Δεκέμβριος ’49, ΄59’, 69, ’79 - (Δευτέρα 30 Δεκεμβρίου 2019) PDF Print E-mail

Τελευταίος μήνας του χρόνου. Πρώτος χειμερινός, φέρνει από το ’44, εδώ στον τόπο μας ένα τραύμα βαθύ,  που επηρέασε όσο τίποτα το μέλλον. Γεγονός μοιραίο ότι συντηρήθηκε, ότι κρατήθηκε ανοικτό.  Κατόπιν τούτου, ήταν αναμενόμενο ότι, η πυρά του μίσους θα παρέμενε ζωντανή.


Δεκέμβριος του 2019, μήνας γιορτινός, για τους πιστούς του Χριστιανισμού τουλάχιστον, με μια ακόμα δεκαετία να ολοκληρώνεται. Μια ματιά στα τελειώματα των δεκαετιών του ’40, ‘50, ‘60, ’70, στους αντίστοιχους Δεκέμβρηδες, μας θυμίζουν, άλλες εποχές και αδιέξοδα, παρόμοιες ελπίδες και επιθυμίες.

1949.

Στην πρωθυπουργία βρίσκεται ο Αλέξανδρος Διομήδης, στην πολύ βραχύβια, ως αποδείχτηκε θητεία του. Είχε διαδεχθεί την επίσης σύντομη, τέταρτη και τελευταία πρωθυπουργική θητεία του Θεμιστοκλή Σοφούλη, που απεβίωσε τον Ιούνιο.

Ο εμφύλιος έχει επισήμως τερματιστεί στα τέλη Αυγούστου με την αποχώρηση των τελευταίων μαχητών του Δ.Σ.Ε., από τα οχυρά τους στο Γράμμο, αλλά σε πολλά σημεία, βρίσκονταν εν εξελίξει εκκαθαριστικές επιχειρήσεις, του Εθνικού στρατού με στόχο τις απομονωμένες μικρές «συμμοριακάς μικροομάδας» όπως αποκαλούνται στις αναφορές που καταφθάνουν στους επιτελείς του Γ.Ε.Σ.

Ανήμερα Χριστούγεννα, Κυριακή, στη σελίδα 12 των The New York Times, δημοσιεύεται ρεπορτάζ με τίτλο: Martial law was lifted in the Athens, Peloponnese and islands regions of Greece. Έχει να κάνει με την κυβερνητική απόφαση από τα μέσα του μήνα, σύμφωνα με την οποία αποφασίστηκε η άρση του στρατιωτικού νόμου στην περιοχή της πρωτεύουσας, της Πελοποννήσου και των νήσων. Ο τόπος επιχειρεί να κοιτάξει μπροστά.

Κάποια 38 χρόνια αργότερα, εκδίδεται σε βιβλίο η αφήγηση του Γιώργη Τρικαλινού με τίτλο « 292 ημέρες μετά το Γράμμο- Βίτσι», όπου καταγράφεται η περιπέτεια μιας ομάδας του Δ.Σ.Ε. μετά το τέλος του  Εμφυλίου. Στις σελίδες 54 – 55, περιγράφει εκείνη ακριβώς την μέρα, την Κυριακή των Χριστουγέννων  που οι Times δημοσίευσαν την είδηση, την κατάσταση της απομονωμένης, αποκαμωμένης ομάδας του, χαμένης μέσα σε πυκνή χιονόπτωση στις πλαγιές του Πήλιου, σε μια απεγνωσμένη προσπάθεια επιβίωσης.

 

1959

Από τον θάνατο του Αλέξανδρου Διομήδη, τον Ιανουάριο του ’50, έως τον Δεκέμβριο του ’59, μέσα δέκα δηλαδή χρόνια, έχουν μεσολαβήσει έντεκα κυβερνήσεις με επτά διαφορετικούς πρωθυπουργούς. Τα έκτακτα στρατοδικεία έχουν παύσει το έργο τους, τα όπλα των εκτελέσεων έχουν σιγήσει, αλλά οι τόποι εξορίας είναι ακόμα ενεργοί.

Στα μέσα του μήνα επισκέπτεται επισήμως την Ελλάδα, ο 34ος πρόεδρος των Η.Π.Α., Dwight Eisenhower, γνωστός με το παρανόμι Άικ. Ήταν η πρώτη επίσκεψη Αμερικανού προέδρου στην Ελλάδα. Έγινε δεκτός στο πλαίσιο μιας θερμής υποδοχής από τον  βασιλιά Παύλο, τον διάδοχο Κωνσταντίνο και τον πρωθυπουργό Κωνσταντίνο Καραμανλή. Στις επαφές και συζητήσεις που ακολούθησαν καταγράφτηκαν, από μεριάς του προτάσεις όπως:  «Η παρούσα Κυβέρνησίς σας και οι ηγέται της, ο διακεκριμένος Πρωθυπουργός σας, δημιουργούν ένα σύνολον επιτευγμάτων, τα οποία καθιστούν τούτους αξίους διαδόχους των ενδόξων προγόνων των».

Στο κοινό ανακοινωθέν, που ακολούθησε, υπογραμμίστηκε η πίστη των δύο χωρών στον ΟΗΕ και το ΝΑΤΟ.

 

Με μια τελετή που σήμερα θα μπορούσε να αποτελέσει αντικείμενο σάτιρας, τον Δεκέμβριο του ’59, ο Πρίγκηπας Μαξ της Βαυαρίας παρέδωσε στον, τότε, άνακτα Παύλο το στέμμα του Βασιλιά Όθωνα.  Επρόκειτο να φθάσει για την επίσημη τελετή ενθρόνισης του Όθωνα, αλλά είχε χαθεί κατά την μεταφορά. Βρέθηκε μετά από 125 περίπου χρόνια και παραδόθηκε στον βασιλικό οίκο της Ελλάδας.

 

1969

Ο τόπος ζει το δεύτερο έτος του καθεστώτος της 21ης Απριλίου, τα ξερονήσια έχουν αναβιώσει το ρόλο τους στην πολιτική ζωή του τόπου. Υπουργός εξωτερικών του καθεστώτος έχει διοριστεί ο 70χρονος Παναγιώτης Πιπινέλης, διπλωμάτης καριέρας, διατελέσας υπηρεσιακός πρωθυπουργός και υπουργός, επί κοινοβουλευτικών κυβερνήσεων, ένθερμος Ατλαντιστής και Βασιλικός.

Έτσι, ποιών την ανάγκην φιλοτιμίαν, την 12η Δεκεμβρίου, πρώτη μέρα της συνεδρίασης του Συμβουλίου της Ευρώπης, δηλώνει ότι η Ελλάδα αποχωρεί του Συμβουλίου, καταγγέλλοντας την ιδρυτική σύμβαση του ’49.

Κι αυτό διότι τουλάχιστον δώδεκα χώρες, θα ζητούσαν την αποπομπή της Ελλάδας από το Συμβούλιο, λόγω του δικτατορικού καθεστώτος.

 

Στο τέλος του μήνα η ταινία Ζ του Κώστα Γαβρά, που αναφερόταν στη δολοφονία του βουλευτή Γρηγόρη Λαμπράκη, από το παρακράτος το οποίο σε κάποιο βαθμό κινείτο ανεξέλεγκτα, κερδίζει το βραβείο της καλύτερης ταινίας της χρονιάς, από την ένωση κριτικών κινηματογράφου της Νέας Υόρκης.

 

1979

Ο δεύτερος Έλληνας νομπελίστας είναι ο Οδυσσέας Ελύτης.  Δεκαέξι χρόνια μετά το Γιώργο Σεφέρη ο γεννημένος στην Κρήτη το ’11 Οδυσσέας Αλεπουδέλης, παραλαμβάνει το βραβείο του, στην αίθουσα Οντιτόριουμ της Στοκχόλμης, από τον Σουηδό άνακτα Κάρολο Γουσταύο.

Ταυτόχρονα ακούγεται η μελοποιημένη έκδοση του Αξιον Εστί από τη χορωδία του μουσικού Κολεγίου του Χάλμσταντ υπό την διεύθυνση του Μίκη Θεοδωράκη. Κανείς δεν μπορεί να αμφιβάλει ότι η μελοποίηση σημαντικών δημιουργιών των δυο ποιητών, έκανε προσιτή την τέχνη τους σε ευρύτερες μάζες.

 

Μετά από έντονες και μαχητικές κινητοποιήσεις, οι οποίες προήλθαν από οργανώσεις της εξωκοινοβουλευτικής  αριστεράς και ανεξάρτητους φοιτητές, και όχι από την Π.Σ.Κ. και Π.Α.Σ.Π. (Κ.Κ.Ε. και Πα.Σο.Κ. αντίστοιχα) που είχαν την μεγάλη πλειοψηφία στην Ε.Φ.Ε.Ε., η κυβέρνηση αναγκάζεται αποσύρει τον ν.805 τον οποίον πέρασε, με τακτική ταχυδακτυλουργική αν όχι ύπουλη, στο θερινό τμήμα της βουλής.

Ο νόμος προέβλεπε μείωση των εξεταστικών από τρεις σε δύο, επιβολή ανώτατου χρονικού ορίου σπουδών, οριοθέτηση του πανεπιστημιακού ασύλου, ενώ  άλλες διατάξεις του αφορούσαν το διδακτικό προσωπικό των Α.Ε.Ι. Ιστορικά εκείνες οι κινητοποιήσεις έχουν καταγραφεί ως οι πρώτες καταλήψεις πανεπιστημιακών σχολών στην μεταπολιτευτική περίοδο, με την κατάληψη του Χημείου στις 3 Δεκεμβρίου στην Αθήνα και λίγο αργότερα του Πολυτεχνείου στην Ξάνθη.

Όλα αυτά επί υπουργίας Ι. Βαρβιτσιώτη στο Παιδείας. Ήταν μια σημαντική κυβερνητική ήττα, που δεν προέκυψε μέσα στο το κοινοβούλιο, αλλά πάνω στους δρόμους των πόλεων.