Φαντασία (25.05.2011)

Όταν πριν από 43 χρόνια, κατά τη διάρκεια του Παρισινού Μάη, ξηλώνονταν οι πλίνθοι από τους δρόμους γύρω από το Cartier Latin, προφανώς δεν γινόταν για να διαπιστωθεί αν το σύνθημα «Η παραλία είναι κάτω από το πεζοδρόμιο» ήταν ακριβές, αλλά για να χρησιμοποιηθούν τα «πυρομαχικά», στη σύγκρουση με το κατεστημένο, στην προσπάθεια να επιβάλουν ένα άλλο σύνθημα. Εκείνο που ήθελε να εγκαθιδρύσει την «Φαντασία στην εξουσία».

Το γεγονός ότι δεν έγινε μπορετό ούτε τότε, σημαίνει ότι το τρέχον επίπεδο του ανθρώπινου πολιτισμού ήταν και παρέμεινε αρκετά χαμηλό ώστε να αφομοιώσει τέτοιες πρακτικές.

«Η λογική σε μεταφέρει από το σημείο Α στο σημείο Β. Η φαντασία σε πάει παντού», διατείνεται ο Einstein ενώ ο Wilde το προχωρεί σε πιο περίπλοκα μονοπάτια ισχυριζόμενος πως « εκείνοι που αγαπούν μια φορά είναι ρηχοί. Αυτό που εκείνοι αποκαλούν ως πίστη ή αφοσίωση εγώ το βαφτίζω είτε ως λήθαργο λόγω των εθίμων, είτε ως έλλειψη φαντασίας.»

Οι παραστάσεις της φαντασίας πέρα από το ότι αποτελούν αντικείμενο έρευνας της κλασσικής ψυχολογίας, είναι το πεδίο όπου ξεδιπλώνουν με την μεγαλύτερη χάρη και άνεση οι καλλιτέχνες τα τάλαντά τους.

«Αν θέλω να δω, κλείνω τα μάτια μου» έχει πει o Paul Gauguin, «Οτιδήποτε μπορείς να φανταστείς, υπάρχει» πίστευε ο Picasso, ενώ ο Francisco Goya την περιγράφει ως: «την μητέρα των τεχνών, την πατρίδα των θαυμάτων.»

Ο Da Vinci περιορίζεται στο ερώτημα: «Γιατί τα μάτια μας βλέπουν καθαρότερα στα όνειρα απ’ ότι η φαντασία μας όταν είμαστε ξύπνιοι;»

Η επίδραση της καθόλου δεν είχε διαφύγει από τους αρχαίους πολιτισμούς καθώς ο Αριστοτέλης τη διαχωρίζει από την αίσθηση, θεωρώντας μάλιστα ότι χωρίς αυτή δεν υπάρχει σύλληψη.

Σχεδόν 23 αιώνες αργότερα και από άλλη ήπειρο ο Mark Twain θαρρεί πως «Δεν μπορείς να εξαρτάσαι από τα μάτια σου αν η φαντασία σου δεν εστιάζει κάπου.» Την ίδια περίπου εποχή με το ένα πόδι όμως πιο βαθιά στον 20ο αιώνα ο George Bernard Shaw, από την ανατολική ακτή του Ατλαντικού, μας μηνύει πως: «Η φαντασία είναι η αρχή της δημιουργίας. Φαντάζεσαι αυτό που επιθυμείς, βούλεσαι αυτό που φαντάζεσαι και τελικά δημιουργείς αυτό που θες.» Την τελική σφραγίδα ας την αφήσουμε σε αυτόν που άνοιξε το κομμάτι, σε εκείνον που διατύπωσε τη θεωρία της σχετικότητας, τον Einstein: «Η φαντασία είναι περισσότερo σημαντική από την γνώση.»