Αντώνης Κλάψης: 1974 Μεταπολίτευση - (Τρίτη 4 Φεβρουαρίου 2025) PDF Print E-mail

Καθώς στη χρονιά που έφυγε συμπληρώθηκε μισός αιώνας από το ορόσημο της Μεταπολίτευσης, την ιστορική εκείνη μεταβολή και το πέρασμα του τόπου από την στρατιωτική δικτατορία στην κοινοβουλευτική δημοκρατία, ήταν αναμενόμενο ότι θα υπήρχαν αφιερώματα στον Τύπο, εκδόσεις, ενδεχομένως νέα στοιχεία και γενικά ένας καλοδεχούμενος δημόσιος διάλογος, ως αποτίμηση της περιόδου.

Μια από αυτές τις απόπειρες, ήταν η έκδοση του καθηγητή Αντώνη Κλάψη που μέσα από τις 273 σελίδες της, μας μεταφέρει μια εμπεριστατωμένη μελέτη για το τι, το πώς και το πότε συνέβη εκείνες τις κρίσιμες ημέρες του θέρους του 1974, μέχρι το τέλος του έτους και την επαναφορά του τόπου στη λογική και στην ελπίδα.

Αποτελεί σημαντικό βοήθημα κατανόησης για όσους δεν τα έζησαν καθώς με εκατοντάδες παραπομπές σε επίσημα έγγραφα ενισχύει τις θέσεις και τα συμπεράσματά του. Ταυτόχρονα όμως γίνεται και ένα χρήσιμο εργαλείο για αυτούς που τα έζησαν και τα θυμούνται καθώς τους βοηθά να απομακρυνθούν, κάπως, από την όποια συναισθηματική φόρτιση των ημερών εκείνων και να επανεκτιμήσουν τα γεγονότα με ακέραια αντικειμενικότητα.

Όσο και αν με πολύ πρόχειρο και συχνά ποταπό τρόπο λοιδορείται σήμερα η Μεταπολίτευση, ήταν γεγονός που στιγμάτισε την νεότερη ιστορία του τόπου, κινήθηκε επί μακρόν επί ξηρού ακμής και ήταν μια μετάβαση καθόλου βέβαιη ή εύκολη.

Οι μηχανισμοί του κράτους μετά από επτά και πλέον χρόνια που είχαν διαβρωθεί από το καθεστώς έπρεπε να αλλάξουν άρδην, τόσο σε νοοτροπία, όσο και σε πρόσωπα που όριζαν τις τύχες των νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου, δημοσίων επιχειρήσεων και οργανισμών, τραπεζών που έλεγχε το κράτος, μα και νομαρχών, κοινοταρχών και δημάρχων που είχαν οριστεί από τη χούντα.

Και όλα τούτα τη στιγμή που η ένοπλη αναμέτρηση με την Τουρκία έφτασε πιο κοντά από ποτέ με την Ελλάδα εντελώς απροετοίμαστη. Η στρατιωτική δικτατορία είχε αποτύχει παταγωδώς και εκεί όπου υποτίθεται ήταν η ειδικότητά της. Την θωράκιση της άμυνας του τόπου.

Η Ελλάδα έβγαινε από την περιπέτεια της, αφού η στρατιωτική της ηγεσία βύθισε την Κύπρο σε μια άνευ προηγουμένου τραγωδία, με το πλήθος των νεκρών και των αγνοουμένων, τους χιλιάδες πρόσφυγες, τη διχοτόμηση του νησιού και ένα πρόβλημα που τίποτα δεν δείχνει ότι μπορεί να λυθεί.

Όλοι εκείνοι οι λεπτοί χειρισμοί που έπρεπε να γίνουν προκειμένου να αποφευχθεί οποιαδήποτε βίαιη εσωτερική εκτροπή, αλλά και και μερικές τολμηρές αποφάσεις αναγκαίες για να συμμαζευτούν οι ένστολοι νοσταλγοί, περιγράφονται με ακρίβεια και σχολαστικότητα. Για αυτό και η παρούσα έκδοση έχει την χρησιμότητά της.