Προσπαθώ να θυμηθώ ποια άλλη ταινία είχε τόσο βαρύ, μουντό, απαισιόδοξο μήνυμα και όμως ο θεατής να εγκαταλείπει την αίθουσα, τυλιγμένος από μια ανεξήγητη αισιοδοξία. Ας  προστεθούν στα παραπάνω, οι εξαίρετες ερμηνείες, του A. Brondy προεξάρχοντος, η κατανυκτική φωτογραφία και η μουσική επένδυση.

Στις τελευταίες δε νότες, που ακούγονται μαζί τους πρωτότυπους σε σύλληψη τίτλους του τέλους, ακούγονται οι La Bionda, από το 1978 με ένα disco κομμάτι. Εύθυμο, απλό, ρηχό, αλλά τόσο χαρούμενο που έρχεται να σφραγίσει το τέλος με μια ακατανόητη, μα τόσο καλοδεχούμενη, πια, ελαφρότητα.

Η πλοκή που είναι μυθιστορηματική, αλλά δανείζεται πολλαπλά στοιχεία από γεγονότα και καταστάσεις αληθινές, αναγκάζει τον θεατή σε μια σειρά ερωτήματα, ενστάσεις, ορισμούς. Όπως το κόστος της επιτυχίας, το φορτίο του ονείρου, το βάρος της φιλοδοξίας.

Πως ένας βαθιά συναισθηματικός, καλλιεργημένος άνθρωπος, ένα άτομο που έχει βιώσει με απόγνωση το ύστατο σκαλοπάτι της βίας και της απελπισίας, μπορεί να γίνει αλαζόνας, εξουσιαστής, χειραγωγός; Τι είναι αυτό που τον στέλνει να συγγενεύσει με ότι τον έχει, σχεδόν, εξολοθρεύσει;

Τι συμβαίνει όταν κάποιος δραπετεύσει από μια Ευρώπη, που έχει συρθεί στα πιο σκοτεινά μονοπάτια της βαρβαρότητας, για να βρει το μέλλον του στην γη της ευκαιρίας; Πόσο τιμάται η κάθε ευκαιρία που αξιοποιείται; Γιατί ο πλούτος γεμίζει τους ανθρώπους με υστερία, με νευρώσεις;

Η πρώτη απάντηση δίνεται στο πρώτο καρέ από την γη της ευκαιρίας, όπου το άγαλμα της ελευθερίας, αποτυπώνεται ανάποδα.

Μετά από 215 λεπτά καλού κινηματογράφου, κάποια από αυτά τα ερωτήματα θα απαντηθούν, και με τη σειρά τους να γεννήσουν τα επόμενα ερωτήματα και ούτω καθ’ εξής. Είπαμε καλός κινηματογράφος.