Dr. D.Α. Cooley & Θείος Πάνος – (Τρίτη 29 Νοεμβρίου 2016) PDF Print E-mail

Ανόρεχτα ξεφύλλιζα την εφημερίδα «The Dallas Morning news», το βράδυ του Σαββάτου 20 Νοεμβρίου, περιμένοντας να περάσει η ώρα για την πτήση της επιστροφής, από το αεροδρόμιο Fort Worth του Dallas της πολιτείας του Τέξας.

Έως τη στιγμή που σκόνταψα στην είδηση της σελίδας 1Β. Ήταν η κάλυψη του θανάτου του Dr. Denton Arthur Cooley μαζί με ένα αφιέρωμα για τη ζωή του. Πριν από 42 χρόνια άκουσα, για πρώτη φορά, το επώνυμο αυτό ως μια θεότητα της Ιατρικής που λατρευόταν μέχρι την Ελλάδα. Κι αυτό, διότι εγχείρησε τον Θείο Πάνο που τούτυχε ένα βαρβάτο έμφραγμα.

Το πλήγμα, που παρ' ολίγο να του στοιχίζει τη ζωή λίγο πριν τα πενήντα του χρόνια, του συνέβη  πάνω στα επιτελικά τραπέζια του Γ.Ε.Σ., στην δίνη της κρίσης του Κυπριακού. Αξιωματικός καριέρας, μάχιμος με συμμετοχή στον Εμφύλιο, με σχολή πολέμου, με θητεία στην  ΕΛ.ΔΥ.Κ. Άνθρωπος με βαθιά εντιμότητα και ντομπροσύνη. Με το θείο με χώριζαν σημαντικές ιδεολογικές διαφορές. Μας ένωνε μια πολύ μεγαλύτερη, αμοιβαία, ανυστερόβουλη αγάπη. Όπως και ανταλλαγές βιβλίων, συζητήσεις επί συζητήσεων και απόπειρες  για την ερμηνεία του παρελθόντος.

Αφού λοιπόν του έκατσε το έμφραγμα, τελειώνοντας κατ’ ουσίαν την καριέρα του, η υπηρεσία τον έστειλε στο Τέξας και στα μαγικά χέρια του Dr. Cooley. Έτσι άκουσα από την οικογένεια: «Τον Πάνο θα τον εγχειρήσει ο καλύτερος γιατρός του κόσμου».

Ήδη από τον Δεκέμβρη του ’67 η ανθρωπότητα είχε μείνει εμβρόντητη από τα «χρυσά χέρια» του Νοτιοαφρικανού Dr. Christian Barnard, που είχε προχωρήσει στην πρώτη μεταμόσχευση καρδιάς σε άνθρωπο και το πράγμα είχε αποκτήσει δημοσιότητα του τύπου: «θαύματα κάνει πια η επιστήμη».

Πήγε, λοιπόν ο θείος Πάνος στο Τέξας, τον περιέλαβε ο δόκτωρας Cooley και το επιτελείο του, έκανε τα μπάιπάσια του και γύρισε καινούργιος πίσω. Για καμιά δεκαπενταριά χρόνια ο θείος είχε εγγύηση. Την οποία την επιμήκυνε για άλλα εννέα παρά το γεγονός ότι είχε πάρει εσχάτως, κάποια κιλά. Κάθισε, άμα τη επιστροφή του, λίγα χρόνια ακόμα στην υπηρεσία και αποστρατεύθηκε με τον βαθμό του υποστράτηγου.

Μόλις άνοιγε ο καιρός, ανέβαινε στο χωριό επί μήνες έφτιαχνε με τα χέρια του το σπίτι, έριχνε μπετά, έφτιαχνε κουφώματα, δούλευε το ξύλο, τα μέταλλα, έκανε όλα τα μερεμέτια, είχε τα εργαλεία του, ήταν δημιουργικός. Έδειχνε ευτυχισμένος, εκεί στη Γκιώνα. Για κάθε έργο που τέλειωνε, σκάλιζε πάνω του και το έτος ολοκλήρωσης.

o θείος Πάνος, στη δίνη των χρόνων του Εμφυλίου, νεαρός υπολοχαγός

Ανέβαινα συχνά κι εγώ, με κοίμιζε με τάιζε, πρωινό με κατσικίσιο γάλα που είχε αρμέξει και βράσει, που του έβαζε αλάτι και τα λέγαμε στη σκιά πριν πλακώσει ο ήλιος. Κι όταν του έλεγα: «έλα πάμε πάνω στην κορφή», μου απαντούσε: «αααχ ψηλώσανε για μένα τα βουνά», και ο αφελής δεν ήθελα να το πιστέψω, γιατί ήξερα ότι σαν ήταν νέος αλώνιζε εκεί πάνω, κυνηγούσε όχι από χόμπυ, αλλά από ανάγκη. Πείνα και των γωνέων, προπολεμικά.

«…ήρθε τ’ ανίψι του Στρατηγού, κι’ έκαν φίδια με το μηχανάκι ως τη βρύς», σχολίαζαν οι λιγοστοί κάτοικοι για την ενίοτε πομπώδη, δίτροχη είσοδό μου στην κλειστή κοινωνία τους.
Μάιο του ’79 πέρασα από εκεί για πρώτη φορά, σε δοκιμές για το 26ο Δ.Ρ.Α. Φτωχό χωριό, ταλαίπωρο. Από τα τέλη της επόμενης δεκαετίας άρχισα να ανεβαίνω συχνά. Τόσο συχνά που θεώρησε υποχρέωσή του, να μου χαρίσει δυο κομμάτια γης. «Μου τα 'γραψε» που λένε. Στο ένα βάλαμε περίφραξη, κάναμε λίγες δουλειές, του έδινα χρήματα και μου απέδιδε λογαριασμό με μια σχολαστική τυπικότητα. Εννοείται τα έχω φυλάξει όλα.

Μάιο του ’99 συμμετείχα στο 46ο Δ.Ρ.Α. που πέρναγε από το χωριό, ο θείος Πάνος ήταν εκεί, και είχαμε πει ότι έστω και για δυο λεπτά θα τον έβλεπα. Είχαμε να ιδωθούμε καιρό. Ένα κλαταρισμένο λάστιχο όμως, έκλεψε το διαθέσιμο χρόνο και τον πήρα τηλέφωνο, είχαμε κινητά τότε, να του πω να μην ανησυχεί θα τα λέγαμε μετά.

Τελείωσε ο αγώνας και την επόμενη μέρα έφυγα για το Le Mans και ακολούθως θα πήγαινα στην Αγγλία να οδηγήσω, δεν θυμάμαι τι. Δυο μέρες μετά με πήρε τηλέφωνο, στη Γαλλία, ο πατέρας μου: «θα σε στεναχωρήσω. Χάσαμε τον Πάνο» και όντως  πολύ στεναχωρήθηκα. Άλλαξα το εισιτήριο, ακύρωσα την Αγγλία, επέστρεψα και Δευτέρα μεσημέρι τον αποχαιρετήσαμε στο κοιμητήριο του Παπάγου. Δεν ξαναπήγα στο χωριό. Τι να κάμω; Οι άνθρωποι δένουν τον τόπο. Πέρασα φευγαλέα, έτσι μια φορά το 2004 είχα μια κουβέντα με την ξαδέρφη του, και άλλη μια πριν τρία χρόνια. Στεναχώρια.

Του έδινα του θείου Πάνου να διαβάσει Dominique Eudes, Γιάννη Κάτρη, Κων/νο Τσουκαλά κλπ. Του έδινα σημειώσεις, παρατηρήσεις, μέσα στα βιβλία και υποστήριζα ότι νόμιζα σωστό και ακριβές και ο αφελής, ο αφελέστατος, του έκανα αναλύσεις, κριτικές και υποθέσεις, όταν εκείνος είχε ζήσει Κατοχή και Εμφύλιο κολυμπώντας στην αγωνία και στο αίμα.

Ανήκαμε σε δυο διαφορετικές γενιές, είχαμε ολότελα διαφορετικές εμπειρίες και τώρα που το σκέφτομαι ήταν κάτι παραπάνω από γοητευτικό που τα λέγαμε. Εκείνος φαντάζομαι το καταλάβαινε, εγώ όχι τόσο πολύ. Τώρα ναι, το νιώθω κι εγώ.

Κι΄ όταν σε μια δύσκολή μου, το ’77, χρειάστηκε να με βοηθήσει, διότι ένιωσε ότι απειλούμαι, το έκανε με τέτοιο τσαμπουκά που δεν το πίστευα ότι αυτός ο πράος άνθρωπος, έκρυβε μέσα του έναν άλλον τόσο αποφασισμένο και επιθετικό. Χρειάζονται αυτά. Είναι σκαλοπάτια ενηλικίωσης, μπας και ξεστραβωθείς, είπα στον εαυτό μου, αργότερα.

Όλα αυτά, τα θυμήθηκα, μόλις διάβασα την είδηση του θανάτου του Dr. Cooley.
Να τώρα που έκλεινε ο κύκλος. Στα 96 του, ο πρώτος γιατρός που τοποθέτησε τεχνητή καρδιά σε άνθρωπο, εγκατέλειπε τα εγκόσμια. Στην καριέρα του έκαμε, αυτός και το επιτελείο του περίπου 80.000 εγχειρήσεις. Μια από αυτές ήταν και του Θείου Πάνου που του χάρισε ένα τέταρτο του αιώνα ζωής ακόμα. Έκαμε μέχρι και 12 επεμβάσεις την ημέρα, πηγαίνοντας από χειρουργείο σε χειρουργείο. 

Dr. DeBakey & Dr. Cooley. H αντιπαλότητα τους, κράτησε 40 χρόνια. Έγιναν εξώφυλλο και στο Life.

Ο Barnard στην αυτοβιογραφία του «Οne life», σημείωσε για αυτόν: «Όταν όλοι γιατροί για μια συγκεκριμένοι επέμβαση ήθελαν τρεις ώρες, σε αυτόν αρκούσε μόνον μία. Κανείς στον κόσμο δεν μπορούσε να το πετύχει αυτό».

Επινόησε συσκευή υποστήριξης πολύ καλύτερη και μικρότερη από αυτή που υπήρχε μικραίνοντας τους κινδύνους κατά τη διάρκεια εγχείρησης ανοικτής καρδιάς, ενώ μνημειώδης υπήρξε η διαφωνία του, με τον κατά 12 χρόνια μεγαλύτερο του Dr. De Bakey, που κάποτε ήταν και προϊστάμενός του, όταν ο Cooley, τον Απρίλιο του ’69, τοποθέτησε τεχνητή καρδιά σε ασθενή. Τον κατηγόρησε ότι δεν ήταν ώριμες οι συνθήκες και ότι με την κίνησή του αυτή, έβαζε σε κίνδυνο την χρηματοδότηση των ερευνών.

Η διαμάχη τους κράτησε 40 χρόνια, και αποκατέστησαν τη σχέση τους το 2008, έναν χρόνο πριν τον θάνατο του DeBakey στα 99 του χρόνια.
Πολλοί ισχυρίζονται ότι η διαμάχη τους προώθησε την έρευνα και την αποτελεσματικότητα των ειδικοτήτων τους.

Η σελίδα 1Β της «The Dallas Morning news», ταρακούνησε για τα καλά το κουτί της μνήμης.