Υφίσταται μια σύντομη φράση, που στερεώνει αλλά ταυτόχρονα σοκάρει στο παράδοξο αυτό διήγημα του Η.Μ. «Θα προτιμούσα όχι», η στο πρωτότυπο "I would prefer not to." Ολοκληρωμένο πριν 171 χρόνια, γνώρισε τα πρώτα φώτα της δημοσιότητας, δημοσιευμένο  σε δυο συνέχειες στο περιοδικό της Νέας Υόρκης "Putnam's Magazine". Όπως πολλά σημαντικά έργα δεν έκανε ιδιαίτερη αίσθηση τότε και χρειάστηκε χρόνος προκειμένου να πάρει τις διαστάσεις που του έπρεπαν.

Το βάθος και το πλήθος των εμπειριών της ζωής του συγγραφέα αποτέλεσαν, πέρα από το ταλέντο του στη χρήση της γλώσσας, το πιο εκλεκτό καύσιμο για να καταθέσει τέτοιου είδους ιδέες. Η παραδοξότητα, η μελαγχολία, το χιούμορ αναμειγνύονται με μια αναλογία, που έλκει άμεσα τον αναγνώστη καθώς και οι ζωντανές περιγραφές που ξετυλίγει με εξαίρετες λεπτομέρειες.

Μας προσφέρει την ιστορία ενός γραφέα, που προσλαμβάνει στη δούλεψή του ο δικηγόρος προϊστάμενος της γραμματείας του ανώτατου δικαστηρίου των Η.Π.Α. Ο γραφέας άνθρωπος ήσυχος, αθόρυβος είναι, εν αρχή, παραγωγικότατος, ακάματος, αποτελεσματικότατος.

Στο πέρασμα του χρόνου αποστασιοποιείται ολοένα και περισσότερο από κάθε είδους επαγγελματική υποχρέωση, αρνούμενος οποιαδήποτε παραγγελία, προσταγή, επιθυμία του εργοδότη του δικηγόρου, χρησιμοποιώντας τη φράση «Θα προτιμούσα όχι». Μοιραία σημειώνει ο Melville για τον ήρωά του: «Ο Μπάρτλμπυ ήταν άνθρωπος των προτιμήσεων, όχι των δεδομένων». Η στάση του προκαλεί σειρά αδιεξόδων στο δικηγόρο ο οποίος εμφανίζεται αδύναμος να εφαρμόσει οποιαδήποτε λύση.

Το πράγμα κλιμακώνεται όταν γίνεται αντιληπτό ότι ο Μπάρτλμπυ ο γραφέας κατοικεί μέσα στο γραφείο, και θα κλιμακωθεί ακόμα περισσότερο όταν ο εργοδότης του αλλάζει έδρα προκειμένου να λύσει το πρόβλημα. Βασανισμένος όμως από τις τύψεις του θα δει τον πρώην υπάλληλο του να κατεβαίνει ταχέως την κλίμακα της κοινής, ή έστω της κάπως ευρύτερης λογικής.

Όλα τούτα στολισμένα με καταπληκτικές περιγραφές ψυχολογικών ακροβασιών, έντονων αδιεξόδων καθώς και μικρών ανατροπών. Το τέλος δεν είναι ευχάριστο, δεν είναι καν λυτρωτικό ή εξηγήσιμο. Βυθίζεται και αυτό στην παραδοξότητα.

Η μετάφραση πολύ φροντισμένη, μας περνά και πλήθος λεπτομερειών που χαρακτηρίζουν την εποχή, ισχυροποιώντας έτι περαιτέρω το κείμενο.