Υπάρχουν λογιών - λογιών ευχές. Κλασσικές, ακραίες, συµβιβαστικές. Το ίδιο ισχύει και για το ευχολόγιο του τετράτροχου κόσµου, ειδικά στην εποχή µας, ειδικότερα για όσους επιµένουν ότι η παρτίδα της αυτοκίνησης χάνεται.

Eπιχειρούµε µια ιδεολογική προσέγγιση πάνω σε τρεις ευχές που εκφράζουν αντίστοιχα διαφορετικά τετράτροχα δείγµατα τα οποία περικλείονται στην ίδια κατηγορία. Τα roadsters, ή το αυτοκίνητο στα άριστά του. Μικρές διαστάσεις, κίνηση στον πίσω άξονα, σχεδίαση που έχει κάτι πει και όχι κάτι να εξυπηρετήσει. Εκφράζουν την τάση για αυτό που περιγράφεται ως αγχωµένο παιχνίδι, για αυτό που θα κάνει την καρδιά σου να ευχαριστηθεί µέσα από το κυνήγι εµπειριών. Δεν είναι οχήµατα για να κάνουµε τις δουλειές µας, για να µοιραζόµαστε µε πολλούς, ή αυτοκίνητα που κυριαρχούν στην καθηµερινότητα. Είναι κατ’ εξοχήν συγκινησιακά προορισµένα για λίγες, τις καλύτερες στιγµές. Τα roadsters που σέβονται την ύπαρξή τους οφείλουν να είναι λιτά, ελαφρά, δυνατά, και όχι απαραίτητα ευκολοσυντήρητα. Δεν είναι ούτε φίλοι, ούτε συγγενείς, ούτε παρεούλα. Είναι έρωτας, που ξεκινά από ευχή και όπως τις περισσότερες φορές δεν ξέρεις που θα καταλήξει. Ούτε η ευχή, ούτε ο έρως.

Η κλασσική ευχή

Λαός µε βαθιά κουλτούρα στην αυτοκίνηση, ο βρετανικός δεν θα µπορούσε να µην έχει ποικίλες προτάσεις, ειδικότερα την καλή του περίοδο. Επιλέγουµε τη συγκεκριµένη για δυο λόγους. Αφενός διότι αποτέλεσε σύλληψη ενός ξεχωριστού δηµιουργού εκφράζοντας µε πολύ απλό τρόπο το σηµαντικό του µήνυµα και αφετέρου διότι περισσότερο από µισό αιώνα µετά το λανσάρισµά του βρίσκεται ακόµα ανάµεσά µας, επίκαιρο, φρέσκο και ποθητό. Αποτελεί ένα είδος αυτοκινητικού κλασικισµού.

Γιατί; Κατ’ αρχήν διότι εµφανισιακά µας έρχεται σχεδόν αναλλοίωτο από τότε που ο Colin Chapman έβαλε την υπογραφή του. Επειτα διότι αποτελεί την επιτοµή της απλότητας. Σωλήνες για πλαίσιο, αλουµινόφυλλα για να καλυφθούν οι επιφάνειες, στοιχειώδες ηλεκτρικό κύκλωµα, υδραυλικά ελάχιστα, ηλεκτρονικά ούτε για δείγµα, κινητήρας εµπρός, ακολουθεί το κιβώτιο, κεντρικός άξονας, κίνηση πίσω. Ολίγιστες διαστάσεις, ελάχιστο ύψος τόσο που καθίσταται επικίνδυνο για κυκλοφορία στο άστυ των τόσο ενοχλητικών «εσγιουβήδων» και µεγάλη ποικιλία για τη µονάδα ισχύος. Από τις ήσυχες, πολιτισµένες σειρές Κ, έως τις τερατώδεις ιπποδυνάµεις εκατοντάδων ίππων η γκάµα είναι µεγάλη.

Για τους αµετανόητους αιθεροβάµονες υπάρχει πάντα ένας Cosworth BDA στην κορφή των επιλογών. Η υποκρισία της οικολογίας µπορεί να µείνει έξω από το κόκπιτ ενός πρώην super 7. Εξελιγµένα και οικονοµικά τα συστήµατα έγχυσης, οι αισθητήρες λάµδα, οι καταλύτες, τα λάιτ «τέρµπο» και τα start/go συστήµατα, αλλά µπορούν να χωρέσουν οπουδήποτε αλλού. Κάτω από το αλουµινόφυλλο, που ζυγίζει µερικές εκατοντάδες γραµµάρια και παίζει τον ρόλο του καπό, κρύβεται η ένδοξη ιστορία και ό,τι µπορεί να περισσέψει στο αντιστασιακό παρόν.

Δύο οριζόντιας ροής 45άρια Weber έτοιµα να προσφέρουν ποταµούς καυσίµων στους θαλάµους καύσεων και αντίστοιχη εκροή χρηµάτων, τώρα που η super ακουµπά τα δύο € το λίτρο. Οι ήχοι από εισροές του µείγµατος σε συνδυασµό µε τους διπλούς εκκεντροφόρους επικεφαλής, την κοντή και σχετικά ελεύθερη εξάτµιση θυµίζουν ένα ξεχασµένο σύνολο. H παρουσία του στον δρόµο ανήκει στα άκρα. Ή θα το ταξιδέψεις ήσυχα, ειρηνικά, κάποιο γαλήνιο χειµερινό αποµεσήµερο, ή που θα κουµπώνεις µε βία την επόµενη στο Quaiffe προσπαθώντας µε τρόµο να ορίσεις την ουρά πάνω στην οποία κάθεσαι, αφού η πλάτη σου απέχει λίγα εκατοστά από τον πίσω άξονα.

Σχέσεις κλειστές (όχι δεν είναι αυτό που άλλοι θέλουν άλλοι όχι, είναι οι 300 σ.α.λ. περίπου από αλλαγή σε αλλαγή) µε µια «µακριά» πρώτη που µπορεί να ακουµπήσει τα 80 + χλµ/ώρα. Με άµεση απόκριση και µικρές κινήσεις, ιδίως στις διορθώσεις, όπου λογικά έχεις συνηθίσει σε µεγαλύτερες. Με κοντές και σφικτές διαδροµές στις αναρτήσεις, περνάνε µέσα τα πάντα σε βαθµό υπερθετικό (µια άλλη πρόταση για λιθοτριψία), ενώ από µια ταχύτητα και πάνω, που έχει να κάνει και µε την ποιότητα της ασφάλτου, γίνεται επικίνδυνο. Μπορεί να χάσεις την ουρά στην αλλαγή από 3η σε 4η, ενώ αν η επιφάνεια δεν είναι λεία δεν θα µπορείς να νετάρεις τον δρόµο από τις υπερβολικές δονήσεις.

Εννοείται ότι το καλοκαίρι τα πόδια σου θα ψηθούν από τις θερµοκρασίες του κινητήρα, ενώ τον χειµώνα θα ξυλιάσεις από τις ριπές του παγωµένου αέρα. Δεν έχει «καλοριφέρ», δεν είναι άνετο, δεν έχει χώρους. Μολοντούτο, θυµάµαι στα Le Mans του προηγούµενου αιώνα τις Αγγλάρες να καταφθάνουν στη Σάρτρη µε τέτοια από την πατρίδα τους. Να κάνουν περισσότερα από χίλια χιλιόµετρα (πήγαινε έλα) µε το έτερον ήµισυ δίπλα δεµένο χαµογελαστό. Να ανέχονται τις βροχές, την ψύχρα, τον ήλιο και να χαίρονται το µεδούλι της αυτοκίνησης. Σπουδαίος λαός, και αυτός και όλοι οι άλλοι λαοί στο νησί, τουλάχιστον στα θέματα της αυτοκίνησης.

Αν δεν ήταν τόσο φρικτοί αποικιοκράτες, αν δεν δίδασκαν τον χουλιγκανισµό, αν δεν παραφέρονταν όταν καταναλώνουν ποταµούς αλκοόλ και αν δεν µας είχαν «χωρίσει» τον Δεκέµβρη, θα ήταν αξιαγάπητοι. Τώρα τους σεβόµαστε διότι ανακάλυψαν το ποδόσφαιρο, γνωρίζουν από αυτοκίνηση, διότι είναι συγκινητικοί καθώς δεν αφήνουν την οµάδα τους να περπατήσει µόνη ποτέ και τέλος διότι στο νησί γεννήθηκαν και µεγάλωσαν προσωπικότητες όπως ο William Shakespeare, ο Bernard Russell, o λόρδος Βύρωνας, ο Charles Darwin, ο William Wallace και τόσοι άλλοι, ανάµεσά τους και ο πνευµατικός πατήρ του super 7, Colin Chapman.

Η ακραία ευχή

«Στο φτερό», είναι η σύγχρονη έκφραση για τους ακραίους επιθετικούς στο ποδόσφαιρο. Για τα εξτρέµ, αυτούς που παίζουν πάνω στη γραµµή, διεµβολίζοντας από τα άκρα τις αντίπαλες άµυνες. Για να παίξεις εκεί, πρέπει να είσαι ελαφρύς, ταχύς, µε εκρηκτικότητα, µε καλό κοντρόλ, µε ικανότητα στο ντριµπλάρισµα και να αντέχεις στην αλητεία των µπακ, που κατά τεκµήριο ξέρουν λιγότερη µπάλα και σε µισούν όταν τους διασύρεις.

Έ! Ετσι ακριβώς είναι και το KTM X BOW. Ελαφρύ, ταχύ, εκρηκτικό, «διεµβολίζει» ό,τι τετράτροχο υπάρχει και µε σωστό κουµανταδόρο - κοντρολέρ κάνει σχεδόν τα πάντα. Στο φτερό λοιπόν ή διαφορετικά η τρέχουσα έκφραση για τον αυτοκινητικό εξτρεµισµό.

Γιατί εξτρέµ (1); Διότι όταν τη δεκαετία του ’80 ο John Barnard έψηνε τα πρώτα σασί από ανθρακονήµατα, δεν φανταζόταν κανείς ότι κάποτε αυτή η τεχνολογία θα περνούσε τόσο σύντοµα στην παραγωγή. Τολµηρή στη σκέψη η αυστριακή εταιρεία, τολµηρότερη στην πρακτική. Στο δίτροχο σύµπαν υπάρχει από τον Μεσοπόλεµο και την τροπαιοθήκη της κοσµούν τα πιο διαλεκτά έπαθλα των δυσκολότερων αγώνων. Κάνοντας την υπέρβαση, ξέφυγε από τη σκηνή που επικρατεί και µπήκε στη σκηνή του ολίγον παράλογου θεάτρου της τετράτροχης αυτοκίνησης µε τρόπο εντυπωσιακό. Με το Cross Bow. Αν προσπαθήσουµε να δώσουµε µια περιγραφή στο «τι είναι», έχουµε: Ανοικτό όχηµα κάτω από τα 800 κιλά βάρους, µε σασί (Dallara) από ανθρακονήµατα µε 240 ίππους από έναν δίλιτρο TFSI (Audi) κινητήρα τοποθετηµένο στη µέση, µε κίνηση πίσω, αναρτήσεις µε ρυθµίσιµη συµπίεση καθώς και rebound και ρυθµιστή προφόρτισης.

Γιατί εξτρέµ (2); Διότι δεν µπορείς να ρυθµίσεις τους καθρέπτες όταν κάθεσαι µέσα, χρειάζεσαι βοηθό απ’ έξω να του δίνεις οδηγίες, διότι αν το σκληρό πλαστικό bucket σου πέφτει µακριά ή κοντά από τα ποδωστήρια, δεν µπορείς να το προσαρµόσεις καθώς δεν κουνιέται. Τα ποδωστήρια είναι εκείνα που µεταφέρονται!

Γιατί εξτρέµ (3); Διότι αν «κατηγορήσαµε» το «δικό µας» super 7 που δεν έχει υαλοκαθαριστήρες, τότε τι πρέπει να πούµε για το Χ Bow που δεν έχει παρµπρίζ; Αν µας κακοφάνηκε που έχει χώρο µόνο για δύο µικρά σακίδια, τι να πούµε για τον «πορτοκαλί παράγοντα» που δεν έχει κανένα αποθηκευτικό χώρο; Που δεν µπορείς να κάνεις όπισθεν αφού δεν βλέπεις τίποτα, που δεν πιάνεις εύκολα το γόνατο της διπλανής;

Αυτή ήταν η στατική προσέγγιση. Οταν κάτσεις µέσα, δεθείς µε τις ζώνες των 4 σηµείων, γυρίσεις τη µίζα και ζωντανέψουν οι 4 κύλινδροι, «κουµπώσεις» την πρώτη και κυλήσουν οι τροχοί, προχωρούµε στην πρακτική προσέγγιση.

Μέχρι να βγεις από την πόλη, κινείσαι αργά, προσεκτικά, αφού η ασυνήθιστη αίσθηση µε την έλλειψη παρµπρίζ, φτερών, τη χαµηλή θέση οδήγησης, το συνολικό πλάτος, τις µικρές και λίγες κινήσεις του τιµονιού, σε δυσκολεύουν στην κίνηση. Εννοείται ότι γίνεσαι το κέντρο της προσοχής, κάτι που δεν αρέσει σε πολλούς. Συγκεντρώνεις βλέµµατα σε υπερθετικό βαθµό.

Κάποτε φτάνεις σε ένα άδειο δρόµο και αναζητάς την αναµέτρηση µε το «θηρίο». Οπου θηρίο όχι το αντικείµενο µε τα (µετρηµένα) 3,99 τα 0-100. Οχι. Οπου θηρίο το όχι και τόσο διάφανο υποκείµενο που κρύβει µέσα του ο χειριστής. Σαν τι να θέλεις; Θέλεις να του επιβληθείς ολότελα; Μάλλον λάθος, εκτός αν έχεις κάτι από τα χαρίσµατα του άλλου Niki. Του Lauda. Θέλεις να παίξεις όµορφα, καθαρά και µετρηµένα; Εντάξει. Aκουσε τις ανάσες της υπερπλήρωσης, γλίστρα το κατ’ αρχήν στις εξόδους και όπου η άσφαλτος είναι σαν το καθρέπτη σου, γλίστρα το όπου θες. Ψάξε λιγάκι τα φρένα και θυµήσου ότι δεν υπάρχουν ABS, DSC και λοιπά ηλεκτρονικά «µαξιλάρια».

Αν αργήσεις ή αν πανικοβληθείς θα ακούσεις αυτό τον µακρόσυρτο ήχο του µπλοκαρίσµατος. Σφιχτά δεµένος, µε τον επιλογέα των ταχυτήτων ψηλά, κοντά στο τιµόνι, το πλάνο σου εκτός από τον δρόµο περιέχει και τους τροχούς να στρίβουν, τα λευκά ελατήρια από τα οριζόντια WP να αποσβένουν.Αν νοµίσεις ότι το µαθαίνεις, πρόσεξε ακόµα πιο πολύ. Ο,τι κινείται στα άκρα, κρύβει µονίµως το αναπάντεχο.

Η ρεφορµιστική ευχή

Το να αποκαλούσες κάποιον ιδεολόγο, «ρεφορµιστή» ήταν βαριά κουβέντα. Ισοδυναµούσε µε ένα είδος προδοσίας. Ιδιαίτερα στις απαρχές του 20ού αιώνα, αλλά και τα πρώτα µεταπολεµικά χρόνια η παρέκκλιση από την ιδεολογική ευθύτητα ήταν σοβαρό παράπτωµα. Με την καταδίκη του Σταλινισµού και πολύ περισσότερο µε την έλευση της θεωρίας του ιστορικού συµβιβασµού, ο όρος όχι µόνο έπαψε να είναι προσβλητικός, αλλά απόκτησε τη διάσταση της επανάστασης µέσα στην επανάσταση. Ηταν το επόµενο βήµα, η εξέλιξη, ιδιαίτερα όταν η πρακτική εφαρµογή της ορθόδοξης ιδεολογίας κατέρρεε σε όλο τον κόσµο.

Κάπως έτσι λειτούργησε σε αυτοκινητικό επίπεδο το Mazda ΜΧ-5. Ακούµπησε τα 900.000 κοµµάτια πωλήσεων στα 21 χρόνια που βρίσκεται στην παραγωγή, ενώ δεν είναι τυχαίο που τα µισά περίπου έχει απορροφήσει η αγορά των Η.Π.Α. Για τον εορτασµό της εικοσαετούς συνεχούς παρουσίας στο προσκήνιο µάλιστα, κυκλοφόρησε µια ειδική έκδοση 2.000 τεµαχίων σε ευρωπαϊκό επίπεδο, εκ των οποίων τα 120 ήρθαν στην ελληνική αγορά.

Το και Μιάτα αποκαλούµενο υπήρξε η τελευταία απόδειξη της ένδειας και της πτώσης της βρετανικής αυτοκινητοβιοµηχανίας. Από τα Spitfire, τα Healey, τα Midget, τις Elan, τη σκυτάλη της κατασκευής των roadsters πήρε πιθανόν διστακτικά στην αρχή η Mazda µε το ΜΧ-5. Είκοσι ένα χρόνια αργότερα δικαιούται να πιστεύει ότι η ιδέα υπάρχει ακόµα σε µαζική παραγωγή, µόνο διότι το θέλησε εκείνη. Εκεί που έσβησε η Ιαπωνία, το θέρος του ΄45, στη Χιρόσιµα, εκεί βρίσκεται το εργοστάσιο παραγωγής της Mazda που κρατά ζωντανή την ιδεολογία ως τις µέρες µας.

Ο ρεφορµισµός της έγκειται στο ότι ξέφυγε από τη λιτότητα και το µέταλλο, προχώρησε σε πιο πλαστικές, πλουµιστές εκδόσεις, είχε τη λογική τάση να εκσυγχρονίσει το προϊόν, να το «οµαλοποιήσει» κάνοντάς το αποδεκτό σε µια ευρύτερη καταναλωτική µάζα, να το στρογγυλέψει µε ήπιες προτάσεις αυτόµατων κιβωτίων. Δεν είναι κατηγορίες αυτά. Είναι διαπιστώσεις. Είναι και οικονοµικά αναµενόµενο. Οι εποχές άλλαζαν και η εµµονή σε αξίες του παρελθόντος θα ήταν επικίνδυνο µονοπάτι για την πετυχηµένη εµπορική πορεία του µοντέλου.

Πλην όµως το περιεχόµενο παρέµεινε ίδιο. Ενα όµορφο, έξυπνο αυτοκίνητο, που δεν αποκλίνει ούτε εκατοστό από τον ορισµό της κατηγορίας του. Κινητήρας µπροστά, κίνηση πίσω, ακριβές τιµόνι, φιλικό κιβώτιο. Παρέµεινε σε µικρές διαστάσεις, ελαφρύ, ισόρροπα ζυγισµένο στο 50% µπροστά 50% πίσω, καλά στηµένο «αναρτησιακά», διπλά ψαλίδια µπροστά, πολλαπλοί σύνδεσµοι πίσω ώστε να εκµεταλλεύεται στο έπακρο τα χαρακτηριστικά του.

Πάνω απ' όλα όµως, παρέµεινε ένα όχηµα ικανό να προξενήσει συγκίνηση. Προφανώς θα προτιµήσουµε τη δίλιτρη έκδοση, µε το εξάρι µηχανικό κιβώτιο. Ειδικά στη πατρίδα µας όπου λογιών λογιών δρόµοι παραµένουν λείοι σαν καθρέφτες.

Εκεί οι 160 ιαπωνικοί, κάθε άλλο παρά αχαλίνωτοι, δηλαδή φιλικοί και πιστοί ίπποι θα φανούν αρκετοί, ενώ ο κάτι περισσότερο από τον έναν τόνο µάζας που ζυγίζει το σύνολο δεν θα αποτελέσει εµπόδιο για τη χαρά.

Για τη χαρά του παιδιού το οποίο κρύβεται µέσα σε κάθε οδηγό που ζητάει κάτι περισσότερο από ένα αυτοκίνητο και όχι µόνον ένα µεταφορικό µέσο, χωρίς µάλιστα να λησµονεί την πολιτισµένη, ήσυχη συµπεριφορά του. Διότι ενδιαφέρουσα η ζωηρή, ενίοτε και αντισυµβατική συµπεριφορά, ειδικά όταν δεν προκαλεί και δεν ενοχλεί, αλλά το MX-5 παραµένει ακέραιο στην ακροβασία ανάµεσα στο σπορ αλλά και στον λουσάτο χαρακτήρα του, ανάµεσα στην άτακτη αλλά και αγαθή διαγωγή του. Ακέραιο και επιτυχηµένο. Επιτυχηµένο και κυριολεκτικά µοναδικό, ακόµα και όταν είναι φορτωµένο µε κοµφορµισµό, όπως η ηλεκτρική οροφή και τα θερµαινόµενα καθίσµατα

Επίλογος

Προφανώς ο κόσµος δεν είναι γεµάτος από τζίνια που περιµένουν εναγωνίως να εκτελέσουν τις ευχές µας. Ασφαλώς και αυτό δεν πρέπει (πια) να µας ενοχλεί. Αυτό που θα έπρεπε να µας προβληµατίσει, είναι αν θα φανούµε καλοί διαχειριστές όταν οι ευχές µας γίνουν πραγµατικότητα. Αν θα φανούµε αντάξιοι απέναντι σε αυτοκίνητα που είτε έχουν παράδοση, είτε ακραίο χαρακτήρα, είτε αποτελούν µια πετυχηµένη έκφραση του ρεφορµισµού. Σε αυτοκίνητα που έχουν γίνει αντικείµενα ευχολογίου. Ευχόµαστε, ότι καλύψαµε το θέµα µε πιστότητα…