Τα της Πρωτομαγιάς (01.05.2011) PDF Print E-mail

Μυστήρια υπόθεση η πρώτη Μαΐου.

Από την μια εκφράζει την κορφή της άνοιξης, την ανθοφορία, την μέση περίπου του χρονικού διαστήματος από την εαρινή ισημερία έως το θερινό ηλιοστάσιο, την αισιοδοξία.

Από την άλλη συνδέεται με ένα βαρύ ιστορικό διεκδικήσεων, με απώλειες και βία, με μαχητικότητα και συγκρούσεις.

Αυτά που από τον 20ο αιώνα θεωρούνταν ως «κεκτημένα δικαιώματα», όπως το οκτάωρο απασχόλησης, ή η αργία της Κυριακής ξεκίνησαν από διεκδικήσεις, ποτίστηκαν με αίμα, μεγάλωσαν με συγκρούσεις και κατόπιν κατοχυρώθηκαν ως κατακτήσεις.

Η πορεία αυτή, δεν υπήρξε ούτε εύκολη, ούτε προκαθορισμένη. Στην ιστορική της διάσταση η Πρωτομαγιά μετά τα γεγονότα του Σικάγου το 1866 άρχισε να παίρνει την μαχητική της εικόνα, ενώ με την μετάβαση του Μαρξισμού από φιλοσοφία σε πρακτική, απόκτησε την πολιτική της σημειολογία.


Κατίνα Τούση

Στα καθ’ ημάς οι συγκρούσεις εργατών και Χωροφυλακής στη Θεσσαλονίκη που κορυφώθηκαν από τις αρχές του Μαΐου του ’36 με πάνδημη σχεδόν εξέγερση, δεν οδήγησαν κάπου. Δώδεκα νεκροί, ένας χαμένος αγώνας, από τον Αύγουστο ένα ακόμα πιο αυταρχικό κράτος και βέβαια ένα αριστούργημα από το Γιάννη Ρίτσο. Ήταν ο «Επιτάφιος» που 22 χρόνια αργότερα κάποια τμήματά του μελοποίησε ο Μίκης Θεοδωράκης και ερμήνευσε τόσο σπαραξικάρδια ο Γρηγόρης Μπιθικώτσης. Ήταν το μοιρολόι της μάνας (Κατίνα Τούση) που αντίκριζε το νεκρό παιδί της, κατάκοιτο, εν μέση οδό, πάνω σε μια πόρτα.

Στο μεσοδιάστημα, την πρωτομαγιά του ’44, ενώ ο πόλεμος έχει κριθεί, εκτελούνται από τα Γερμανικά στρατεύματα κατοχής στο σκοπευτήριο της Καισαριανής, 200 Έλληνες κρατούμενοι στο Χαϊδάρι, κομμουνιστές ως αντίποινα για το θάνατο τεσσάρων Γερμανών σε μάχη με αντάρτες στους Μολάους. Ούτε η ημερομηνία, ούτε ο τόπος της εκτέλεσης ήταν τυχαίος.

Ξημερώνοντας η Πρωτομαγιά του ’76,έχασε τη ζωή του, σε τροχαίο δυστύχημα ο Αλέκος Παναγούλης. Τον Αύγουστο του ’68 είχε επιχειρήσει και αποτύχει να σκοτώσει τον δικτάτορα Γ. Παπαδόπουλο με βομβιστική ενέργεια στην παραλιακή οδό κοντά στη Βάρκιζα. Έντονη ήταν η φημολογία που αναπτύχθηκε ότι δεν επρόκειτο περί ατυχήματος, καθότι ο Παναγούλης ανεγνωρισμένη, συμβολική μορφή του αντιδικτατορικού αγώνα λέγεται πως κατείχε σημαντικά στοιχεία για την εμπλοκή πολιτικών που συνεργάστηκαν με το χουντικό καθεστώς. Εκείνοι οι περίφημοι «φάκελοι της Ε.Σ.Α.» δεν άνοιξαν ποτέ.


 

Oriana Fallaci, Αθηνά και Αλέκος Παναγούλης

Μυστήρια μέρα η Πρωτομαγιά και για τους ποιητές, δεν θα μπορούσε να μην αποτελέσει πηγή έμπνευσης.

«δεν έχω δρόμο, ούτε γειτονιά να περπατήσω μια πρωτομαγιά» έγραψε ο Νίκος Γκάτσος,

«Του Μαΐου ροδοφαίνεται η μέρα που ωραιότερη φύση ξυπνάει» σημείωσε ο Διονύσης Σολωμός,

«Ήτανε πρώτη του Μαγιού , φως όλα μέσα κι έξω (έξω τα χρυσολούλουδα και μέσα η καλωσύνη)» μας είπε ο Κώστας Βάρναλης.

Τέλος, δεν ήταν η πρώτη, αλλά η τελευταία μέρα του Μαΐου του ’41, (του πρώτου Μαΐου της Γερμανικής κατοχής), όταν ο Μανώλης Γλέζος και ο Λάκης Σάντας, κατέβασαν την σβάστικα από την Ακρόπολη των Αθηνών. Ήταν η πρώτη σπίθα της αντίστασης που θα έκανε, τον μακρύ, βάναυσο, απάνθρωπο, χειμώνα της κατοχής, ηρωικό και ελπιδοφόρο.

Απόστολος Σάντας

Χθες, τελευταία μέρα του Απριλίου, απεβίωσε στα 89 του ο Απόστολος Φιλίππου Σάντας. Δεν πρόφτασε να γιορτάσει την εβδομηκοστή επέτειο της πράξης του, η οποία λόγω των ημερών που διανύουμε, ίσως, να είναι πιο επίκαιρη από ποτέ.