: “το πως, γιατί και από πότε άρχισε να στραβώνει η υπόθεση του σοσιαλισμού και ο Υπαρκτός να γίνεται όλο και πιο ανύπαρκτος.” όπως καταθέτει και ένας εκ των δημιουργών στο προλόγισμα του.
Το πετυχαίνει με γενναιότητα, με χιούμορ, με λεπτότητα, με χάρη.
Αν η πρώτη απόπειρα εξωτερίκευσης, αλλά και ομολογίας απομυθοποίησης των “γιγάντων”, της προσπάθειας του σοσιαλιστικού μετασχηματισμού στην πατρίδα μας είχε πατέρα τον Χρόνη Μίσσιο στα μέσα της δεκαετίας του '80, τελευταία μέχρι στιγμής, είναι τούτη η έκδοση.Το ιδιαίτερο της υπόθεσης είναι ότι οι δημιουργοί όχι μόνον δεν έχουν περάσει απέναντι, αλλά δεν έχουν καν απομακρυνθεί από την ιδεολογία τους.
Για αυτό και ο λόγος τους έχει μεγαλύτερη βαρύτητα. Έχει επίσης περισσότερη αξία διότι όλα τα αφηγούμενα δεν είναι μόνον θεωρητικές προσεγγίσεις, αλλά και βιωματικές εμπειρίες.
Ένα άλλο συγκινητικό στοιχείο σε αυτή την τόσο ενδιαφέρουσα ιστορική καταγραφή είναι το γεγονός ότι δυο σημαντικές φυσιογνωμίες του αριστερού χώρου, θέλησαν να μιλήσουν μετά το θάνατό τους. Τόσο η Έλλη Παππά με το βιβλίο της (Μαρτυρίες μιας διαδρομής), όσο και ο Λεωνίδας Κύρκος με την τηλεοπτική του συνέντευξη που προβλήθηκε σχεδόν ένα χρόνο μετά το φυσικό του τέλος.
Το αίσθημα της μοναξιάς, της απώλειας, της απόγνωσης ίσως να έλαβε τις μεγαλύτερες τιμές του όχι μόνον σε όσους ιδεολόγους έφυγαν βίαια από τη ζωή, υπερασπιζόμενοι την ιδεολογία τους, αλλά και σε όσους έζησαν και βίωσαν έως τέλους την αποτυχία, την προδοσία.
|
Read more...
|
Ο συγγραφέας Jerome Charyn, πέρα από τα τριάντα βιβλία που έχει γράψει, τη διδασκαλία του σε Αμερικάνικο πανεπιστήμιο στο Παρίσι και μια πλήρη ζωή, συνέθεσε πριν δέκα χρόνια το πόνημα του, “Πινγκ Πονγκ” με υπότιτλο: “καυτά κοψίματα και διαβολεμένα φάλτσα”.
Πέρσι, δέκα χρόνια μετά την πρωτότυπη έκδοση, κυκλοφόρησε και στα Ελληνικά.
Ας ξεκινήσουμε από μια παραδοχή. Ο Αμερικάνος την κατέχει την τέχνη. Την τέχνη να μιλά με σαγηνευτικά νοήματα, να χρησιμοποιεί όμορφες λέξεις, να τις βάζει στη σωστή σειρά και να κρατά το ενδιαφέρον του αναγνώστη, χωρίς να «εκβιάζει», δίχως να είναι υπερβολικός.
Κι’ όλα τούτα για το πίνγκ πόνγκ. Δεν επιχειρώ να υποτιμήσω το παιχνίδι. Τουναντίον. Υποθέτω όμως ότι άπειροι άνθρωποι έζησαν, ένιωσαν, ευτύχησαν ή δυστύχησαν χωρίς να έχουν ιδέα ότι υπάρχει ως άθλημα.
Βεβαίως ο συγγραφέας συχνά το περιεργάζεται προσχηματικά. Πατάει πάνω του και αφηγείται σωρεία πραγμάτων. Και το κάνει καλά. Αποτελεί όμως, τον κυρίαρχο άξονα της αφηγηματικής του. Δεν το περιφρονεί, δεν το χρησιμοποιεί, δεν το θεοποιεί.
Ο Charyn είναι πολίτης του κόσμου. Έχει διανύσει «πολύ μίλι». Καθώς αφηγείται την γνωριμία του με το άθλημα ξετυλίγει το μίτο της ζωής του, τις σχέσεις με την οικογένειά του, τον άτυχο γάμο του, τις κάθε είδους περιπλανήσεις αφήνοντας, τις σκέψεις του, τις αιχμές του, το ίχνος του.
Κάνει πολιτική, περνάει μηνύματα, παρουσιάζει γεγονότα και το κάνει κομψά, χαριτωμένα, διασκεδαστικά.
|
Read more...
|
Η περίπτωση της βιογραφίας του Μάρκου, συγγενεύει με την νεώτερη ιστορία μας. Αυτής που ξεκινά από τον Αύγουστο του '36 και ολοκληρώνεται με το τέλος της Απριλιανής δικτατορίας. Για αυτήν την περίοδο, προκειμένου να αρχίσουν να αποκτούν οι πληροφορίες μια αντικειμενική ροή, έπρεπε να φθάσουμε στα τέλη της δεκαετίας του '70.
Οι αιτίες που προσπάθησαν να αποκλείσουν μια σειρά από μουσικές εκφράσεις, είναι αφ΄ενός μεν οι ίδιες με τις αιτίες που γέννησαν αυτές τις εκφράσεις (αποκλεισμός, περιθοριοποίηση), αφετέρου οι ίδιες που απαγόρευσαν μια ακολουθία από ευρύτερες συμπεριφορές, οι οποίες βρίσκονταν μακριά, αν όχι απέναντι από τον πολιτικά "ορθό" δρόμο, από τον ισχύοντα κοινωνικό "καθωσπρεπισμό".
Για αυτό και η ασύμμετρη, η ανακριβής ακόμα και πλαστή σε πολλά σημεία καταγραφή του παρελθόντος σε εκείνες τις πτυχές, καθώς δεν βόλευε το συντηρητικό και εν πολλοίς κενό, ιδεολόγημα της εξουσίας.
Έπρεπε να φτάσουμε στο 1978 και την βιογραφία του Μάρκου να επιμεληθεί μια Ελληνίδα που δεν ζούσε πια στην Ελλάδα. Η δουλειά βάσης βεβαίως είχε ξεκινήσει πολύ νωρίτερα. Λίγο μετά τα μέσα της δεκαετίας του '60 μια μικρή ομάδα φοιτητών (Νέαρχος Γεωργιάδης, Κική Καλαμαρά κ.ά.) με αγάπη για την ιστορία του ρεμπέτικου έρχεται σε επαφή με τον Μάρκο και αρχίζει να καταγράφει τις αφηγήσεις για το παρελθόν του. Ένα μεγάλο μέρος των αφηγήσεων είχε καταγραφεί και από τον τραγουδιστή Μιχάλη Χατζηαντωνίου.
Το 1967 η Αγγελική Βέλλου-Κάιλ έρχεται γνωρίζεται με το Μάρκο και το ήδη υπάρχον υλικό περνάει στα δικά της χέρια για να το εκδώσει στην Αμερική.
Αυτό της ζήτησε ο Μάρκος, καταλαβαίνοντας πως το περιεχόμενο των αφηγήσεων του δεν θα περνούσε τη λογοκρισία της στρατιωτικής δικτατορίας. Η συγγραφέας θα προσθέσει μερικές ακόμη αφηγήσεις του και θα “στρώσει” το σύνολο του υλικού της.
|
Read more...
|
Θέτοντας αυτό το ερώτημα, ο συγγραφέας επιχειρεί ένα μεγάλο και σπουδαίο ταξίδι. Διαβασμένος, αναλυτικός και παρατηρητικός, με κυρίαρχο εργαλείο το σκεπτικισμό, αφήνει στον αναγνώστη ελάχιστα περιθώρια αμφισβήτησης.
Αν τώρα θελήσουμε να δώσουμε έναν ορισμό στον σκεπτικισμό, θα λέγαμε ότι σημαίνει τη συστηματική κατάρριψη των αμφιλεγομένων δοξασιών και θεωριών.
Ο Shermer δεν βάζει μόνον ερωτήματα του τύπου: γιατί πιστεύουν τόσοι άνθρωποι στην τηλεπάθεια, στους μάγους, στις προηγούμενες ζωές, στις απαγωγές από εξωγήινους και στα φαντάσματα, αλλά δίνει και τις αντίστοιχες απαντήσεις. Συνάμα προσφέρει, λογικές αναλύσεις και πολύτιμα στοιχεία έτσι ώστε όχι απλώς να μάθουμε την αλήθεια για τις τόσες απάτες και πλάνες που βρίσκουν απήχηση στη σημερινή κοινωνία, αλλά και να είμαστε σε θέση να τiς αντικρούσουμε. Τα επιχειρήματά του συνιστούν, εν τέλει, έναν πανηγυρικό για το επιστημονικό πνεύμα και τη χαρά που μπορεί κανείς να αντλήσει ερευνώντας τα μεγαλύτερα μυστήρια του κόσμου , ακόμα και αν πολλά από τα ερωτήματα που τίθενται παραμένουν, προς το παρόν, αναπάντητα.
Το βιβλίο εμπεριέχει τεράστιο πλούτο πληροφοριών που ο συγγραφέας τον διαχειρίζεται με αξιοζήλευτο τρόπο. Από τη θεωρία του φαινομένου του εκατοστού πιθήκου και την οριακή μάζα του E. Hartley, έως το αξίωμα του David Hume, όπου «καμμιά μαρτυρία δεν είναι αρκετή για να επαληθεύσει ένα θαύμα, παρά μόνον αν η μαρτυρία αυτή είναι τέτοια, ώστε το να ήταν εσφαλέμνη θα αποτελούσε μεγαλύτερο θαύμα από εκείνο που επιχειρεί να θεμελιώσει.»
|
Read more...
|
“Η οικονομία εξαρτάται από τους οικονομολόγους όσο και ο καιρός από τους μετεωρολόγους”
Στο “Boomerang”, τελευταίο μέχρι στιγμής, πόνημά του, ο Michael Lewis αναλύει, όσο πιο κατανοητά γίνεται, για αναγνώστες μη μύστες των χρηματοοικονομικών, το φαινόμενο της ύφεσης, τους λόγους και τις αιτίες που συμβαίνει.
Ο συγγραφέας δεν είναι κάποιος θεωρητικός. Στα 24 του “ντηλάριζε” ομόλογα εκατομμυρίων για την Salomon Brothers, αφού είχε σπουδάσει Ιστορία της Τέχνης στο Princeton και οικονομικά στο London School of Economics.
Δεν θα αφομοιωθεί όμως από το χώρο. Θα επιλέξει να αποχωρήσει και να εργασθεί ως συγγραφέας και αρθρογράφος με ειδίκευση την οικονομία. Για το “Boomerang”, που εκδόθηκε τον Νοέμβριο του 2011, ο Lewis ταξίδεψε στις ΗΠΑ, τη Γερμανία, την Ιρλανδία, την Ισλανδία, την Ελλάδα και με υπότιτλο “Ταξίδια στον νέο Τρίτο Κόσμο” μας δίνει αρκετές δόσεις αλήθειας που δεν ξέρουμε, αλλά ταυτόχρονα μας περιγράφει και το ανεξέλεγκτο αρκετών οικονομικών πραγμάτων.
Συνομίλησε με τραπεζίτες, με πρωθυπουργούς, υπουργούς, τρέιντερς, μισθωτούς, εργάτες, νέους, ανθρώπους του Δ.Ν.Τ, πυροσβέστες, ηλικιωμένους. Αφουγκράστηκε τον παλμό τους μα και τις αρρυθμίες του συστήματος.
Τα υπόλοιπα ήταν ευκολότερα. Τα κατέγραψε. Ξεκινά με την υπόθεση της Ισλανδίας.
|
Read more...
|
|
|