Η Πηνελόπη ο Γεώργιος και η εποχή τους – (Πέμπτη 26 Απριλίου 2018) Print

Η περίοδος του μεσοπολέμου, όδευε προς το τέλος της με οδυνηρό για την Ελλάδα τρόπο. Από τις 4 Αυγούστου του ’36, τα πολιτικά πάθη που γεννήθηκαν και οξύνθηκαν από την αντιπαλότητα των Βασιλικών και των Βενιζελικών παίρνουν άλλη μορφή.

Τόσο ο Κωνσταντίνος που εγκατέλειψε τα εγκόσμια στο Παλέρμο της Σικελίας το ’23, όσο και ο Βενιζέλος που αποδήμησε τον Μάρτιο του ’36 στο Παρίσι είναι απόντες. Είναι όμως παρούσα η σπορά του διχασμού.

Στις αρχές Απριλίου του 1941 δυο εβδομάδες πριν τα Γερμανικά στρατεύματα Κατοχής καταλάβουν την Αθήνα, η Πηνελόπη Δέλτα – Μπενάκη είναι 67 ετών. Λίγα από αυτά δεν είναι θυελλώδη και ακόμα λιγότερα εκείνα στα οποία η συμπεριφορά της συντάσσεται με την εποχή της.

Μπορούμε να ισχυρισθούμε ότι η Π.Μ. Δ. αδικήθηκε, ότι έζησε σε λάθος χρονικό πλαίσιο, ότι οι αντιλήψεις της ήταν προχωρημένες και ότι με την τόλμη και τα έργα της περιφρόνησε ένα μεγάλο τμήμα των αγκυλώσεων της εποχής της.

Την ίδια εποχή, την 9η Απριλίου του ’41, ο Γεώργιος Πεσμαζόγλου με την ανεπίσημη  ιδιότητα του διαπραγματευτή επιστρέφει στην ελληνική πρωτεύουσα ώστε να ενημερώσει τον πρωθυπουργό Αλέξανδρο Κορυζή, περί των συζητήσεων  που είχε στο Βελιγράδι, στη Σόφια και στη Βέρνη σχετικά με την θέση των Βαλκανικών χωρών στον πόλεμο που απειλεί ανοικτά πια την Βαλκανική.

Είναι 51 ετών, με έντονο παρελθόν, με σοβαρή πολιτική εμπλοκή, τόσο σημαντική ώστε να του έχει στοιχίσει και κάτι παραπάνω από τρία χρόνια εξορίας, την επαύριον της κυριαρχίας του Βενιζέλου και των διαβόητων Νοεμβριανών . Δεν ήταν ένα είδος εξορίας με στερήσεις και βία, αλλά σε κάθε περίπτωση ήταν περιορισμένος, πρώτα στην Κορσική, ακολούθως στην Σικελία και τέλος στην Ιταλία.

Δεν ήταν ένας απλός υποστηρικτής του στέμματος. Ήταν βαθιά παλατιανός, άνδρας με μεγάλη περιουσία, μορφωμένος, με στενές σχέσεις με τα ανάκτορα και με συμμετοχή στους Βαλκανικούς πολέμους του ’12 – ‘13.

Στις 18 Απριλίου αυτοκτονεί ο πρωθυπουργός μετά από συζήτηση που είχε με τον βασιλιά Γεώργιο. Έχει καταγραφεί πως, ο Α.Κ.  βγήκε  συντετριμμένος μετά τη συνάντησή του με τον άνακτα, οποίος ανησυχώντας, έστειλε τον διάδοχο Παύλο στο σπίτι του πρωθυπουργού. Όταν έφθασε εκεί και όση ώρα μιλούσε στην εξώθυρα με τη σύζυγό του Α.Κ., ακούστηκαν δύο πυροβολισμοί από τον πρώτο όροφο. Ο Κορυζής είχε αυτοκτονήσει με δύο (!) σφαίρες στην καρδιακή χώρα. Κι επειδή τα δράματα σε αυτόν τον τόπο δεν ανάγονται μόνον στην αρχαιότητα, ο αδελφός του, θα εκτελεστεί κατά την διάρκεια των Δεκεμβριανών από δυνάμεις του Ε.Λ.Α.Σ.

Στις 27 Απριλίου η Αθήνα καταλαμβάνεται από τις γερμανικές δυνάμεις Κατοχής. Την ίδια μέρα η Πηνελόπη Δέλτα, κάμει την τρίτη και τελευταία απόπειρα αυτοκτονίας. Πέντε μέρες αργότερα ξεψυχά. Στον τάφο της γράφεται κατόπιν επιθυμίας της η λέξη Σιωπή. Ο θάνατος της σφράγισε μια ζωή με έναν πελώριο ανεκπλήρωτο έρωτα, στο πρόσωπο του Ιώνα Δραγούμη που και αυτός θα έπεφτε νεκρός, θύμα της πολιτικής βίας των Βενιζελικών, ένα καταπίστευμα σημαντικής συγγραφικής δημιουργίας αλλά και μια ασθένεια, σκλήρυνση κατά πλάκας, που την ταλαιπωρούσε από ένα χρονικό σημείο και μετά.

Ο Γεώργιος Πεσμαζόγλου, θα περάσει όλη τη διάρκεια της Κατοχής στο σπίτι του στην Κηφισιά, θα γλυτώσει από τύχη, όπως ομολογεί ο ίδιος, στα Δεκεμβριανά και ακολούθως θα διατελέσει διοικητής της Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδος από το ‘45 ως το ‘51 και Πρέσβης της Ελλάδος στην Άγκυρα, από το ’57 έως το ‘59. Θα ζήσει όλα τα μεγάλα μεταπολεμικά γεγονότα εγκαταλείποντας τα εγκόσμια τον Μάιο του ’84, λίγο πριν συμπληρώσει το 95ο έτος.

Πηνελόπη και Γεώργιος γνωρίζονταν από παλιά όντας και οι δυο παιδιά ισχυρών οικογενειών. Στην δίνη των γεγονότων όμως η γνωριμία αυτή κάθε άλλο παρά φιλική ήταν. Ο Γ.Π. αναφέρει επιγραμματικά, στη σελίδα 61 του βιβλίου του «Το χρονικόν της ζωής μου».

«Εις τα γεγονότα αυτά, γνωστά ως Νοεμβριανά (διότι έλαβον χώρα εις τας 18 και 19 Νοεμβρίου κατά τα ισχύον ακόμη τότε παλαιόν ημερολόγιον) έλαβον και εγώ μέρος».

Πιο αναλυτική, η Π.Δ. καταγράφει αρκετά στο ημερολόγιο της για εκείνο το Σαββάτο 18 Νοεμβρίου του ’18, όταν ο πατέρας της Εμμανουήλ Μπενάκης δήμαρχος της Αθήνας δέχτηκε επίθεση από επίστρατους στο σπίτι του στην διασταύρωση των οδών Κουμπάρη και Βασιλίσσης Σοφίας, εκεί που σήμερα εδράζεται το ομώνυμο Μουσείο.

Μετά από σωρεία πυροβολισμών, μπήκαν βιαίως στο σπίτι συνέλαβαν τον  Δήμαρχο, τον έβρισαν, τον έφτυσαν, τον χτύπησαν, τον διαπόμπευσαν και τον πήγαν στους στρατώνες του πυροβολικού. Δεν σταμάτησαν εκεί. Η Π.Δ αναφέρει:

«Δεύτερο και τρίτο συρφετό από σκυλολόγι είχε εισβάλει στο σπίτι του Δημάρχου. Το ένα οδηγούσε ο Γιώργης ο Πεσμαζόγλου με στολή και εμπρός στην μητέρα άνοιξε και σκάλισε τα συρτάρια της τουαλέτας της, γυρεύοντας για όπλα» (σ.22 από το Α’ τόμο των αρχείων της Π.Δ. 1979)

Αυτά για να κατανοήσουμε καλύτερα το βάθος του Διχασμού και το μίσος που κυριαρχούσε ακόμα και σε μορφωμένους ανθρώπους της τότε κοινωνικής ελίτ.

Να μην λησμονούμε ότι Πηνελόπη Δέλτα Μπενάκη υπήρξε προγιαγιά του δεύτερου μνημονιακού πρωθυπουργού Αντώνη Σαμαρά και ο Γεώργιος Πεσμαζόγλου, πατέρας του Ιωάννη, γνωστότερου ως Τζώνυ, μεταπολεμικού αντιπροσώπου στην Ελλάδα της G.M. και της Opel και εμβληματική φιγούρα των Ελληνικών αγώνων αυτοκινήτου.