13ο Ι.Ρ.Α (σαν ένα εικονογραφημένο προσωπικό χρονολόγιο) - Δευτέρα 7 Ιουλίου 2014 PDF Print E-mail

Ως αστείο είχε λεχθεί, κυριολεκτικώς μεταξύ τυρού και αχλαδίου τον Νοέμβριο του 2012, όταν είχαμε οδηγήσει το κίτρινο Kadett του Rohrl στον Αγ. Μερκούρη. Να το χειριστούμε, δηλαδή, στο Ιστορικό Ακρόπολις. Είναι κατανοητό βέβαια, πως από την αυθόρμητη καταφατική απάντηση του ιδιοκτήτη Χάρη Καλτσούνη μέχρι να ανεβεί ένα αγωνιστικό στη ράμπα εκκίνησης, η απόσταση είναι μεγάλη. Είχαμε καλύψει όμως, το μεγαλύτερο τμήμα της, είχαμε συνεννοηθεί και αποφασίσει ο Χάρης να οδηγήσει το κίτρινο και εμείς το λευκό, το ιστορικό τω όντι, του Τζώνυ. Είχαμε κάνει φωτογράφιση, κι' όλα αυτά για το αγώνα του 2013, πλην η κατηγορίας sporting, ως γνωστόν, πέρσι δεν τελέστηκε. Το γιατί, είναι αντικείμενο μιας άλλης ευρύτερης κουβέντας αν και μετά από 13 μήνες όλα έχουν ξεκαθαρίσει.

- Νοέμβριος 2012    (φωτό: Γιώργος Κούτος)                          - Μάιος 2013 (φωτό: Γιώργος Κούτος)

Έτσι η συμμετοχή μας, όπως όλες οι ιδέες, αφέθηκε σκονισμένη σε κάπoιο ράφι της μνήμης. Μέχρι που ξεσκονίστηκε τη φετινή άνοιξη. Υπήρξε μια μικρή ανατροπή της τελευταίας στιγμής, καθώς κάποια ανταλλακτικά που χρειαζόταν το κίτρινο δεν έφτασαν και τελικά στιγμή αποφασίστηκε η συμμετοχή του Χάρη με την 400άρα Ascona, ένα εντυπωσιακό rally car, από την άγρια εποχή του γκρουπ Β.

Κατά τη διάρκεια της προετοιμασίας, σχολιάζαμε με τους εν πληκτρολογίοις συντρόφους πως μερικά πράγματα μπορούν να συμβούν μόνον στην Ελλάδα και το λέγαμε με πολύ θετικό πρόσημο, εννοώντας την δυνατότητα να ξεπερνιούνται προβλήματα, να εφαρμόζονται ιδέες, να δίνονται λύσεις με ελάχιστα μέσα, με λίγες πηγές, με υπολογισμένους συνδυασμούς και την απαιτούμενη δοσολογία αισιοδοξίας και χιούμορ, την τελευταία στιγμή. Κάπως έτσι δούλεψαν τα πράγματα και με μας, στο Car and Driver, με πολύ αυτοσχεδιασμό αλλά όπως φάνηκε, με αντίστοιχη αποτελεσματικότητα.

Τώρα βέβαια, είναι ένα σχήμα λίγο οξύμωρο πως έγινε και μετά την πρώτη (μου) συμμετοχή σε ράλυ "Ακρόπολις" (26ο - 1979), να συμμετέχω 35 χρόνια αργότερα, στο 13ο Ιστορικό ράλυ "Ακρόπολις" με αυτοκίνητο παλαιότερο κατά πέντε τουλάχιστον χρόνια, από εκείνο που συμμετείχα το '79!

26ο Δ.Ρ.Α. 1979. Πελοπόννησος. κατεβαίνοντας υπό βροχή προς Θεόκτιστο.

Επιπροσθέτως, οφείλω να αναφέρω και την αποδοχή από μεριάς μας, τέσσερα μόλις εργάσιμα 24ωρα πριν την έναρξη του αγώνα, την πρόταση του διοργανωτή που, πανικόβλητος, είχε βρεθεί άνευ χορηγού επικοινωνίας παρά την συμφωνία που είχε επιτευχθεί με αυτοκλήτως παρουσιασθέντα, εν δυνάμει, χορηγό. Δεν προχωρώ περαιτέρω αυτό το θέμα και τις εξελίξεις του, σε μια προσπάθεια να κρατηθούμε σε ένα αξιοπρεπές αλλά και λογικό επίπεδο. Όπως και είχε όμως η αποδοχή αυτή σήμαινε, μια  υπεύθυνη δουλειά παραπάνω.


Το αυτοκίνητο και η προετοιμασία

Η προετοιμασία ενός ιστορικού αγωνιστικού για συμμετοχή σε διεθνή αγώνα, δεν είναι απλή υπόθεση. Είναι πιο πολύπλοκη από την αντίστοιχη προετοιμασία ενός σύγχρονου. Η πολιτική που ακολουθείται προκειμένου να αποκτήσει το Η.Τ.Ρ., το Ιστορικό Τεχνικό Διαβατήριο, ένα επίσημο έγγραφο της FIA, είναι στις μέρες μας αυστηρή και δυσκολεύει κατά πολύ τη διαδικασία. Δικαίως, κατά την ταπεινή μου γνώμη, πρώτον για να διατηρείται καθαρή η εικόνα ενός πραγματικού ιστορικού οχήματος και να μην νοθεύεται ο χαρακτήρας του και δεύτερον ώστε οι συμμετέχοντες να μην αγωνίζονται και κατά προέκταση διακρίνονται, με παλιά αυτοκίνητα μεν, αλλά φορτωμένα με σύγχρονα, εκτός εποχής, καλούδια.

Είχε ζωή με τα δύο οριζόντια 45άρια και τον άγριο εκκεντροφόρο, αντίθετα με το 32άρι Solex και κάποιον ήσυχο εκκεντροφόρο έχασε κάθε ζωντάνια του

Θύματα αυτής της δίκαιης αυστηρότητας και εμείς, έπρεπε να αφαιρέσουμε τα δύο οριζόντια διπλά σαρανταπεντάρια Weber που φορούσε το Kadett, αυτά με τα οποία το οδηγήσαμε στα μέσα του Μαΐου στην Μακρυράχη (όρα: Εαρινή σύναξη των νοσταλγικών 2014) και να τοποθετήσουμε δυο διπλά καθέτου ροής 40άρια. Καρμπυρατέρ βρέθηκαν, εισαγωγή όχι έτσι περιοριστήκαμε σε ένα "κάθετο" Solex 32άρι με την δική του εισαγωγή. Επίσης το μοτέρ έπρεπε να είναι σύννομο με τις παλιές ομολογκασιόν, με μπλοκ που να μην ξεπερνά τα 1.897 κ.εκ. του δελτίου αναγνωρίσεως, ο εκκεντροφόρος που φορούσε πάνω να μπορεί να συνεργαστεί ομαλά με την νέα τροφοδοσία, τα πίσω φρένα να αρχίσουν να λειτουργούν, διότι είχαν κηρύξει απεργία και μια σωρεία άλλων εργασιών που ήταν πολλές και επίπονες.


Κι όπως έχει αντιληφθεί ο καθένας που έχει ασχοληθεί με προετοιμασία αγωνιστικού, απαιτείται μια επιμέλεια για κάθε τι μικρό και αδιάφορο που μπορεί με αναίδεια να τοποθετήσει τη συμμετοχή στη λίστα των εγκαταλειψάντων. Σε επίπεδο ιστορικών οχημάτων αυτό είναι ακόμα πιο απαιτητικό και δύσκολο. Ειδικά για αυτοκίνητα που δεν υπάρχουν διαθέσιμα ανταλλακτικά, ειδικότερα για έναν αγώνα επίπονο, τριήμερο. Δεν γινόταν να λησμονήσω την μόνιμη επωδό του Χάρη, που δικαίως με άγχωνε και σε αγωνιστικό επίπεδο: «Έχε υπ’ όψιν σου, ότι δεν υπάρχει ούτε βίδα».

Τερματισμός, στην τρίτη θέση για τους Τζ. Πεσμαζόγλου – Αχ. Μάμαλη μπροστά στο Παναθηναϊκό Στάδιο για το Βαλκανικό Pάλυ του '71. Το Kadett φοράει minilite και ελαστικά για άσφαλτο, αφού η τελευταία ετάπ ήταν ο Κάλαμος («Σιρόκο» 5΄:57, Τζώνυς 6΄:17΄΄, Sipahi 6΄:30΄΄). Πάνω στη ράμπα διακρίνονται οι Δαρδούφας, Λουκάτος, Πέγκυ, ενώ στο αριστερό άκρο της εικόνας ο Μίμης Γεωργίτσης και ο Χρ. Ράπτης.  (φωτό αρχείο Φ.Φ/ Γ.Κ.)

Με μια ιστορία 45 ετών, αυτό το Kadett, που εκτελωνίστηκε το ’69 και πιθανότατα η πρώτη του εμφάνιση να ήταν στο ΙΕ' Δ.Ρ.Α, όπου εγκατέλειψε. Λίγες εβδομάδες αργότερα όμως, απέσπασε την πρώτη θέση στο ράλι «Σκρα Κιλκίς Λαχανά». Επικράτησε πάλι τον Νοέμβριο στο σκληρό και λασπωμένο Φθινοπωρινό. Μεγαλύτερη του διάκριση η 5η γενικής στο «Ακρόπολις» του ’71 μαζί με την πρώτη Ελληνική. Πολλά ταλαιπωρηθέν από τον Τζώνυ σε αγώνες, σε δοκιμές, ως όχημα υποστήριξης, επί πολλά έτη, επέζησε ως τις μέρες μας χάρη στο Χάρη και είναι πράγματι ιστορικό αυτοκίνητο με την έννοια της ξεχωριστής πορείας.

Λίγες μέρες χωρίζουν τούτες τις εικόνες. Αριστέρα, στον τεχνικό έλεγχο του 19ου Δ.Ρ.Α. ο Τζώνυς με τον Αλέκο Δαρδούφα και τον Απόστολο Νικολαϊδη, τότε πρόεδρο της Λέσχης. Δεξιά, βράδυ στη Δ. Αρεοπαγίτου, το πλήρωμα έχει τερματίσει και τους υποδέχεται ο Α. Δαρδούφας. (φωτό: αρχείο Φ.Φ./Γ.Κ.)

 

Οι αναγνωρίσεις

Υπάρχουν οι όροι δοκιμές, πρόβες, δοκιμαστικές, μα ο πιο δόκιμος είναι: αναγνωρίσεις. «Σιροκικός» στην καταγωγή, αποκαλύπτει το αληθινό πνεύμα των αγώνων, από τις παλιές καλές εποχές όπου τα ράλι ήταν ράλλυ. Με απλές που δεν έβγαιναν, με νυκτέρια, με ομίχλες και ανελέητο κυνηγητό από τον αφέντη χρόνο, με στρατηγική και ένα αίσθημα περιπετειώδους ελευθερίας.

Δαπανούσες χρόνο, έκανες χιλιόμετρα, όχι για να γράψεις εκατοντάδες χιλιομέτρων πάνω σε μια ειδική που θα μάθαινες απέξω μετατρέποντας τα ράλυ σε αναβάσεις, αλλά για να καταλάβεις τον αγώνα, να γράψεις καπελωμένες απλές ώστε να μικρύνεις τις απώλειες αλλά και να χαρείς μια αναλλοίωτη ακόμα επαρχία. Αυτά τότε.

Τότε που θα έτρωγες δυο αληθινά αυγά σε κάποια αετοφωλιά ή έστω στο μαγαζάκι του Μπράλου, τότε που ξημέρωνες με κάποιο φασκόμηλο στη Συκαμινέα, τότε που σε έρανε το χιόνι από τα άνθη της λεύκας στην ευθεία της Ηράκλειας, λουσμένος από τις μυρωδιές της άνοιξης. Τότε.


Μητρότητα στους δρόμους της Αμφίκλειας. Κατά τη διάρκεια των αναγνωρίσεων, συναντάς τη φύση.

Τώρα δυο ημερήσιες «εκδρομές», μια για να γράψεις, μια για να επαληθεύσεις με κάποιο «πετρελαιάκι» ώστε να μην "κοστίσει ο κούκος, αηδόνι" και άντε να θυμηθείς, ή ακόμα να ανακαλύψεις μετά από τόσα χρόνια την τέχνη της περιγραφής του δρόμου με λόγια λίγα και ακρίβεια μεγάλη. Αδύνατον. Μια απλή περιγραφή, ολίγον ασαφής, αρκετά περίπου και σχετικά ευχάριστη.

Δυο μουριές, ενα παγκάκι, δυο εικονοστάσια. Αποστολιά, Φωκίδας. Ελλάς (αριστερά). Γκιώνα, στο τέλος του "Βωξίτη" ανάμεσα Προσήλιο και Άμφισσα (δεξιά).

Όσο για τον τόπο οι αλλαγές είναι κολοσσιαίες. Το αυθεντικό χάνεται, πνίγεται μέσα στην δυτική πλημμυρίδα και το αποτύπωμα της γνήσιας  Ελλάδας εξατμίζεται. Μεμονωμένες νησίδες γνησιότητας υπάρχουν ακόμα, έτσι σαν ενδείξεις μιας πιθανότατα φτωχότερης, αλλά σαφώς "ελληνικότερης" πατρίδας. Η διαβόητη παγκοσμιοποίηση έχει δύο αναγνώσεις. Στον τόπο μας και στις μέρες μας και οι δύο φαντάζουν δυσάρεστες.


Το οργανωτικό πλαίσιο.

Το 2013, όπως προείπαμε, δεν έγινε δυνατό να οργανωθεί η κατηγορία sporting. Υπάρχουν διάφορες ερμηνείες. Το Ι.Ρ.Α. είναι αγώνας που διοργάνωνε η Λέσχη, της οποίας όμως η έντονα παρακμιακή πορεία, μοιραία, έδωσε το δικαίωμα σε άλλους φορείς να σπεύσουν να καταλάβουν το χώρο που ήταν αδύναμη να καλύψει και να υπερασπίσει. Να το εκφράσουμε με μια πρόταση:

Αν η Λέσχη ήταν δίκαιη, είχε χρηστή διαχείριση, άκουγε και συζητούσε δεν θα την αμφισβητούσε κανείς. Με τα πρώτα σημάδια βαρηκοΐας από τα μέσα της δεκαετίας του '60, το αδικαιολόγητο βολονταρισμό της διοίκησης Δαρδούφα αλλά και την χρεοκοπία, την απίστευτη διάλυση που προέκυψε επί Βασιλείου Δεσποτόπουλου, η Λέσχη καταρρέει και ως γνωστόν κανείς δεν σέβεται οτιδήποτε καταρρέει. Είναι θέμα πολιτικής και όπως επίσης είναι γνωστόν, η πολιτική είναι συχνά μια βρώμικη δραστηριότητα και γίνεται δυσώδης και αναποτελεσματική όταν διακονείται από ακαλλιέργητους.

Όλων των ανωτέρω συνυπολογιζομένων, το έργο της Λέσχης σε επίπεδο διοργάνωσης «Ακρόπολις» έχει γίνει πολύ δύσκολο, για αυτό και εγεννήθη η Celeritas, απότοκο των φαινομένων διάλυσης της για αυτό και δέχεται πιέσεις σε επίπεδο Ιστορικού με διάφορους επίδοξους Σωτήρες να θέλουν να αναλάβουν.

Έτσι πέρα από το επίπονο έργο εξεύρεσης μικρών χορηγιών, σε μια περίοδο ελεγχόμενης χρεοκοπίας της Ελληνικής οικονομίας, ο διοργανωτής έχει να αντιμετωπίσει και τα εσωτερικά κυκλώματα, για το θέσω έτσι διακριτικά. Για αυτό και η «εισαγωγή» Αλυτάρχη, για αυτό και το υψηλό παράβολο συμμετοχής, που δικαίως συγκέντρωσε τα πυρά των ενδιαφερομένων. Αν σε όλα αυτά προστεθούν και τα απόνερα των ενεργειών, των φατρίων που ανταγωνίζονται για να "σώσουν" το ελληνικό μότορσπορ έχουμε μια γενικότερη εικόνα. Υπάρχουν πράγματα που δεν μπορούμε να δούμε. Όπως υπάρχουν και άλλα, που δεν θέλουμε να δούμε. Το δεύτερο είναι χειρότερο.

Από τα λίγα που νομίζω ότι καταλαβαίνω, κάτω από τις συνθήκες που στήθηκε ο αγώνας δεν θα μπορούσε να είναι καλύτερος. Δεν είμαι σε θέση να αποκρυπτογραφήσω απολύτως τα πρόσωπα, τις ενέργειες τους και τα κίνητρά τους, μπορώ όμως να αντιληφθώ ότι μαίνεται ένας εμφύλιος πάνω από το δρυ (ΕΛΠΑ) που πάει να πέσει αλλά ακόμα δεν έχει πέσει. Έχω δε την εντύπωση, ότι σε αυτό το παιχνίδι η απρέπεια, η αμετροέπεια και η αγένεια έχουν τον πρώτο λόγο. Και το γράφω πολύ διακριτικά. Δεν έχω ιδεολογικούς λόγους να υπερασπισθώ την Λέσχη. Μάχομαι όμως για καθαρές συνθήκες. Για να τελειώνουμε με την οργάνωση. Στην κρίση μου, με τις διαθέσιμες πηγές που είχε, ρολάρισε άριστα και εκτιμώ ότι όσοι διαφωνούν είτε ανήκουν στους αδικαιολογήτως γκρινιάρηδες, είτε έχουν άλλα κίνητρα τα οποία μάλιστα δεν έχουν την παρρησία καν να τα εκθέσουν.

Ας καταθέσω και την προσωπική μου μαρτυρία. Δυο μόλις λεπτά αφού είχαμε βάλει το πράσινο ΟΚ στο πίσω κρύσταλλο του Kadett και καθώς δεν είχαμε περάσει από το τελευταίο σπλιτ των δεύτερων Βωξιτών, δέχτηκα κλήση από την Αλυτάρχη του αγώνα, με ρώτησε αν ήμαστε το 37, αν ήμαστε εντάξει, αν θέλουμε βοήθεια. Απάντησα ότι ήμαστε μια χαρά αλλά θέλουμε αυτοκινητοφόρα για να μεταφέρουμε το αυτοκίνητο. Μου απάντησε ότι μόλις τελειώσει η ειδική θα μας μαζέψουν, όπερ και εγένετο. Επίσης βάλσαμο ότι μετά το πέρας μερικών ειδικών, περίμεναν τα πληρώματα δυο παγωμένα νερά. Δεν με πείραξε που δεν υπήρχαν συγκεντρωτικά αποτελέσματα. Δεν με ενόχλησε που δεν είχαν σκεφθεί να αθλοθετήσουν τον «Ελληνικό» αγώνα. Με κάλυψε ότι έστω και αργά το κατάλαβαν και προσπάθησαν να το διορθώσουν.

Με σωστά αντανακλαστικά ο διοργανωτής, διόρθωσε το σφάλµα του και απένειμε, έστω µε καθυστέρηση, έπαθλα και στους διακριθέντες του Ελληνικό αγώνα. Εδώ στα εντευκτήρια της Λέσχης. Διακρίνονται από αριστερά: Απ. Πάλλας, Αντ. Γιόβας, Κωσ. Γρηγοριάδης, Σ. Πετρίδης, Χρ. Αποστολίδης, Α. Χριστοδούλου.


Ο αγώνας επί χάρτου.

Με τα μέσα που υπήρχαν ήταν μια καλή σχεδίαση. Ασφαλώς και η Αμφίκλεια ήταν εξοντωτική για τα αδύναμα αυτοκίνητα. Αν ο οργανωτής είχε αντίστοιχα χιλιόμετρα ε.δ. αμιγώς κατηφορικά θα έσβηνε κάθε δίκαιη διαμαρτυρία. Εξαιρετικό το κομμάτι Χάνι Ζαγκανά – Οινοχώρι – Καλοσκοπή, μέσα στα φυλλώματα, στα κλειστά, πονηρά κομμάτια, ιδιαίτερα τεχνικό. Οι Βωξίτες (Bauxite way για τους παλαιότερους) σε ένα περιβάλλον στην αρχή άδενδρο, αλλά με μια τόσο απαιτητική διαδρομή ειδικά όπου μαζεύεις χιλιόμετρα και απαιτείται μεγάλη ακρίβεια και προσεκτικό σημάδι στις κορφές των καμπών. Πολύ όμορφο που είναι μονοκόμματη με τμήμα των κλασσικών Καρρουτών. Η ανάβαση στη Γκιώνα μεγαλείο, ακόμα και όταν δεν στρίβει αριστερά για να ανέβει στο πλατό, καθώς το τελευταίο της κομμάτι, προς το Προσήλιο, είναι τεχνικότατο.

...με τις ευχές και τον ευχάριστο λόγο του κληρικού, στο δρόμο της παραλίας της Ιτέας. (φωτό: Δημήτρης Ραζής)

Εξ ίσου εύμορφο και το Δροσοχώρι, γκραν φινάλε για τους τυχερούς που θα ανέβουν τη ράμπα του τερματισμού. Χορταστικό αν και σκαμμένο στα κλειστά ανηφορικά, τελειώνει στην καρδιά της Παρνασσίδας, μετά από 22 απολαυστικά χιλιόμετρα. Η Παύλιανη είναι κάτι σαν αναγκαίο κακό. Αδιάφορη, γρήγορη λιγότερο προβληματική με το τμήμα της δεξιοτεχνία της Αποστολιάς.


Ο ...δίπλα

Στη συνείδησή μου, οι αγώνες ράλι είναι σαφώς πιο ενδιαφέροντες και ευχάριστοι όχι μόνον διότι εξελίσσονται σε ανοικτό περιβάλλον, με αυτή την συχνά ευγενικά αλήτικη αίσθηση ελευθερίας, αλλά και διότι έχεις συντροφιά. Έχεις, είτε από δεξιά, είτε από αριστερά, σύντροφο.

Ο Οδυσσέας στο "Γκάζι"  και παραπλέυρως στη διάρκεια του αγώνα συνομιλώντας με τον Ελληνικό ποιμενικό του Λουκά, από την Ελίν, στο λιβάδι του Παρνασσού.

Μοιράζεσαι μαζί του τη χαρά, τη λύπη, την κουταμάρα, την εξυπνάδα, την υπερβολή, το λάθος και το φόβο. Τεράστια σημασία να καταλαβαινόσαστε. Να σε νοιώθει και να τον νιώθεις. Τον Οδυσσέα τον γνώρισα πριν από 21 Γενάρηδες. Νοίκιασα το σπίτι του, το σπίτι που έζησα τα καλύτερα εννιά χρόνια της ζωής μου.

Γνωριστήκαμε μπροστά στο καπό μιας λευκής Carrera 4 που οδηγούσα και δεν έκανα τίποτα, προκειμένου να μην οδηγηθεί στην παρεξήγηση ότι Δεν μου ανήκε. Η ζωή του και η ζωή μου, δεν είχε πολλά κοινά σημεία. Για αυτό και η σχέση μας είναι σχέση κοινών αρχών και όχι κοινών εμπειριών. Ως εκ τούτου είναι μια σχέση ειλικρινής και παρά το γεγονός ότι διαφωνούμε σε πολλά, τον εκτιμώ διότι έχει δυο χαρίσματα που είναι σπάνια πλέον. Είναι άνθρωπος καθαρός και άνδρας αξιοπρεπής.

Ανήκει, όπως αρκετοί από εμάς, στην κατηγορία των ανθρώπων η οποία οδηγήθηκε σε ένα μοντέλο ζωής, που δεν τον αντιπροσώπευε. Το κακό με αυτή την υπόθεση είναι ότι το παίρνεις χαμπάρι, όταν συνήθως είναι αργά.


Η προσωπική πορεία

Εδώ τα δύσκολα. Έχοντας βουτήξει από βρέφος στη κολυμβήθρα του (αγωνιστικού) Σιλωάμ, μπορώ να ισχυριστώ ότι όπως ο Απεσταλμένος των Γραφών, είδα και εγώ πράγματα που κανείς συνομήλικος δεν είχε αντικρίσει. Τούτο δεν ήταν μόνο καλό. Δημιούργησε μια βάση δεδομένων που αφομοιώθηκε στη συνείδηση και στη συνέχεια η προσαρμογή φάνηκε σχεδόν αδύνατη. Η δεκαετία του ’60 έφευγε και αυτό που συναντούσα ως αυτόνομο μέλος της αγωνιστικής κοινότητας της δεκαετίας του ’70 δεν μου ταίριαζε.

Ι' Δ.Ρ.Α. Μάιος 1962.Τερματ ισμός (φωτό αρχείο Φ.Φ./Γ.Κ.) Ι.Ε' Δ.Ρ.Α.  Μάιος 1967.Εκκίνηση (φωτό: αρχείο Φ.Φ. / Φ.Κ.)

Η απόσταση μεγάλωνε ολοένα και περισσότερο καθώς ο χρόνος κυλούσε. Μέχρι που φθάσαμε στο σχίσμα, στο τέλος του προηγούμενου αιώνα. Θα γίνω σε πολλούς δυσάρεστος αν εξηγήσω τους λόγους, επιφυλάσσομαι για το κοντινό μέλλον, επιγραμματικά όμως οφείλω να πω πως, το δρομολόγιο από το θρυλικό “μπιντέ” του Μάριου Χάκκα, την place de Colonace των μέσων της δεκαετίας του '60, με τους καθημερινούς ήρωες των παιδικών μου χρόνων, έως το σήμερα είχε μια πορεία φθίνουσα.

26o Δ.Ρ.Α. Μάιος 1979, εκκίνηση ..  46ο Δ.Ρ.Α. Μάιος 1999.

Το ολοένα και πιο περιφρονητικό πνεύμα της ακραία συντηρητικής Λέσχης, που όσο έχανε το φίνο της εσάνς, τόσο πιο αντιπαθητική γινόταν, η ομολογημένη ρηχότητα συνοδευόμενη και από το σχετικό μπεσαλίκι της ευρύτερης σχολής Φώκας Νέγκρα, η υποκρισία των εκπροσώπων της νεοαστικής τάξης, αλλά και η αγωνιώδης προσπάθεια των λαϊκών να παρεισφρήσουν στη χίμαιρα της, η butique της Datsun, τα άλλα μαγαζάκια των λεσχών, τα μαγειρέματα των οργανωτών και ένα πλήθος από πρόθυμους να κάνουν τα πάντα από ιδιοτέλεια και τίποτα για το έρμο σπορ, τίποτα για την ιδεολογία, για τη φανέλα, για την παντιέρα. Ένα τόσο ενδιαφέρον μωσαϊκό για παρατήρηση, ένα τόσο στραβό πλαίσιο. Κι΄ αν όλα αυτά θυμίζουν κάτι, ναι, είναι η Ιστορία της ίδιας της πατρίδας, σε μια άλλη, περιφερειακή κλίμακα.


Μοίρα.

Τι να είναι η μοίρα; Είναι και αυτό που συνέβη με τον ιδιοκτήτη αυτού του Kadett και εμένα. Αύγουστος του '66. Σιρκουί Κέρκυρας. Καταγράφεται ως ο πιο επεισοδιακός αγώνας στην μέχρι τότε ιστορία του ελληνικού μοτορσπόρ. Παρών κι εγώ σε μια τρυφερή ηλικία. Αρνητικός πρωταγωνιστής ο Τζώνυς. Θύμα ο πατέρας μου. Μια χαμένη νίκη σε ένα τόσο δύσκολο αγώνα είναι το μικρότερο τίμημα. Το μεγαλύτερο ήταν η αδυναμία της Λέσχης να κάνει το καθήκον της και βέβαια η αίσθηση της αδικίας. Το πρόβλημα δεν ήταν ο Τζώνυς. Ήταν η επιλεκτική λειτουργία των θεσμών και των κανόνων. Ότι δηλαδή ταλαιπωρεί όλο το ελληνικό οικοδόμημα.

Στιγμιότυπο από τον επεισοδειακό αγώνα. Υπάρχει μια ορατή διαφορά στα μεγέθη. Στο βάθος της Σπιανάδας μπροστά στα παλιά ανάκτορα (φωτό: αρχείο Φ.Φ./Γ.Κ.)

Καταγεγραμμένα πια, όλα τούτα, στην ανεξάρτητη βιβλιογραφία με πλήθος ντοκουμέντων ( "Όθεν ούζα καλά & άλλες ιστορίες" (2005). Οι πρωταγωνιστές του περιστατικού έχουν εγκαταλείψει τα εγκόσμια, έχοντας αφήσει πολλά ισχυρά αποτυπώματα στην ιστορία του σπορ. H εποχή τους πέρασε και οι άσχημες στιγμές της, φαντάζουν πια σχεδόν όμορφα ενδιαφέρουσες. Αυτό, μάλλον, δεν είναι καλό για την τρέχουσα πραγματικότητα.

Ο τύπος, Αθηναϊκός και Κερκυραϊκός, υπήρξε αιχμηρός, αλλά αποτύπωσε με ακρίβεια τα γεγονότα

Αυτό που παραμένει όμορφα ενδιαφέρον είναι ότι σχεδόν 48 χρόνια μετά από εκείνη την Κέρκυρα, η επόμενη γενιά, στο πρόσωπο μου, δένεται και τρέχει με το λευκό Kadett του Τζώνυ σε ένα Ιστορικό «Ακρόπολις». Κάπου εδώ υπάρχει και η ακολουθία του '57. Όταν ο Τζώνυς τερμάτιζε το '71 στο 19ο Δ.Ρ.Α. ήταν 57 ετών. Σχετικά με την ηλικία του, για να ξεδιαλύνουμε τις αντιφάσεις που επικρατούν, ο πατέρας του, Γεώργιος, αναφέρει στο ενδέκατο βιβλίο του, «Το χρονικόν της ζωής μου» (Αθήνα 1980 σ.50), «Την 21ην Μαρτίου/3ην Απριλίου 1914, εγεννήθη ο υιός μου Ιωάννης». Ακολούθως, μου κι εγώ, γεννημένος το ΄57, φέτος θα οδηγήσω το ίδιο όχημα στο 13ο Ι.Ρ.Α. στα 57 μου χρόνια.


Λίγος κόσμος,

θεατές δηλαδή, όλες τις μέρες. Στις αρχές, στις κοπάνες και στα τελειώματα των ειδικών, λίγες παρέες, μεμονωμένες. Τούτο σημαίνει διάφορα πράγματα. Όπως π.χ. ότι δεν υπάρχει οικουμενική κουλτούρα για τα ιστορικά στον τόπο μας, ή δεν υπήρχαν οι συμμετοχές μαγνήτες που θα ανέβαζαν περισσότερο κόσμο στο βουνό, ή ακόμα δεν προβλήθηκε αρκετά και βέβαια ας μην λησμονούμε ότι τα τελευταία τέσσερα χρόνια ζούμε υπό το καθεστώς της τακτικής, της συντεταγμένης χρεοκοπίας.


Εκκίνηση


(φωτό: Γιώργος Κούτος)

Έστω και στις παρυφές της Διονυσίου Αρεοπαγίτου, έστω και με το έξυπνο τρικ του να απομακρύνονται οι εκκινήσαντες από τον ίδιο στενό μονόδρομο που ετοιμάζονταν οι επόμενοι να πάρουν εκκίνηση, Έστω και με φόρμες (αλήθεια τι εξυπηρετεί αυτό, αφού είναι εορταστική τελετή;) μέσα στο ζεστό αθηναϊκό απόγευμα, έστω και με λίγους θεατές (καλύτερα λίγοι και καλοί) αξίζει χίλιες φορές περισσότερο από οποιοδήποτε άλλο σημείο του κόσμου. Ράλυ Ακρόπολις είναι και τον θέλουμε το βράχο στο φόντο.


(φωτό: Γιώργος Κούτος)


Άσφαλτος

Δεκαπέντε χρόνια μετά τον τελευταίο αγώνα, 25 μετά από την τελευταία φορά που είχα φορέσει racing ελαστικά, η Αμφίκλεια ήταν μια καλή αρχή, καθώς έτσι ανηφόρα που είναι δεν άφηνε περιθώρια άγχους. Με δυσκολία ξεκίνησε το κακόμοιρο στο στήθωμα, πνιγμένο από το 32άρι καθέτου ροής. Το πρόβλημα ήρθε μέσα στη δεύτερη Αμφίκλεια, καθώς λίγο μετά το μέσον της διαδρομής, έκοψε την ντίζα του συμπλέκτη βραχυκυκλώνοντας ταυτόχρονα και τα ηλεκτρικά. Αρκετά τυχεροί που η κομμένη ντίζα δεν βραχυκύκλωσε όλες τις καλωδιώσεις αφήνοντας στο μοτέρ το ρεύμα που χρειαζόταν.

Περιπετειώδης επιστροφή στην Ιτέα, αφού ένα αυτοκίνητο χωρίς συμπλέκτη κινείται δύσκολα όπου υπάρχουν διασταυρώσεις και φανάρια. Ο Μάνος αναλαμβάνει με σκληρή πατεντιάρικη δουλειά, μέσα στο ζεστό απόγευμα να ταιριάξει με επιτυχία μια άλλη ντίζα, να επισκευάσει τις καμένες καλωδιώσεις και τελικά να μας χαρίσει το δικαίωμα να συνεχίσουμε.

Χωρίς τοπικό χρώμα, οι αγώνες ράλυ δεν έχουν ιδιαίτερη αξία.

Το οδηγικό Βατερλώ όμως, ήρθε  στο πρώτο Οινοχώρι. Εκτός τόπου, δρόμου, γραμμών και χρόνου. Στα πρώτα τεχνικά κατηφορικά κομμάτια επικράτησε το οδηγικό χάος. Όλα λάθος, μεγάλη νευρικότητα και είμαι βέβαιος ότι απέξω θα ήταν αυτό που περιέγραφαν πριν από 20 αιώνες, οι γείτονες, ως miserabile visu. Με πολύ κόπο άρχισε να στρώνει σιγά – σιγά το πράγμα αλλά ήταν βέβαιο πως ότι επιθυμούσα από ένα αγωνιστικό αυτοκίνητο, δεν μπορούσα να το έχω. Έτσι έπρεπε να συνεννοηθώ μαζί του με τους δικούς του όρους. Όπερ και εγένετο. Δεν μπορούσα να ισχυριστώ ότι η άσφαλτος μου έδινε οποιαδήποτε οδηγική χαρά, εκτός ίσως από το να λοξοκοιτώ προς την Ιτέα.  Καθώς η μέρα κυλούσε το αυτοκίνητο κουραζόταν, άλλαζε ήχους, μαλάκωνε και τα μεταχειρισμένα οκταετίας avon παρέδιδαν το όποιο λειτουργικό τους πνεύμα. Ήταν κάτι σαν την  χαρά της επιβίωσης.

Ιτέα. Service πρώτης μέρας (αριστερά). Ευτυχώς ο Μάνος ήταν παρών και με σκληρή, πατεντιάρικη δουλειά πέρασε μια ντίζα αμπραγιάζ και μας ξανάβαλε στο αγώνα. Ιτέα service δεύτερης μέρας (δεξιά) με συγγενείς, φίλους & φίλους των συγγενών

Οπτασία η Ιτέα μπροστά μας. Πεντάωρο service με συγγενείς και φίλους κι όταν μετά από μισή ώρα έχουμε τοποθετήσει τα τρακτερωτά ελαστικά, προσθέσει καύσιμα, ελέγξει υγρά και ότι άλλο νομίζαμε ότι ξέραμε να ελέγξουμε, κοιτούσαμε αφηρημένα δίπλα μας όλους τους συμμετέχοντες που βρίσκονταν σε οργασμό με τα οργανωμένα συνεργεία τους, τις τέντες και τους μηχανικούς με τα έμφορτα από ανταλλακτικά οχήματα συνοδείας, και αναλογιζόμασταν τι έχουμε κάνει λάθος.

Κάποτε τα δυο αυτά οχήματα διαφέντευαν τους Ελληνικούς αγώνες. Σήμερα, μας προσφέρουν μια μεγάλη δόση νοσταλγίας. Στην εικόνα από το parc ferme το απόγευμα του Σαββάτου.

 

Χώμα


Απ' όλα είχε η Ιτέα. Γλυκό απόγευμα, μαλακά χρώματα, τολμηρούς χειριστές parapente και βέβαια όμορφα αυτοκίνητα που αναπαύονταν πριν το χωμάτινο σκέλος στο χώρο του parc ferme


Η επόμενη μέρα που ξημέρωσε νεφελώδης, μας επιφύλαξε τους σχετικά ευχάριστους πρώτους Βωξίτες αλλά και ένα αγχωμένο Δροσοχώρι, που είχε χαλάσει αρκετά στα αργά ανηφορικά κομμάτια. Ανεβαίνοντας έτσι για δεύτερη φορά τους Βωξίτες προσπαθούσα να κρατήσω ένα τέμπο χρυσής τομής, ανάμεσα στο να το ευχαριστιέμαι αλλά χωρίς να απαιτώ πολλά, δίχως κουράζω το λευκό Kadett.

Ένιωθα ότι είχε κουραστεί, ότι είχε αλλάξει και κάποιοι ανησυχητικοί θόρυβοι από τον πίσω άξονα έκρουαν κώδωνες κινδύνου. Το φύλαξα αρκετά στην ανηφόρα, γλυκαίνοντας τις, ούτως ή άλλως, ασθενικές επιταχύνσεις του. Βρισκόμαστε σε εκείνα τα όμορφα κομμάτια τα κατηφορικά, στα τελευταία τρία χιλιόμετρα με τα αλλεπάλληλα S, όταν ο πίσω αριστερός τροχός δήλωσε ανεξαρτησία από το διαφορικό.

Ταλαιπωρώντας εαυτόν, συνοδηγόν και όχημα, στους δεύτερους Βωξίτες (φωτό: Φάνης Τσάκαλος)

Την επόμενη χρονική στιγμή, η ουρά του Kadett σερνόταν με άσχημους ήχους, ακρωτηριασμένη, πάνω στο μαλακό χώμα και ο τροχός κυλούσε παράτερα μαζί με το ταμπούρο και το ημιαξόνιο, στο βάθος ενός μικρού γκρεμού ανάμεσα από τα κωνοφόρα. Game Over. Ο Οδυσσέας ανέλαβε την οδύσσεια να ανεβάσει  τον τροχό, ώστε να να περάσουμε το ημιαξόνιο μέσα στο διαφορικό για να μπορέσουμε να το κυλήσουμε, να το φορτώσουμε, και γω βημάτισα μέχρι τον προηγούμενο ενδιάμεσο να του αναφέρω ότι ήμαστε καλά. Μια μικρή θερινή βροχή νότισε το έδαφος, βαριά μπουμπουνιτά ακούγονταν από μακρύτερα.

Είναι απογοητευτικό θέμα η εγκατάλειψη. Πληγωμένο το Kadett επιστρέφει από τα οροπέδια της Γκιώνας, στο κλεινόν άστυ, φορτωμένο

Από εκείνους που πέρασαν πίσω μας, να σημειώσω τους δύο Δημήτρηδες. Ο Βαζάκας οδηγούσε την Στάρλετ του επιθετικά, τεχνικά, όμορφα και πιθανότατα απολύτως οριακά. Δεν νομίζω ότι είχε το αυτοκίνητο να δώσει οτιδήποτε περισσότερο, στον οποιονδήποτε άλλο χειριστή. Αλλά και ο Ραζής πέρασε ζωηρός και ψυχωμένος με την αγαπημένη του γκέισα.


Τερματισμός;

Ναι με πείραξε που δεν έφθασα στην Ακρόπολη. Ναι στεναχωρήθηκα. Ήταν μια απώλεια, ένα είδος ήττας. Το έχουμε όμως ξαναπεί. Οι απώλειες και ήττες διαμορφώνουν τους χαρακτήρες. Έτσι ως άνθρωπος, η εγκατάλειψη μου πρόσφερε περισσότερα. Στο φινάλε δεν μπορείς μετά από αποχή 15 ετών να έρχεσαι με ένα πολύ κουρασμένο και δύσθυμο όχημα 45ετίας και να τερματίζεις ύστερα από 11 ειδικές και επιπροσθέτως να επιθυμείς και διακρίσεις.

Στο Δροσοχώρι

Αλίμονο. Το παιχνίδι είναι σύνθετο, δύσκολο, ενδιαφέρον, απαιτητικό. Για αυτό και όμορφο. Για αυτό και έχει την μοναδική ιδιότητα να φανερώνει τα πρόσωπα πίσω από τα προσωπεία. Για αυτό και το έχω ερωτευθεί. Όσο βέβαια με αφήνει η λιπαρή εξουσία των προσωπείων. Για αυτό και ο αναχωρητισμός μου. Επί τούτου μας έχει προειδοποιήσει ο Louis Ferdinand Auguste Destouches, γνωστότερος ως Σελίν, στο αποκαλυπτικό “Ταξίδι στην άκρη της γης” : «Είναι πιο δύσκολο να παραιτηθείς από τον έρωτα, παρά από τη ζωή».

 

...κάτι σαν φινάλε.

Τριάντα πέντε χρόνια νωρίτερα, στο 26ο Δ.Ρ.Α., με τη λευκή, ασθενική Corolla των 1.166 κ.εκ., είχαμε εγκαταλείψει στην Ολυμπία, τελευταία ανασυγκρότηση του αγώνα, από χρόνο. Για δύο - τρία λεπτά. Μια κατακλυσμιαία βροχή και ένα κλαταρισμένο λάστιχο ήταν αρκετά να μας βγάλουν εκτός των προϋπολογισμένων καπέλων. Μετά την εγκατάλειψή μας βρέθηκα με τον Κώστα Φερτάκη και τον Τάσο Λιβιεράτο προς Λάλα, ώστε να δούμε το Κρυονέρι. Το Ελληνικό πλήρωμα είχε εγκαταλείψει με πληγωμένη την Μπουμπού από πλήμνη έξω από το Δίστομο, στο τρίτο σκέλος, κατεβαίνοντας από Καλαμπάκα. Στο πέμπτο και τελευταίο σκέλος του αγώνα (Ολυμπία - Αθήνα), παιζόταν ο αγώνας ανάμεσα σε Waldegaard και Darniche. Ο Γάλλος είχε κάνει επική επίθεση μέσα στο Λάδωνα και είχε περάσει μπροστά.

Από "πολύ πρίν", οι νικητές του 26ο Δ.Ρ.Α., Waldegaard - Thorzelius, στρίβουν αυτή την αριστερή, στην δεύτερη ε.δ., το Πλατανάκι, την οποία και κέρδισαν,  όπως και την πρώτη, Πάρνηθα.

Στο σημείο αυτό, να αναφέρω την περιγραφή του Τάσου "Ιαβέρη" Μαρκουίζου που ξεκινούσε τον Λάδωνα, πίσω από την Stratos αλλά και από το R5 του έτερου Γάλλου, του κασκαντέρ, J. Ragnioti. Μου είχε κάνει εξαιρετική εντύπωση η αφήγησή του για τις γραμμές των Φραντσέζων, που είχαν αφήσει σημάδια στην βρεγμένη επιφάνεια της ασφάλτου με τα ΡΒ, τα οποία "στέγνωναν" για λίγο το οδόστρωμα. Γραμμές μέχρι τις εσχατιές του πλάτους του δρόμου, που ο Τάσος αδυνατούσε να ακολουθήσει  μετά τα Α2, τόσο στον τομέα της ταχύτητας όσο και στις γωνίες, λόγω πρόσφυσης που εξασφάλιζαν τα βρόχινα Michelin, απέναντι στα ακατάλληλα για αυτές τις συνθήκες Dunlop. Για αυτό και οι τεράστιες διαφορές εκεί μέσα, καθώς ο Γάλλος με τη Stratos, "έραψε ένα κοστουμάκι", κατά την αγωνιστική argot, 75 δευτερολέπτων στον Σουηδό με το Escort και πέρασε μπροστά.

Μετά από δυο μέρες αγώνα η γαλάζια Chardonnet Stratos των Βernard Darniche - Alain Mahe ταλαιπωρείται στα σκληρά χώματα της νυκτερινής Αλυκής του 26ου Δ.Ρ.Α., πρωτελευταίας ετάπ, πριν το Πλατανάκι, κατεβαίνοντας για την ανασυγκρότηση της Αθήνας. (φωτό: Τάσος Αρωνίτης)

Όλα αυτά, μέχρι την εταπ του  Ελληνικού, όπου εγκατέλειψε η γαλάζια Chardonet Stratos από την ίδια αιτία με την "Ελληνική", ενώ βρισκόταν επικεφαλής. Ο Darniche δεν θα κέρδιζε ποτέ στην Ελλάδα. Η Stratos επίσης.  Ο Σουηδός θα κατακτούσε μέσα σε τρία χρόνια ('77 - '79) και δυο συμμετοχές ('77 & '79), δυο νίκες στο Δ.Ρ.Α. στο οποίο δεν είχε τερματίσει επί μια δεκαετία, από το '65, που συμμετείχε! Το 26ο, ήταν το τελευταίο Δ.Ρ.Α. που ξεκίνησε και τερμάτισε κάτω από τον ιερό βράχο. Τις επόμενες χρονιές ξεκινούσε από την Διονυσίου Αρεοπαγίτου αλλά τερμάτιζε στο Παναθηναϊκό στάδιο, ενώ αργότερα άλλαξαν όλα.

Εξαιρετική εμφάνιση στο 26ο για τους "Ιαβέρη" - Στεφανή (αριστερά) με κορυφαία πλασσαρίσματα στις ετάπ και πρώτο χρόνο στη Μοσχοκαρυά "με όλους μέσα". Στην εικόνα από την ε.δ. της Πάρνηθας. (φωτό: Τάσος Αρωνίτης). Ατυχία για τους "Σιρόκο" - Φερτάκη στο 26ο (δεξιά). Στην εικόνα κατεβαίνουν την Τσούκα, ίσως η πιο τεχνική από τις 58 ε.δ. του αγώνα.

Αυτό σκεπτόμουν δίπλα στον Οδυσσέα, πάνω  στην αυτοκινητοφόρα της Λέσχης, που κατέβαζε το πληγωμένο Kadett ανάποδα στη φορά του αγώνα. Μόλις είχαμε διασταυρωθεί με άλλη αυτοκινητοφόρα, στην οποία ήταν φορτωμένη η 400άρα του Χάρη. Οι θεότητες του 13ου Ι.Ρ.Α., δεν ήθελαν Opel στον τερματισμό.

Ακολούθως κατεβαίναμε την κλασσική ετάπ των Καρρουτών προκειμένου να πάμε μέσω Αμφισσας στην Ιτέα, όταν μια καταρρακτώδης βροχή ξέπελενε κάθε σχεδόν κόκκο κόκκινης βωξιτούχας σκόνης πάνω από τις λευκές επιφάνειές του Kadett. Τι σύμπτωση! Πάλι βροχή, πάλι εγκατάλειψη και ένας στερημένος τερματισμός κάτω, σχεδόν, από την Ακρόπολη. Αναρωτιέμαι αν το: "και του χρόνου", λέει κάτι.


Επίμετρο

Υπήρξε λοιπόν μια στεναχώρια για την εγκατάλειψη, η οποία, συνήθως, εξατμίζεται μέσα στην επόμενη εβδομάδα. Κυρίως όμως υπάρχει η χαρά για τη συμμετοχή, για το ίδιο το παιχνίδι και το διαφορετικό μιας περιπετειώδους υπόθεσης τεσσάρων ημερών. Υπάρχει επίσης και η χαρά για το ξεπέρασμα όλων των δυσκολιών της προετοιμασίας. Ε! λοιπόν, όλα τούτα δεν εξατμίζονται και είναι αυτά με τα οποία (και για τα οποία), θέλεις να επαναλάβεις.

Αρωγός σε αυτή την επιθυμία, δεν μπορεί παρά να είναι και η βοήθεια που εισπράττεις ανιδιοτελώς. Όπως εκείνη από τον Θάνο, η επιμονή, οι γνώσεις και η ενεργητικότητά του οποίου, μας απάλλαξαν από πολλά προβλήματα ή την ευγενική χειρονομία της Αιμιλίας που μας παρείχε το φιλόξενο, δροσερό, κατάλυμα της στην Αράχωβα ή ακόμα και η γνωριμία με ανθρώπους διακριτικούς κι ευαίσθητους, όπως ο Φάνης .

- Θάνος Καρύδας & Peugeot 504 στο "Γκάζι".                   - Κυριακή πρωί, ήλιος και βροχή. Αράχωβα με ουράνιο τόξο.

 

Επιμύθιο.

Κυριακή αργά το βράδυ, αντί νάμαστε σπίτια μας μετά τον τερματισμό, τα λέγαμε με τον Βενιαμίν στην πλατεία της Αράχωβας. Οι δυό μας. Οι υπόλοιποι δήλωσαν κόπωση και είχαν εγκαταλείψει. Στη δροσιά της πλατείας, έρχεται να προστεθεί και ο παγωμένος ζύθος, αρκετά ικανός για να κάνει το μυαλό να σκεφτεί πιο διάχυτα. Το τετραήμερο έκλεινε τελικά, με θετικό πρόσημο. Στο οπτικό μου πεδίο, μέσα στη νύκτα, ξεχωρίζει απέναντι η επιγραφή LE SAPIN.

Εκεί ακριβώς που επί δεκαετίες, βρισκόταν η παραδοσιακή ταβέρνα του Καραθανάση. Στα τραπέζια του Λεωνίδα, είχαν παρελάσει οι πρώτοι χιονοδρόμοι, πλήθος κόσμου, κάθε λογής προσωπικότητες. Γενιές και γενιές που έφαγαν, ήπιαν, ερωτεύθηκαν, μεγάλωσαν ακόμα και δημιουργήθηκαν. Είτε με βαρυχειμωνία κάτω στην μικρή αίθουσα, είτε καλοκαιράκι πάνω, στο ταρατσάκι.

Από μια ηλικία και μετά, σου δύσκολο να αφομοιώσεις τις αλλαγές, τις ανακατατάξεις, τον τρόπο που αλλάζει αυτός ο τόπος. Κι όσο οι εικόνες ξεμακραίνουν από εκείνες των νιάτων σου, τόσο πιο επώδυνο γίνεται...

Θα τα ξαναπούμε.