Τέτοια εποχή ήταν πριν 46 έτη. Καλοκαιράκι του 1978. Ο Κώστας, φίλος και γειτονόπουλο, βρισκόταν στο δεύτερο έτος της Ιατρικής και στη ραστώνη του μεσημεριού αλλάζαμε λίγες κουβέντες. Στη βιβλιοθήκη του ξεχώρισα μια έκδοση με τίτλο «Ιατρική φυσιολογία», την ξεφύλλισα και ακολούθως ρώτησαν αν μπορούσα να την δανειστώ. Η απάντηση ήρθε αμακιργιάριστη και ευθεία με περίπου τα εξής λόγια: «Ευχαρίστως, αλλά δεν θα στο συνιστούσα, θα σε μπερδέψει περισσότερο από ότι θα σε φωτίσει». Ακολούθησα τη συμβουλή του.

Καλοκαιράκι του 2024 και το πρώτο πράγμα που σκέφτηκα καθώς ξεκινούσα την ανάγνωση του πονήματος του Ρ.Α. ήταν εκείνη η απάντηση του Κώστα, ο οποίος ειρήσθω εν παρόδω, από ότι ακούω, έχει γίνει ένας πολύ καλός καρδιολόγος, μα και, το σημαντικότερο, ανθρώπινος θεραπευτής. Το σκέφτηκα διότι ήμουν βέβαιος ότι η αχανής σφαίρα της ιατρικής είναι ένα ακραία πολύπλοκο και συχνά απρόβλεπτο σύμπαν. Υπό αυτό το πρίσμα η ανάγνωση ενός βιβλίου που επιχειρεί μέσα από 422 σελίδες να προσφέρει όχι μόνον πληροφορίες και γνώσεις, αλλά και προτάσεις για μια ποιοτικότερη, πιο υγιή ζωή δεν θα ήταν εύκολη υπόθεση.

Ο συγγραφέας του, πέρα από απόφοιτος της ιατρικής σχολής του Στάνφορντ και γενικός χειρουργός στο Τζονς Χόπκινς, υπήρξε και παραμένει πολυσχιδής προσωπικότητα με πολλές δραστηριότητες, σημαντικές ανατροπές στη ζωή του και χωρίς αμφιβολία με έναν πολύ πλούσιο σε παραστάσεις και εμπειρίες βίο. Ίσως κάποιοι αναγνώστες παρατηρήσουν στοιχεία αυτοπροβολής, αλλά αν αυτό ισχύει και λογίζεται ως μειονέκτημα, υπάρχει μια φοβερή εξομολόγηση στο δέκατο έβδομο και τελευταίο κεφάλαιο η οποία έρχεται και καλύπτει, σβήνει όποια φιλαυτία. Επιπλέον, ας μην λησμονηθεί ότι είναι ένας Αμερικανός και στην άλλη άκρη του Ατλαντικο, το φαίνεσθαι φαντάζει πιο ισχυρό.

Ο γεννημένος στο Τορόντο το 1973, Ρ.Α. δεν μας λέει κάτι που δεν γνωρίζουμε, ότι δηλαδή, η σωστή διατροφή, η άσκηση και ο ποιοτικός ύπνος θα μας προσφέρουν ένα μακρύτερο, υγιεινότερο, καλύτερο επίπεδο ζωής. Πλην όμως, στοιχειοθετεί τις απόψεις του με ακλόνητα επιχειρήματα, τρανταχτά παραδείγματα και αποτελέσματα πολυετών ερευνών, ενώ δομεί τη θεωρία του σε μια, όπως την αποκαλεί, επαναθεώρηση της Ιατρικής για την εποχή των χρόνιων παθήσεων.

Χωρίζει την επιστήμη σε τρείς περιόδους. Εκείνη του Ιπποκράτη που δίηρκησε δυο χιλιάδες χρόνια, την οποία αποκαλεί Ιατρική 1.0, σε εκείνη που μας έρχεται από τα μέσα του 19^ου αιώνα με την έλευση της μικροβιακής θεωρίας που αποκαλεί 2.0 και στην Ιατρική 3.0 της οποίας σκοπός είναι να αποτρέψει την εμφάνιση και την εξάπλωση των ασθενειών. Μιλώντας για ασθένειες ξεχωρίζει τέσσερις που ορίζει ως φονική τετράδα και ευθύνονται για το μεγαλύτερο ποσοστό θανάτων τον 21^ο αιώνα. Ήτοι καρδιοαγγειακές νόσοι, καρκίνοι, νευροεκφυλιστικά νοσήματα και διαβήτης τύπου 2.

Αφιερώνει στη κάθε μια ένα κεφάλαιο παραθέτοντας ποταμούς από στοιχεία, αποτελέσματα ερευνών, κατάληξη πειραμάτων και όλα αυτά με πλήθος ιατρικών όρων που όσο εκλαϊκευμένοι να είναι, μοιραία δυσκολεύουν τον μέσο αναγνώστη.

Εστιάζει στο γεγονός ότι η Ιατρική 2.0 επεμβαίνει προκειμένου να θεραπεύσει όταν τα νοσήματα έχουν ήδη εμφανιστεί και πολλές φορές έχουν προχωρήσει τόσο πολύ που η ίαση είναι αδύνατη, ενώ η 3.0 λειτουργεί προληπτικά δημιουργώντας ένα πιο υγιές προφίλ κάνοντας πιο εύρωστο τον άνθρωπο, περισσότερο θωρακισμένο απέναντι σε αυτή τη φονική τετράδα. Δεν υπόσχεται θαύματα, ούτε εγγυάται υγιείς μακροζωίες. Τουναντίον ξεκαθαρίζει ότι η αλλαγή των συνηθειών προκειμένου να τρεφόμαστε καλύτερα, να γυμναζόμαστε με συνέπεια και να κοιμόμαστε καλύτερα δεν είναι μια υπόθεση εύκολη, ούτε σύντομη. Εννοείται ότι το κάπνισμα δεν είναι αποδεκτό, και η κατανάλωση του αλκοόλ δέον να γίνεται με ιδιαίτερη σύνεση. Για όλα αυτά στηρίζεται σε αποτελέσματα εργαστηριακών ερευνών, και πλήθος στατιστικών στοιχείων.

Γενικώς αφήνει ένα αισιόδοξο μήνυμα, που το στηρίζει κυρίως στις σύγχρονες τεχνολογίες εξετάσεων οι οποίες μας παρέχουν στοιχεία και φωτίζουν παραμέτρους που είναι σημαντικές, αλλά δεν λαμβάνονταν υπόψη. Η όλη του θεωρία είναι πολύπλοκη και στην πράξη απαιτεί προσοχή, προσήλωση και πίστη.

Σε μεγάλο βαθμό εφάρμοσε την ιατρική 3.0 στον εαυτό του, όταν διαπίστωσε ότι δεν ήταν τόσο υγιής όσο φαινόταν ή ένοιωθε, παρά το γεγονός ότι είχε λαμπρές αθλητικές επιδόσεις και ακολούθως σε ένα μεγάλο σύνολο ασθενών του, που τον εμπιστεύτηκαν. Βεβαίως δεν πρέπει αν μας διαφεύγει ότι μιλάμε για την Αμερική του 21^ου αιώνα όπου ο σύγχρονος τρόπος ζωής, οι ψυχικές διαταραχές, οι νευρώσεις, το άγχος οδηγούν σε αδιέξοδα εκατομμύρια πολίτες. Έτσι δεν διστάζει να ομολογήσει ότι και αυτός έκανε συνεδρίες με τρείς διαφορετικούς ψυχίατρους.

Κλείνει την αφήγησή του με μια σκέψη του φίλου του Ρικ, ο οποίος ήταν ένας από τους 150 επιβάτες της πτήσης 1549 της US Airways που έκανε αναγκαστική προσγείωση τον ποταμό Χάντσον τον Γενάρη του 2009. «Αν θέλεις να μάθεις την πραγματική ηλικία κάποιου άκουσε τι λέει. Αν μιλάει για το παρελθόν και για όσα έγιναν, για όσα έκανε, τότε έχει γεράσει. Αν σκέφτεται τα όνειρα, τις φιλοδοξίες του και όσα προσμένει ακόμη είναι νέος».

Επεξεργαζόμουν τούτη την άποψη και εν πρώτοις δεν μπορούσα να την αρνηθώ, ή καλύτερα δεν είχα επιχειρήματα να την αντιμετωπίσω. Λίγες ώρες αργότερα ατένιζα τη δύση πίσω από το Μπούρτζι. Είχα περισσότερα από πέντε χρόνια να περάσω από το Ναύπλιο. Καθόμουν πάνω στην κίτρινη μπίντα που είχαν δέσει τα εκατό ποδάρια μιας πλωτής περιουσίας. Ένα λεωφορείο, είχε πριν λίγο αδειάσει το περιεχόμενο του πάνω στην προβλήτα και άκουγα το ρολάρισμα από τους τροχούς των αποσκευών.

Γυναίκες με εφαρμοστά φορέματα, άνδρες με βερμούδες, πιτσιρίκια με ποδήλατα ενσάρκωναν την πλατεία Φιλελλήνων. Στην κορφή η όμορφα φωτισμένη Ακροναυπλιά με τη δική της δυσβάστακτη ιστορία, ενώ στην μύτη μου κατέφθαναν κατά κύματα οι μυρωδιές από τους ψημένους κιμάδες και άλλες μαγειρικές. Πέμπτη απόεμα Ιουνίου και στα στενά της πόλης κάργα τουρίστες, κάθε εθνικότητας, χρώματος, ηλικίας, παρουσιαστικού.

Επιτέλους είχα βρεί το αντεπιχείρημα για τις απόψεις του Ρικ. Ανάμεσα στο Ναύπλιο που αντίκριζα και στο Ναύπλιο που γνώρισα πριν 50τόσα χρόνια, ή ακόμα στο Ναύπλιο του «Ο άνθρωπος του τραίνου.» του Ντίνου Δημόπουλου, διάλεγα εκείνο, το παλιό Ναύπλιο. Για αυτό έχω να πω. Το τρέχον δεν με έλκει. Αναρωτιέμαι αν αυτό με κατατάσσει στους ηλικιωμένους, που ούτως ή άλλως ανήκω.

Τέλος ας σημειωθεί ότι η δουλειά για τον μεταφραστή και για τον επιμελητή της έκδοσης ήταν δύσκολη. Το τεράστιο πλήθος εξειδικευμένων όρων και η ορθή απόδοση τους, κρατώντας ταυτόχρονα και το ύφος των συγγραψάντων, αφού η έκδοση είχε την συνδρομή του δημοσιογράφου Bill Gifford, ήταν μια επίπονη εργασία.